Ένα κράτος που καταδικάζει τα παιδιά του

Της Ελένης Κωνσταντίνου

• Πολιτικές και αποφάσεις αποκλεισμού, διακρίσεων ή κατώτερης εκπαίδευσης με τη δικαιολογία ότι κάποια παιδιά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο γενικό σχολείο
• Σε καμία περίπτωση αναγνωρίστηκε η ανάγκη για ατομική βοήθεια/συνοδεία παιδιών που θα βρίσκονται σε μονάδες
• Σε κανένα παιδί αναγνωρίστηκε η ανάγκη για πλήρη, ατομική μαθησιακή υποστήριξη σε όλα τα μαθήματα και για όλη την ημέρα

Δύο, σχεδόν, μήνες μετά την έναρξη της νέας σχολικής χρονιάς και ακόμη υπάρχουν παιδιά τα οποία παραμένουν στο σπίτι ή σε ειδικές μονάδες, παρά την επιθυμία των οικογενειών τους να ενταχθούν στο γενικό πλαίσιο εκπαίδευσης.

Για άλλη μια χρονιά γίναμε μάρτυρες της διαμαρτυρίας των γονέων παιδιών με αναπηρίες ή και εκπαιδευτικές ανάγκες για το διαχωρισμό και την άνιση αντιμετώπισή τους από το Υπουργείο Παιδείας. Αίτημά τους παραμένει η άμεση εφαρμογή της κυρωθείσας από την Κυπριακή Δημοκρατία Σύμβασης του ΟΗΕ, ώστε να διασφαλίζονται τα δικαιώματά των παιδιών τους μέσα από ένα σύστημα ενιαίας εκπαίδευσης χωρίς διακρίσεις και με ίσες ευκαιρίες.

Για τους γονείς, δεν υπάρχει καμία ανοχή πλέον σε πολιτικές και αποφάσεις αποκλεισμού, διακρίσεων ή κατώτερης εκπαίδευσης με τη δικαιολογία ότι κάποια παιδιά δεν μπορούν να αντεπεξέλθουν στο γενικό σχολείο.

Οι γονείς παιδιών με αναπηρία ή και εκπαιδευτικές ανάγκες είναι έτοιμοι να καταγγείλουν την Κυπριακή Δημοκρατία για παραβίαση των δικαιωμάτων των παιδιών τους και να αρνηθούν τρόπους φοίτησης που καταπατούν αυτά τα δικαιώματα. Η υφιστάμενη κατάσταση, τονίζουν, προωθεί διακρίσεις  σε σχέση με τους άλλους μαθητές σε ότι αφορά την εκπαίδευση μέσα και έξω από την τάξη, το σχολείο, τις σχολικές δραστηριότητες και όλο το σχολικό και μαθητικό γίγνεσθαι.

Ισότιμη βάση στην πράξη οι γονείς θεωρούν ότι πρέπει να είναι η παροχή όλων των μέσων -υλικών, διαδικαστικών, τεχνολογικών, μεθοδολογικών και υποστηρικτών- που επιτυγχάνουν την ανάπτυξη των παιδιών στον μέγιστο βαθμό, την παροχή ευκαιριών και πεδίου ανάδειξης των ταλέντων.

Υπάρχουν παιδιά που μοιράζονται συνοδούς ενώ χρειάζονται συνεχή επιτήρηση. Ή παιδάκι, του οποίου ο εξοπλισμός δεν έχει ακόμη παραγγελθεί από το Τμήμα Κοινωνικής Ενσωμάτωσης, αν και η αξιολόγησή του έγινε από τον Φεβρουάριο του 2017 και επικυρώθηκαν οι ανάγκες τον Φεβρουάριο του 2018. Ή ακόμα, παιδιά που ενώ βρίσκονται στην τάξη, δεν έχουν διαφοροποιημένο εκπαιδευτικό υλικό.

Χαρακτηριστική η περίπτωση παιδιού με σύνδρομο Down, του οποίου όταν η μητέρα ζήτησε το διαφοροποιημένο υλικό τής απάντησαν ότι δεν υπάρχει κανονισμός για να το δώσουν και ζήτησαν από την ίδια να καταγράψει τι απαιτείται για το παιδί της!

Να σημειώσουμε, ωστόσο, ότι σύμφωνα και με τη νομοθεσία περί Ειδικής Αγωγής και Εκπαίδευσης, στο άρθρο 18, ορίζεται ότι «παιδιά για τα οποία έχει προσδιοριστεί ειδική αγωγή και εκπαίδευση θα υποβάλλονται σε εξετάσεις και σε διαγωνίσματα του ίδιου επιπέδου και απαιτήσεων όπως και για τους υπόλοιπους μαθητές που προνοούνται από το εκπαιδευτικό πρόγραμμα σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης, προσαρμοσμένα στις επιστημονικά αξιολογημένες ειδικές τους ανάγκες».

