Έλενα Αντωνίου: Στο landscape μοιράζομαι ολόκληρο το σώμα. Ένα ολόκληρο – τραυματισμένο- τοπίο.

Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Έλενα Αντωνίου: Στο landscape μοιράζομαι ολόκληρο το σώμα. Ένα ολόκληρο – τραυματισμένο- τοπίο.

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντάει την Έλενα Αντωνίου και μιλάνε για το LANDSCAPE τη καινούργια της παράσταση που παρουσιάζει στο Θέατρο Ριάλτο

Με αφορά να μιλήσω για την απόλαυση ή την απουσία της.

Ποια η σχέση της καινούργιας σου παράσταση με τις τελευταίες σου δουλείες MAINSTAGE και WISH;

Το βασικό στοιχείο και στις τρεις είναι το βλέμμα. Η βάση των έργων αυτών είναι η σχέση θεατή/παρατηρητή με το έργο- θέαμα και φυσικά τον καλλιτέχνη. Χρησιμοποιούμε τον χώρο και τον χρόνο και το πως αυτά μεταβάλλονται σε αντιστοιχία με το κοινωνικοπολιτικό πλαίσιο. Κι όπως αυτό αλλάζει, αλλάζουν και τα φίλτρα των έργων, οι προθέσεις, οι εντάσεις. Είναι μια διαρκής έρευνα, μια αναγνώριση, μια σχέση που φτιάχνεται για τη στιγμή. Για το τώρα.

Στο LANDSCAPE πάμε πιο βαθιά σε αυτή τη σχέση θεατή- θεάματος με εικόνες που ίσως προκαλούν μια συζήτηση σε πιο συγκεκριμένα θέματα. Εδώ αφαιρέσαμε από την περφόρμερ το δικαίωμα στην εγγύτητα. Δεν μπορώ να επιλέξω εγώ την εγγύτητα αλλά ο θεατής. Ο θεατής έχει ακόμα μεγαλύτερη ελευθερία και άρα μεγαλύτερη ευθύνη. Η εξέλιξη και ίσως η διαφορά να είναι ότι πάμε πιο βαθιά στο προσωπικό βίωμα με στόχο να γίνει συλλογικό. Το προσωπικό στο LANDSCAPE είναι πιο άμεσα εμπλεκόμενο.

Η πατριαρχία ορίζει τις ζωές μας στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Όλων, μηδενός εξαιρουμένου.

Στις τελευταίες σου δουλείες φαίνεται να ζητάς από το κοινό μια ενεργή σχέση με εσένα και το έργο τέχνης. Έτσι είναι; Συμβαίνει και εδώ;

Ναι αυτή η σχέση είναι ένα εργαλείο της δουλειάς μου. Μέσα από την έρευνα δηλαδή έγινε εργαλείο και θέλω να συνεχίσω να την εξερευνώ. Αυτό που επιθυμώ είναι να καταστήσω ενεργή τη θέση του θεατή. Θέλω να προτείνω μια οργανική ενεργητική εμπειρία για τους θεατές. Δεν με αφορά η συμμετοχή per se αλλά η παρουσία με όλη τη σημασία της λέξης. Να μοιράζεται ο θεατής και ο καλλιτέχνης το ίδιο εδώ και τώρα. Να μοιραζόμαστε μια κοινή στιγμή. Νιώθω ότι αυτό δίνει μια φρεσκάδα και μας κρατά στο τώρα, όπως είναι τα πράγματα γύρω μας, με ό,τι συμβαίνει. Τι συμβαίνει τώρα που ανταλλάζουμε αυτό το βλέμμα για παράδειγμα; Θέλεις να σηκωθείς; Να λάβεις θέση; Καν’ το.

Η αποενοχοποιήση της απόλαυσης είναι ένα από τα δυσκολότερα σημεία στη σεξουαλική ζωή μιας γυναίκας.

