Ενδυνάμωση των κοριτσιών στην ΕΕ µέσω της εκπαίδευσης

Πρόσφατα, η Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου προχώρησε στην υιοθέτηση ψηφίσματος αναφορικά με την ενδυνάμωση των κοριτσιών στην ΕΕ µέσω της εκπαίδευσης. Αναμφίβολα, η κατοχύρωση της γυναικείας ενδυνάμωσης μέσω της εκπαίδευσης δεν αποτελεί νέο ζήτημα, ούτε και ευρωπαϊκή μόνο αναγκαιότητα.

30 εκατομμύρια κορίτσια αποκλεισμένα από το εκπαιδευτικό σύστημα

Τα δύο βασικά ζητήματα με τα οποία καταπιάνεται το ψήφισμα είναι: η πρόσβαση των κοριτσιών και γυναικών στην εκπαίδευση και η σημασία της εκπαίδευσης στην καταπολέμηση των στερεότυπων αντιλήψεων για το φύλο. Οπως ορθά επισημαίνεται «η εκπαίδευση μπορεί να µεταµορφώσει µια κοινωνία και να συµβάλει στην κοινωνική, οικονοµική και πολιτική ισότητα και στην ισότητα των φύλων», βασικές προϋποθέσεις για τη συνολική πρόοδο μιας κοινωνίας.

Δυστυχώς, σύµφωνα µε µελέτη που εκπονήθηκε από τη Γενική ∆ιεύθυνση Εσωτερικών Πολιτικών του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, 30 εκατοµµύρια κορίτσια σε ηλικία πρωτοβάθµιας εκπαίδευσης σε όλο τον κόσµο είναι αποκλεισµένα από το εκπαιδευτικό σύστηµα.
Τα μεγαλύτερα εμπόδια που δυσχεραίνουν την πρόσβαση των κοριτσιών στην εκπαίδευση είναι αποδεδειγμένα η φτώχεια, ο κοινωνικός αποκλεισµός και η ανεπάρκεια ή η περιορισµένη διαθεσιµότητα προσχολικών, σχολικών και εξωσχολικών δικτύων.

Στο ψήφισμα απαριθμούνται πληθώρα διεθνών διακηρύξεων και συμβάσεων, που ενώ εδώ και χρόνια έχουν καταστήσει σαφές ότι η ισότητα των δύο φύλων αποτελεί σημαντικό σημείο αναφοράς για την πρόοδο κάθε κοινωνίας και συστατικό στοιχείο του σεβασμού των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν έχουν μετουσιωθεί -όπως αποδεικνύει και η μελέτη του Ευρωκοινοβουλίου- σε πραγματικότητες. Μερικές από αυτές είναι η Οικουμενική Διακήρυξη για τα Δικαιώματα του Ανθρώπου, συγκεκριμένα άρθρα στις Ευρωπαϊκές Συνθήκες, η Ευρωπαϊκή Σύµβαση για την Προάσπιση των ∆ικαιωµάτων του Ανθρώπου και των Θεµελιωδών Ελευθεριών, η Σύµβαση των Ηνωµένων Εθνών για την εξάλειψη όλων των µορφών διακρίσεων κατά των γυναικών (CEDAW), η ∆ιακήρυξη του Πεκίνου και η Πλατφόρµα ∆ράσης του 1995, το Ευρωπαϊκό Σύµφωνο για την Ισότητα των Φύλων (2011-2020) και η Σύµβαση της Κωνσταντινούπολης του Μαΐου 2011. Ιδιαίτερη αναφορά, γίνεται και στο ψήφισμα του ίδιου του Ευρωκοινοβουλίου της 10ης Μαρτίου 2015, σχετικά µε την πρόοδο ως προς την ισότητα μεταξύ γυναικών και ανδρών στην Ευρωπαϊκή Ενωση.

