Έναντι της βρετανικής δολιότητας

Του
Γιαννάκη Λ. Ομήρου*

Ο Ύπατος Αρμοστής της Βρετανίας στην Κύπρο, κ. Λίλι, έχει αποδυθεί το τελευταίο διάστημα σε μπαράζ συνεντεύξεων σε κυπριακά μέσα ενημέρωσης με δύο βασικά στόχους. Πρώτον για να υποδείξει προς την κυπριακή κυβέρνηση και την ελληνική κυπριακή πλευρά ότι πρέπει να αποκρυσταλλώσει, διευκρινίσει, επαναβεβαιώσει την προσήλωσή της στη Δ.Δ.Ο. και δεύτερο ότι εάν οι δύο πλευρές διαφωνούν στην ομοσπονδία, τότε μπορούν να συζητήσουν και άλλες μορφές λύσης. […]

Δυστυχώς, η αβρότητα και η αιδήμων στάση που επιδείχθηκε από πλευράς Κυπριακής Δημοκρατίας, εξαιρουμένης της διακυβέρνησης Τάσσου Παπαδόπουλου, είχε ως αποτέλεσμα την αποθράσυνση της βρετανικής συμπεριφοράς έναντι της Κύπρου. Ας υπενθυμίσουμε μια σειρά από ενέργειες της Βρετανίας απροκάλυπτα εχθρικών προς την Κυπριακή Δημοκρατία.

Κατά σαφή παραβίαση των υποχρεώσεών της δυνάμει της Συνθήκης Εγγυήσεως και Συμμαχίας αρνήθηκε να παρεμποδίσει την τουρκική εισβολή το 1974. Αντίθετα διά πράξεων και παραλείψεων υπήρξε συνένοχος στο δίδυμο έγκλημα εις βάρος της πατρίδας μας. Στη συνέχεια αρνείται συστηματικά να ενεργήσει για τον τερματισμό της τουρκικής κατοχής και την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας, της κυριαρχίας και της εδαφικής ακεραιότητας της Κυπριακής Δημοκρατίας. Παρέλειψε να λάβει, ως όφειλε, οποιοδήποτε μέτρο για την αποτροπή και ανατροπή της παράνομης ανακήρυξης του ψευδοκράτους. […] Ορισμένες πράξεις και ενέργειες των Βρετανών στην Κύπρο εκφεύγουν επίσης των ορίων των «στρατιωτικών απαιτήσεων και αναγκών ασφαλείας» των Βάσεων, όπως προβλέπεται στη Συνθήκη Εγκαθίδρυσης. […]

Όμως πέραν των Συνθηκών Εγγυήσεως και Συμμαχίας, καθώς και της Συνθήκης Εγκαθίδρυσης, υπάρχει μια σημαντική ανεξάρτητη συμφωνία μεταξύ Κύπρου και Αγγλίας, η οποία συνοδεύει τα άλλα έγγραφα και συνθήκες που ρυθμίζουν το καθεστώς της Κύπρου και η οποία προβλέπει την καταβολή χρηματικών ποσών προς την Κυπριακή Δημοκρατία ανά πενταετία. Το 1965 κατέβαλαν το ποσό των 12 εκατομμυρίων αγγλικών λιρών. Έκτοτε αρνούνται πεισμόνως να καταβάλουν οποιοδήποτε ποσό. Η άρνηση της αγγλικής κυβέρνησης να εκπληρώσει αυτή τη ρητή νομική της υποχρέωση καταβάλλοντας ανά πενταετία οικονομική βοήθεια προς την Κυπριακή Δημοκρατία για κάθε πενταετία μετά το 1965 συνιστά παραβίαση συμβατικής υποχρέωσης για την οποία η κυπριακή κυβέρνηση όφειλε να κινηθεί με όλα τα προσφερόμενα νομικά μέσα. […]

Υπάρχει όμως και το θέμα της λεγόμενης κυριαρχίας των Βρετανικών Βάσεων. Οι Βάσεις δεν είναι κυρίαρχες και όχι μόνο για κατάδηλα και αυτόδηλα πολιτικούς λόγους. Οι ίδιοι οι Βρετανοί μέσα από επίσημα έγγραφα του Υπουργείου Εξωτερικών και Κοινοπολιτείας και του Γραφείου Αποικιών και τα οποία έχουν αποδεσμευθεί από χρόνια, ουσιαστικά παραδέχονται ότι δεν τίθεται θέμα κυριαρχίας παρά το ότι δεν αναμένεται ότι θα δηλώσουν δημοσίως κάτι τέτοιο. […]

Η κυβέρνηση της Βρετανίας θα πρέπει να πάρει το μήνυμα ότι δεν μπορεί να συμπεριφέρεται με την αυθαιρεσία και την υπεροψία της ισχύος απέναντι σε έναν τόπο που είχε χρέος να προστατεύει. Ούτε ότι μπορεί να εφαρμόζει αντιλήψεις παρωχημένες και νοοτροπίες σκουριασμένες, στις οποίες παρέμεινε δογματικά προσκολλημένη από την εποχή της αγγλικής παντοκρατορίας. Θα αποτολμήσουμε όμως έμπρακτα να δώσουμε αυτό το μήνυμα;

*Πρώην Πρόεδρος Βουλής των Αντιπροσώπων