Επιδιώκοντας το βλέμμα του θεατή (όπως τελευταία κάνεις σε αρκετές δουλείες σου) σε  αυτή την παράσταση, όπως αναφέρει το δελτίο τύπου «υπερεκθέτεις το θηλυκό σώμα με απόλαυση και εξαντλείς το όριο της θεαματικότητας προσκαλώντας με επιτήδευση το βλέμμα των θεατών». Είναι αυτό και μια προσπάθεια απενοχοποίηση της (γυναικείας) απόλαυσης;

Έχουν ειπωθεί και γραφτεί πολλά για το αρσενικό βλέμμα. Το male gaze. Δεν ανήκει μόνο στους άνδρες. Και εμείς οι γυναίκες βλέπουμε τους εαυτούς μας μέσα από αυτό το βλέμμα. Κρίνουμε τα σώματά μας, τις συμπεριφορές μας και την ύπαρξη μας ολόκληρη με φίλτρο αυτό το βλέμμα. Και βλέπουμε κι εμείς με τη σειρά μας τον κόσμο μέσα από αυτό το βλέμμα. Μια χοντρή, μαύρη, υπερσεξουαλική γυναίκα είναι απωθητική για την κοινωνία. Κρίνεται και λογοκρίνεται ακριβώς επειδή είναι μαύρη, χοντρή και υπερσεξουαλική. Άμα κάνει και τουέρκ για παράδειγμα είναι σίγουρα και φτηνή, εύκολη και άρα της αξίζει η μοναξιά, το φτύσιμο, η μη πρόσληψη σε πρωινές δουλειές κτλ. Η αποενοχοποιήση της απόλαυσης είναι ένα από τα δυσκολότερα σημεία στη σεξουαλική ζωή μιας γυναίκας. Να μη βλέπει τον (σεξουαλικό) εαυτό της μέσα από τα μάτια ενός άντρα. Χρησιμοποιούμε λοιπόν κάποιες φόρμες σωματικές και κάποιες εικόνες που παραπέμπουν στη γυναίκα ως σεξουαλικό αντικείμενο (σκεύος ηδονής που λένε για παράδειγμα) μόνο που αυτή το κάνει με δικη της επιλογή αποφασίζοντας εξ ολοκλήρου για το πώς, πόσο και πότε να μοιραστεί το σώμα μαζί με το βλέμμα.  Στο landscape μοιράζομαι ολόκληρο το σώμα. Ένα ολόκληρο – τραυματισμένο- τοπίο.

 Συχνά επιδιώκεις τη συνεργασία με τα ίδια άτομα συγκροτώντας άτυπα έστω μια ομάδα.

Είχα μια πολύχρονη συνεργασία με τον καλλιτέχνη Πόλυ Πεσλίκα. Με τους καλλιτέχνες Χρήστο Κυριακίδη και Οδυσσέα Ι. Κωνσταντίνου δουλεύουμε μαζί τα τελευταία τρία χρόνια, για το WISH και τώρα για το LANDSCAPE. Μου αρέσει και επιδιώκω να συνεργάζομαι με άτομα που θαυμάζω. Είναι και οι δύο πολυεπίπεδες προσωπικότητες και εξαιρετικοί καλλιτέχνες. Επίσης και με το Σταύρο Γασπαράτο στη μουσική και τον ηχητικό σχεδιασμό δουλεύουμε μαζί αρκετά χρόνια, τον οποίο επίσης θαυμάζω και εκτιμώ αφάνταστα. Τους ευχαριστώ όλους.

Για μας κάθε σώμα είναι πολιτικό. Άρα κάθε τραύμα του σώματος οφείλουμε να το διαχειριστούμε ως πολιτικό επίσης

Όπως αναφέρει το δελτίο τύπου συνεχίζεις να παρατηρείς «ως γυναίκα την αλληλεπίδρασή της με τις πατριαρχικές κουλτούρες του 21ου αιώνα.» Πως είναι αυτή η σχέση πια, πόσο δυνατή παραμένει η πατριαρχεία και τι πρέπει να γίνουν για να αλλάξουν νοοτροπίες και κοινωνικές νόρμες;