Η ανάγκη αμφισβήτησης των στερεότυπων αντιλήψεων για τα δύο φύλα στην εκπαίδευση

Το ψήφισμα, το οποίο υποστήριξε η πολιτική ομάδα της Ευρωπαϊκής Ενωτικής Αριστεράς/Βόρειας Πράσινης Αριστεράς, δεν περιορίζεται σε ψηλάφηση του προβλήματος της πρόσβασης των γυναικών στην εκπαίδευση ή της εδραίωσης και αναπαραγωγής των στερεοτύπων μέσα από αυτή. Χωρίς να παραγνωρίζει ή να μηδενίζει τα όποια βήματα προόδου, υπογραμμίζει ότι δεν μπορούμε να αρκεστούμε σε αυτά. Ως εκ τούτου, το ψήφισμα δεικνύει ότι πρέπει να υιοθετήσουμε ορθές πρακτικές αναφορικά με την προώθηση µιας εκπαίδευσης απαλλαγμένης από στερεότυπες αντιλήψεις για τα δύο φύλα και να εντοπίσουμε τρόπους εφαρμογής μέτρων σχετικά µε την ενσωμάτωση της διάστασης του φύλου στην εκπαίδευση.

Συγκεκριμένα, καταγράφει ότι η αντιμετώπιση των δύο φύλων στο σχολικό και κάθε άλλο εκπαιδευτικό περιβάλλον, η διδακτική ύλη, σε συνάρτηση με την επιμόρφωση των ίδιων των εκπαιδευτικών στα θέματα ισότητας, αποτελούν στοιχειώδη εργαλεία για την αμφισβήτηση των στερεοτύπων και ενδυνάμωση των κοριτσιών και γυναικών. Η παρακολούθηση και η αξιολόγηση της ισότητας των φύλων στα εκπαιδευτικά ιδρύματα, μπορεί να αποτελέσουν όπως σημειώνεται άλλο ένα μοχλό πίεσης προς τη σωστή κατεύθυνση. Τονίζει δε την ανάγκη να προωθηθεί η ισότιµη εκπροσώπηση των δύο φύλων σε επίπεδο ηγεσίας και διαχείρισης οργάνων αρµόδιων για την εποπτεία και τη διοίκηση εκπαιδευτικών ιδρυµάτων, ιδίως σε θέσεις ανώτερων στελεχών και σε διευθυντικές θέσεις στα σχολεία και όπου υπάρχει υποεκπροσώπηση, όπως στις θετικές επιστήµες, την τεχνολογία, τη μηχανική και τα µαθηµατικά, καθώς έτσι θα δημιουργηθούν πρότυπα προς µίµηση για τα κορίτσια.

Παράλληλα, το ψήφισμα υπογραμμίζει ότι τα μέτρα ενδυνάμωσης των γυναικών μέσα από την εκπαίδευση πρέπει να συνοδεύονται από κατάργηση της αναπαραγωγής των στερεότυπων αντιλήψεων από τα ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των διαφημίσεων.

Οι ευρωπαϊκές πολιτικές λιτότητας επιτείνουν τις ανισότητες

Μια άλλη διάσταση στο ψήφισμα έδωσαν οι τροπολογίες που κατέθεσε η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Βόρεια Πράσινη Αριστερά, με τις οποίες αποτυπώνεται η σημερινή κατάσταση πραγμάτων στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Μια πολιτική διάσταση, που επικεντρώνεται στα μεγάλα ελλείμματα της Ενωσης, στην αποστασιοποίησή της από τους πολίτες, από τα πραγματικά προβλήματα και τις ανάγκες τους.

Ουσιαστικά, με τις προσθήκες της στο κείμενο, η Ευρωπαϊκή Ενωτική Αριστερά/Βόρεια Πράσινη Αριστερά καυτηριάζει την αντίφαση λόγων και έργων. Την αντίφαση που ενυπάρχει ανάμεσα στις υποσχέσεις για τη διασφάλιση της ισότητας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων γενικότερα, και στις «δημοσιονομικές περικοπές στον τοµέα της εκπαίδευσης, οι οποίες σε µεγάλο βαθµό είναι απόρροια των πολιτικών λιτότητας που υποστηρίζει η ΕΕ» και «συνιστούν απειλή για τη δωρεάν, υψηλής ποιότητας δηµόσια εκπαίδευση και, κατά συνέπεια, επιτείνουν τις ανισότητες». Ενώ αντίθετα, «µια δηµόσια εκπαίδευση καλής ποιότητας πρέπει να είναι δωρεάν και διαθέσιµη σε όλα τα παιδιά, χωρίς καµία διάκριση και ανεξαρτήτως του καθεστώτος παραµονής τους».