Ένα πιθανό «βέτο» θα οδηγούσε σε απομόνωση της Κύπρου αντί της Τουρκίας…

• Για ποιο «βέτο» μιλούμε τη στιγμή που έχουμε ήδη αποδεχθεί τη δρομολόγηση της θετικής ατζέντας;

Της Νίκης Κουλέρμου

Μήπως ο Τούρκος Πρόεδρος μέσα από τις συναντήσεις που είχε με Μπάιντεν, Μέρκελ, Μακρόν, Τζόνσον και Μητσοτάκη, στο περιθώριο της συνόδου του ΝΑΤΟ, κατάφερε να βγάλει από την εξίσωση το Κυπριακό στο στόχο του για βελτίωση των σχέσεων της χώρας του με όλες τις χώρες-κλειδιά στη διεθνή κοινότητα; Η θετική προσέγγιση με την οποία παρουσιάστηκε σε όλες τις συναντήσεις ήταν αρκετή για να κερδίσει τη «θετική ατζέντα» από την ΕΕ; Το κυπριακό «βέτο» ως απειλή μπορεί αυτή τη φορά να αποδώσει ώστε το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο να ασκήσει περισσότερη πίεση στην Τουρκία για το Κυπριακό;

Την απειλή για «βέτο» να υπενθυμίσουμε κραδαίνει ο ίδιος ο Πρόεδρος από τον περασμένο Απρίλη, με τελευταία τη συνέντευξή του στις 25 Μαΐου στο Euronews. Ως εκ τούτου, τα πιο πάνω είναι μόνο μερικά από τα ερωτήματα που προβάλλουν μέσα από τις τελευταίες εξελίξεις που έχουν σχέση με την Τουρκία στο διεθνές στερέωμα και όπως αυτές διαμορφώνονται και επηρεάζουν άμεσα και την προοπτική του Κυπριακού, αλλά και ενόψει του επικείμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Η θετική ατζέντα να συνδέεται με συμπεριφορά της Τουρκίας σε ΑΟΖ και Βαρώσι

Ο διεθνολόγος Πάμπος Χρυσοστόμου εί­ναι κατηγορηματικός: «Η όποια θετική ατζέ­ντα προς την Τουρκία πρέπει να συνδέεται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις ως προς το Κυπριακό και τη συμπεριφορά της Τουρκίας σε ΑΟΖ και Αμμόχωστο», τονίζει.

Επισημαίνει ότι «ο Ερντογάν επιχείρησε να αφαιρέσει το Κυπριακό, αλλά και τις ενέρ­γειες παραβίασης της ΑΟΖ και τετελεσμένων της Αμμοχώστου εκτός εξίσωσης, καταγρά­φοντας μία επικοινωνιακή εικόνα συναίνε­σης και διαλόγου για να μπορέσει να πάρει τη θετική ατζέντα στις 24 και 25 Ιουνίου στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο βαθμός που θα το έχει καταφέρει θα διαφανεί εκ του αποτελέ­σματος, των Συμπερασμάτων της συνόδου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου.

Οι Ευρωπαίοι εταίροι μας θα πρέπει να απαντήσουν ξεκάθαρα στο ερώτημα “μπο­ρεί ο Ερντογάν με επικοινωνιακές κινήσεις να πάρει το πράσινο φως για θετική ατζέντα εμμένοντας στη θέση της λύσης δύο κρατών παραβιάζοντας την κυπριακή ΑΟΖ και προ­χωρώντας σε τετελεσμένα στην Αμμόχωστο;”»

Ως προς την απειλή βέτο υπενθυμίζει το προηγούμενο όταν «βάλαμε τον πήχη πολύ ψηλά ως Κυπριακή Δημοκρατία και αναγκα­στήκαμε να περάσουμε κάτω από τον πήχη. Άρα η απειλή βέτο δεν μπορεί να αποδώσει και ενέχει και τον κίνδυνο απομόνωσης της Κυπριακής Δημοκρατίας…»

Υπογραμμίζει δε ότι «η όποια θετική ατζέ­ντα προς την Τουρκία πρέπει να συνδέεται με συγκεκριμένες προϋποθέσεις ως προς το Κυ­πριακό και τη συμπεριφορά της Τουρκίας σε ΑΟΖ και Αμμόχωστο».