Περιμένουν ακόμα την πρόσκληση…

Η Γιούλα Πιτσιάλη, εκπρόσωπος της Ομάδας Πρωτοβουλίας γονέων και φίλων παιδιών με αναπηρίες, επισημαίνει ότι δεν έχουν καλεστεί επίσημα από το Υπουργείο Παιδείας για να συζητήσουν τα προβλήματα που εκκρεμούν. Οι ίδιοι οι γονείς, πάντως, έχουν δώσει σχετική λίστα με καταγραμμένα τα παράπονά τους και τις περιπτώσεις που χρήζουν επανεξέτασης. Πρόκειται, μας ανάφερε, για 15 περιπτώσεις, ενώ υπάρχουν και άλλες κατά τις οποίες τα παιδιά παραμένουν στο σπίτι και δεν πάνε σχολείο.

Τα παιδιά είναι αναγκασμένα να απέχουν από την εκπαίδευση, είτε λόγω της μη λήψης αποφάσεων από την ΕΕΕΑΕ, ή λόγω της μη έγκαιρης ενημέρωσης των γονιών τους σχετικά, ή ακόμα και λόγω του ότι έχουν μεν ληφθεί αποφάσεις σε πρώτο ή και σε δεύτερο βαθμό, από την ΚΕΕΑΕ, αλλά οι αποφάσεις είναι ελλιπείς ή ασαφείς και δεν ανταποκρίνονται στα πρότυπα ενιαίας και συμμετοχικής εκπαίδευσης των παιδιών. Αντιθέτως, διαιωνίζουν την ανασφάλεια και τον αποκλεισμό των παιδιών, σε μεγάλη ή μικρότερη κλίμακα.

Μεταξύ άλλων, στις περιπτώσεις αυτές βρίσκονται παιδιά τα οποία, αντίθετα προς το δικαίωμα ισότιμης φοίτησής τους στη γενική εκπαίδευση αλλά και αντίθετα προς τη βούληση των ίδιων και των οικογενειών τους, αποφασίστηκε να φοιτούν σε διαχωριστικό πλαίσιο (ειδική μονάδα, ειδικό σχολείο). Είναι συνεπώς καταδικασμένα, εκτός από τον αποκλεισμό και την απομόνωση και π.χ., στη χαμηλού επιπέδου εκπαίδευση «της μονάδας» και σε μία κατάσταση στασιμότητας χωρίς μέλλον.

Παραγνωρίζονται ανάγκες

Όπως χαρακτηριστικά ανέφερε η κ. Πιτσιάλη, παιδιά αναμένουν απόφαση ή δεν φοίτησαν έως σήμερα λόγω του ότι οι αποφάσεις της ΕΕΕΑΕ ή της ΚΕΕΑΕ απέρριψαν την παροχή προσωπικής βοήθειας μέσω υπηρεσιών συνοδού ή δεν διευκρινίζουν κατά πόσο αυτές οι υπηρεσίες θα παρέχονται ή όχι, ή εάν θα παρέχονται σε ατομική βάση ή όχι, ή εάν οι συνοδοί που θα εργοδοτούνται θα είναι κατάλληλοι για το παιδί στο οποίο θα παρέχουν τις υπηρεσίες τους. Όπως είπε η κ. Πιτσιάλη, «διαπιστώσαμε ότι σε καμία περίπτωση αναγνωρίστηκε η ανάγκη για ατομική βοήθεια/συνοδεία παιδιών που θα βρίσκονται σε μονάδες και σε κανένα παιδί αναγνωρίστηκε η ανάγκη για πλήρη, ατομική μαθησιακή υποστήριξη σε όλα τα μαθήματα και για όλη την ημέρα».

«Υπάρχουν παιδιά όπου αποφασίστηκε η φοίτησή τους σε μονάδα ή στη γενική τάξη, αλλά δεν έχει καθοριστεί ατομικό εκπαιδευτικό πρόγραμμα. Τονίζουμε το εκπαιδευτικό, διότι η εμπειρία μας μάς έδειξε ότι η εκπαίδευση που λαμβάνουν είναι εξαιρετικά λίγη και η υποτίμηση των ικανοτήτων τους μεγάλη», σημείωσε.