Η πατριαρχία ορίζει τις ζωές μας στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Όλων, μηδενός εξαιρουμένου. Δεν μπορώ να μιλήσω για τους άνδρες και το πώς τους επηρεάζει η πατριαρχία – αυτό το αφήνω στους άνδρες καλλιτέχνες. Ως γυναίκα δημιουργός αντλώ από το βίωμα. Όσο ερευνούμε τόσο κι εγώ καταλαβαίνω πόσο βαθιά επηρεασμένη από την πατριαρχία είμαι. Πώς οι συμπεριφορές μου δεν είναι ανεξάρτητες από τις νοοτροπίες μέσα στις οποίες υπήρξα. Δεν ξέρω τι πρέπει να γίνει αλλά ίσως μια καλή αρχή να ήταν να μην αμφισβητούμε τις πληγές που αφήνει η πατριαρχία και τα κενά. Και με το κενά εννοώ τις δολοφονημένες γυναίκες.

Θέλω να προτείνω μια οργανική ενεργητική εμπειρία για τους θεατές

Γυρίζοντας στο Landscape και στο δελτίο τύπου μου γεννιούνται οι ακόλουθες  ερωτήσεις: Πως ορίζετε το «πολιτικό σώμα» γιατί το θεωρείτε βαθιά τραυματισμένο και, πραγματικά, το βλέπετε,  «ελεύθερα σεξουαλικό»;

Για μας κάθε σώμα είναι πολιτικό. Αρα κάθε τραύμα του σώματος οφείλουμε να το διαχειριστούμε ως πολιτικό επίσης. Όλα τα σώματα/ τοπία που υπάρχουν ως θηλυκά, γυναικεία και όλα τα σώματα μέσα σε κατάσταση φτώχειας είναι με έναν τρόπο τραυματισμένα από τη γέννηση τους. Έχουν το σημάδι του τραύματος και το θεραπεύουν ή το κρύβουν κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Αυτό το σώμα μήπως δεν έχει τη διάθεση για απόλαυση και ελεύθερη σεξουαλικότητα; Πώς φτάνει λοιπόν μέχρι εκεί; Πώς τα καταφέρνει; Μήπως η σεξουαλικότητα  από μόνη της είναι ένας τρόπος να υπάρξει το σώμα; Κι εμείς ερωτήσεις έχουμε παρά απαντήσεις.

Τελικά όλα τα τοπία (και τα έργα τέχνης ίσως) είναι αυτοβιογραφικά; Σε αυτό που θα μας παρουσιάσεις, ποια στοιχεία του εαυτού σου/ των βιωμάτων σου θα παρουσιάσεις;

Είμαι μια γυναίκα στο τώρα. Στο 2022, ένα χρόνο μετά το ελληνικό και το κυπριακό #metoo. Έχω βιώσει – και έχω ωριμάσει μέσα από – το τραύμα μου ως γυναίκα σε μια πατριαρχική κοινωνία. Έχω αυτό το συγκεκριμένο σώμα και αυτά τα συναισθήματα. Σε αυτή, λοιπόν, την ψυχική και νοητική κατάσταση που βρίσκομαι έχω την επιθυμία να είμαι, ως δημιουργός, ειλικρινής προς τον εαυτό μου. Με αφορά το πώς το προσωπικό γίνεται συλλογικό. Με αφορά να μιλήσω για την απόλαυση ή την απουσία της. Με ενδιαφέρει να καταλάβω την απόσταση μεταξύ της απόλαυσης και του τραύματος. Για το πώς το δικό μου τώρα γίνεται πληροφορία για τις υπόλοιπες γυναίκες.

Ιδέα χορογραφία και ερμηνεία: Έλενα Αντωνίου, Μουσική, ηχητικός σχεδιασμός: Σταύρος Γασπαράτος, Καλλιτεχνική διεύθυνση: Χρήστος Κυριακίδης, Δραματουργία: Οδυσσέας Ι. Κωνσταντίνου, Σχεδιασμός φωτισμού: Βασίλης Πετεινάρης, Φωτογραφία: Στέλιος Καλλινίκου, Γραφικά: Νίκος Στέφου, Συντονισμός πρότζεκτ: Λουκία Βασιλείου.

Θέατρο Ριάλτο

28 Ιανουαρίου 2022 στις 8.30 μ.μ.

29 Ιανουαρίου 2022 στις 6.30 μ.μ. και 8.30 μ.μ.