Δυστυχώς, το Κυπριακό δεν βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των διεθνών συζητήσεων

Η Ερατώ Κοζάκου – Μαρκουλλή, πρώην Υπουργός Εξωτερικών με την οποία συνομίλησε η «Κυριακάτικη Χαραυγή», επι­σημαίνει ακριβώς ότι «για καμία από τις συ­ναντήσεις του Προέδρου Ερντογάν με ξένους ηγέτες δεν έχουμε ενημέρωση, πλην γενικό­λογων τοποθετήσεων» και ότι «το ερώτημα που τίθεται είναι αν οι ξένοι ηγέτες ήγειραν το Κυπριακό στον Τούρκο ηγέτη.

Με εξαίρεση ασφαλώς την Ελλάδα, δεν εί­μαι βέβαιη αν το Κυπριακό αποτέλεσε μέρος της θεματολογίας των συναντήσεων», σημει­ώνει και προσθέτει: «Δυστυχώς, το Κυπριακό δεν βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα των διε­θνών συζητήσεων και βλέπουμε τις συνέπει­ες αυτής της τραγικής πραγματικότητας από το γεγονός ότι στη Δήλωση της Συνάντησης Κορυφής ΕΕ-ΗΠΑ δεν υπήρξε καμία αναφο­ρά στο Κυπριακό και στην επίλυσή του στη βάση των αποφάσεων των ΗΕ. Θεωρώ αυτή την απουσία αναφοράς εξαιρετικά ανησυχη­τική». Σ’ ό,τι αφορά τη στάση της ΕΕ υπενθυ­μίζει ότι αυτή «έχει τοποθετηθεί ότι είναι έτοι­μη να συζητήσει με την Τουρκία κατά τρόπο σταδιακό, αναλογικό και ανατρέψιμο για ενί­σχυση της συνεργασίας σε διαφόρους τομείς κοινού ενδιαφέροντος, όπως οικονομικής συνεργασίας, υψηλού επιπέδου διαλόγων και διαπροσωπικών επαφών και κινητικότη­τας. Ήδη έχουν ξεκινήσει εργασίες σε τεχνικό επίπεδο στην κατεύθυνση του εκσυγχρονι­σμού της Τελωνειακής Ένωσης ΕΕ-Τουρκίας και υπήρξε προεργασία στον τομέα διαλόγου υψηλού επιπέδου για ζητήματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος, όπως δημόσια υγεία, κλί­μα και τρομοκρατία. Επομένως, το θέμα της δρομολόγησης ενός θετικού πολιτικού θεμα­τολογίου με την Τουρκία είναι κάτι που έχει ήδη αποφασιστεί ότι θα προχωρήσει, ασφα­λώς κάτω από συγκεκριμένες προϋποθέσεις, όπως η συνέχιση εποικοδομητικών προσπα­θειών για τερματισμό των παράνομων ενερ­γειών έναντι της Ελλάδας και της Κύπρου. Το κρίσιμο σημείο στο οποίο θα πρέπει να επικεντρώσουμε τις προσπάθειές μας είναι να περιληφθεί σε αυτές τις προϋποθέσεις και η συμβολή της Τουρκίας στην επίλυση του Κυπριακού και η μη δημιουργία νέων τετε­λεσμένων, ιδιαίτερα στο Βαρώσι, κάτι που δεν είναι ακόμα ξεκάθαρο». Καταληκτικά, επιση­μαίνει «δεν αντιλαμβάνομαι για ποιο “βέτο” μιλούμε τη στιγμή που έχουμε ήδη αποδεχθεί τη δρομολόγηση της θετικής ατζέντας, όπως περιλαμβάνεται στα συμπεράσματα Οκτωβρί­ου και Δεκεμβρίου 2020 και τη Δήλωση 25ης Μαρτίου 2021».