«Επίσης υπάρχουν παιδιά στα οποία θα πρέπει να παρασχεθούν τεχνικά και τεχνολογικά μέσα για σκοπούς μάθησης/εκπαίδευσης και επικοινωνίας μαζί με την κατάρτιση των ίδιων αλλά και όλων των εκπαιδευτικών και του προσωπικού που συμμετέχουν στον εκπαιδευτικό τους κύκλο για την καλύτερη δυνατή χρήση των μέσων αυτών. Δυστυχώς, υπάρχουν περιπτώσεις στις οποίες δεν λήφθηκε ούτε στο ελάχιστο υπόψη το στοιχείο αυτό, κατά την αξιολόγηση, ακόμα και στην περίπτωση παιδιών που επικοινωνούν αποκλειστικά μέσω της εναλλακτικής επικοινωνίας. Μια άλλη περίπτωση είναι παιδιά τα οποία θα πρέπει να υποστηρίζονται με προσβάσιμο υλικό, μέτρα διευκόλυνσης και να έχουν τις απαιτούμενες προσαρμογές είτε όσον αφορά τους τρόπους μάθησης και της επικοινωνίας είτε όσον αφορά το χώρο, αλλά δεν γίνεται λόγος για τέτοια μέτρα».

Οι γονείς αναμένουν ότι, τουλάχιστον στις περιπτώσεις όπου οι οικογένειες και τα παιδιά με αναπηρίες ζητούν αλλαγή πλαισίου και φοίτηση των παιδιών στο γενικό πλαίσιο φοίτησης, το αίτημά τους θα ικανοποιηθεί κατά τρόπο ολοκληρωμένο βάσει και του άρθρου 24 και των Συστάσεων και του Γενικού Σχολίου της Επιτροπής του ΟΗΕ. Για τις λοιπές περιπτώσεις, όπου οι γονείς έχουν ήδη δεχθεί τη φοίτηση των παιδιών τους σε ειδικές μονάδες, το ελάχιστο που οφείλει το Υπουργείο είναι να προβεί στην άμεση εξύψωση του επιπέδου εκπαίδευσης που λαμβάνουν, παρέχοντάς τους υπηρεσίες ατομικής βοήθειας/συνοδείας, εξατομικευμένης υποστήριξης, εύλογων προσαρμογών, ολοκληρωμένου εκπαιδευτικού προγράμματος και προετοιμασίας για φοίτηση στη γενική τάξη με όλες τις αναγκαίες διαφοροποιήσεις και μέτρα πλήρους συμμετοχής τους στην εκπαίδευση.

---

«Καταδικάζουν τα παιδιά μας οι αποφάσεις τους»

Συγκλονιστική είναι μαρτυρία μητέρας, της οποίας αντί το παιδί της να φοιτά σε δημόσιο νηπιαγωγείο, μένει στο σπίτι μαζί της. Το ίδιο όμως θέλει να πάει σχολείο, αφού είναι ένα πανέξυπνο, κοινωνικό παιδί, που αποζητά τη συντροφιά των συνομήλικων του, δήλωσε η μητέρα του στην «Κυριακάτικη Χαραυγή». Η απόφαση των αρμοδίων να ενταχθεί σε Ειδική Μονάδα δεν της έχει αφήσει άλλη επιλογή από το να το κρατήσει σπίτι μαζί της. «Το ίδιο το μωρό αντιδρούσε. Δεν θέλει να πηγαίνει στη μονάδα. Εκεί βρίσκονται άλλα εφτά παιδιά δημοτικής ηλικίας. Τι θα κάνει εκεί το παιδί του νηπιαγωγείου», διερωτάται. Η ίδια ζήτησε συνοδό για να μπορεί το παιδί να ενταχθεί στη γενική εκπαίδευση, ωστόσο η αίτησή της απορρίφθηκε. Έπειτα την ενημέρωσαν, μετά από πολλές προσπάθειες, ότι θα κάνουν επαναξιολόγηση, ενώ ούτε λίγο ούτε πολύ της είπαν ότι είναι και παράνομη που αφήνει το παιδί στο σπίτι. «Τα παιδιά μας είναι η κυβέρνηση που τα κάνει ανάπηρα με τις αποφάσεις που λαμβάνονται. Είναι η κυβέρνηση που τα καταδικάζει να μην εξελίσσονται και να μην προχωρούν. Ήταν ένα μωρό που έβγαζε μόνο κραυγές. Σήμερα μιλά, όχι μόνο ελληνικά αλλά και αγγλικά, διαβάζει και γράφει, ενώ μπορεί και κάνει πολλαπλασιασμούς. Είναι ένα μωρό που μπορεί να παρακολουθήσει το μάθημά του εάν έχει συνοδό». Τα σχολεία, όπως τονίζει, είναι για όλα τα παιδιά και κανείς δεν έχει το δικαίωμα να τα διαχωρίζει και να τους στερεί το δικαίωμα στην Ενιαία Εκπαίδευση. Μάλιστα υπάρχουν μέρες που παίρνει το παιδάκι για λίγες ώρες για να συναναστραφεί με άλλα παιδιά, ενώ το ρόλο του συνοδού τον αναλαμβάνει η ίδια.