Η «θετική ατζέντα» μπορεί να είναι επωφελής. Αυτό προϋποθέτει πολιτική βούληση και από εμάς

Ο εξ Ελλάδος πολιτικός επιστήμονας-δι­εθνολόγος κ. Θόδωρος Τσίκας, σημειώνει με νόημα πως Ο Πρόεδρος της Τουρκίας κάνει εδώ και πολλούς μήνες, αργά αλλά σταθερά, προσπάθεια επαναπροσέγγισης των «δυτικών» χωρών, τόσο των ΗΠΑ, όσο και της ΕΕ. Όποιος δεν το είχε επισημάνει ή το υποβαθμίζει, κάνει λάθος υπολογισμούς.

Οι κινήσεις αυτές δεν έχουν σχέση μόνο ή κυρίως με τα ελληνοτουρκικά και το Κυπριακό. Σχετίζονται βεβαίως και με τη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ του Ιουνίου, που θα συζητήσει τις ευρω-τουρκικές σχέσεις. Έχουν όμως ευρύτερες στοχεύσεις.

Εντάσσονται στην επανατοποθέτηση όλων των διεθνών παικτών μετά την εκλο­γή Μπάιντεν στην προεδρία των ΗΠΑ.

Υποστηρίζει ότι πρέπει να προχωρήσου­με με θάρρος, ειλικρίνεια και ρεαλισμό, χωρίς να εναποθέτουμε τις ελπίδες μας σε κάποια «απομόνωση της Τουρκίας» ή σε δήθεν «ραπίσματα» στον κ. Ερντογάν από ΗΠΑ και ΕΕ.

Αν οι σχέσεις Τουρκίας με ΗΠΑ και ΕΕ δεν πάνε καλά, οι ελληνοτουρκικές σχέσεις και το Κυπριακό θα μπουν σε ασαφές και ανεξέλεγκτο πεδίο. Κάτι αντίστοιχο συμ­βαίνει και με τις σχέσεις Ελλάδας – Τουρ­κίας.

Η ομαλοποίησή τους βοηθάει την υπό­θεση της Κύπρου. Όταν αντιπαρατίθενται οι δύο χώρες, οι συνέπειες για το Κυπριακό είναι σοβαρές.

Το «κλειδί» είναι οι σχέσεις Ευρωπαϊ­κής Ένωσης – Τουρκίας. Είναι σημαντικό να υπάρξει ένα πλέγμα δεσμευτικών σχέ­σεων και κοινών συμφερόντων, μέσα στο οποίο να εντάξουμε και την επίλυση ελλη­νοτουρκικών και Κυπριακού. Επομένως, η «θετική ατζέντα» στις ευρω-τουρκικές σχέ­σεις μπορεί να είναι επωφελής. Αυτό όμως προϋποθέτει πολιτική βούληση και από τη δική μας πλευρά.

Διότι για την επίλυση απαιτούνται έντι­μοι συμβιβασμοί και αμοιβαίες παραχω­ρήσεις. Στις ελληνοτουρκικές διαφορές πρέπει να δούμε πώς θα καλυφθούν και τα νόμιμα συμφέροντα της Τουρκίας. Στο Κυπριακό οφείλουμε να αποσαφηνίσουμε πριν απ’ όλα, το πώς θα εφαρμοστεί η πολι­τική ισότητα μεταξύ ελληνοκυπριακής και τουρκοκυπριακής κοινότητας, στο πλαίσιο της ομοσπονδιακής λύσης.

Τα «βέτο» δεν βοηθούν, επισημαίνει ο κ. Τσίκας. Από τη στιγμή που σχεδόν όλοι οι Ευρωπαίοι εταίροι θέλουν να προχωρή­σουν οι ευρω-τουρκικές σχέσεις, ένα πιθα­νό «βέτο» θα οδηγούσε σε απομόνωση. Ας προσέξουμε μήπως, αντί να απομονωθεί η Τουρκία, απομονωθούμε εμείς.