Επ.Γεωργίας: Προβλήματα εμπορίας χαλλουμιού και… καταγγελίες για παράβαση προτύπου

Τα προβλήματα τα οποία παρουσιάζονται σε σχέση με την εμπορία του χαλλουμιού και τις καταγγελίες για κατασκευή χαλλουμιού κατά παράβαση του προτύπου, συζήτησε η Κοινοβουλευτική Επιτροπή Γεωργίας και Φυσικών Πόρων, στην παρουσία των Υπουργών Ενέργειας, Εμπορίου και Βιομηχανίας και Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος Νατάσας Πηλείδου και Κώστα Καδή, αντίστοιχα.  

Κατά τη συνεδρία, οι παραγωγοί χαλλουμιού έθεσαν ιδιαίτερα το θέμα των μεγάλων αποθεμάτων χαλλουμιού που έχουν συγκεντρωθεί τους τελευταίους μήνες, λόγω κυρίως της πανδημίας του κορωνοϊού, και τα οποία αγγίζουν τα 6 εκατομμύρια κιλά, με τους δύο Υπουργούς να διαβεβαιώνουν ότι γίνονται διάφορες ενέργειες για το θέμα αυτό, ακόμη και μέσω του Υπουργείου Εξωτερικών, έτσι ώστε να διατεθούν αυτές οι ποσότητες χωρίς να επηρεαστεί και η σημερινή τιμή διάθεσης του προϊόντος.

Ταυτόχρονα, ο Υπουργός Γεωργίας ανακοίνωσε την ένταξη στο επόμενο διάστημα όλων των φυλών ζώων αιγοπροβάτων που ζουν και αναπαράγονται στην Κύπρο για να υπάρχουν πολύ πιο παραγωγικές φυλές και “να παράγουμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος».

Μιλώντας κατά τη συνεδρία, ο κ. Καδής είπε ότι μετά την επίσημη καταχώρηση του χαλλουμιού ως «προϊόντος Προστατευόμενης Προστασίας Προέλευσης (ΠΟΠ) έγινε ένας αγώνας από το Υπουργείο για να είμαστε έτοιμοι να εφαρμόσουμε από την 1^η Οκτωβρίου (του 2021) αυτά που προέβλεπαν οι κανονισμοί και ιδιαίτερα να φθάσουμε σε μια συμφωνία με τον Φορέα ελέγχου που είναι η Bureau Veritas ώστε να αρχίσουν οι έλεγχοι».

Επίσης, αναφέρθηκε στην ετοιμασία από το Υπουργείο μαζί με τον φορέα τα σχετικά έγγραφα να είναι διαθέσιμα την 1^η Οκτωβρίου για Ε/κ και Τ/κ τόσο στην ελληνική όσο και στην τουρκική γλώσσα.

Αναφερόμενος σε στοιχεία, ο κ. Καδής είπε ότι μέχρι σήμερα υπέβαλαν αίτηση για συμμετοχή στο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχου για το χαλλούμι ΠΟΠ 61 τυροκομεία, εκ των οποίων 42 έλαβαν προκαταρκτική έγκριση, ενώ σημείωσε πως τα τυροκομεία που δόθηκε αυτή η προκαταρκτική έγκριση παράγουν πέραν του 85% της συνολικής ποσότητας χαλλουμιού που παράγεται στην Κυπριακή Δημοκρατία».

Ανέφερε ότι η έγκριση λήγει στις 31 Δεκεμβρίου του 2021 και για την ανανέωση της έγκρισης «απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχει προηγηθεί ο επιτόπιος φυσικός έλεγχος από την Bureau Veritas μέχρι τις 20 Δεκεμβρίου του 2021».

Ο Υπουργός Γεωργίας ανακοίνωσε πως περίπου το 30% των τυροκομείων έχουν λάβει προκαταρκτική έγκριση και μένει ο επόμενος ενάμιση μήνας να λάβουν και τα υπόλοιπα την έγκριση, ενώ από την 1^η Ιανουαρίου του 2022 θα ξεκινήσουν οι επιτόπιοι έλεγχοι στις κτηνοτροφικές μονάδες.

Σε επίπεδο τυροκόμων, σύμφωνα με τον κ. Καδή, υπέβαλαν αίτηση για συμμετοχή στο σύστημα πιστοποίησης και ελέγχου για το χαλλούμι ΠΟΠ 953 αιγοπροβατοτρόφοι, 233 αγελαδοτρόφοι και 8 μικτές εκμεταλλεύσεις.

Επιπλέον, ο Υπουργός είπε ότι προϊόντα που φέρουν την ονομασία χαλλούμι, χελλίμ και φέρουν την σφραγίδα του ΠΟΠ «θα πρέπει να τηρούν όλες τις προδιαγραφές παρασκευής και συσκευασίας του προϊόντος όπως αυτές περιγράφονται στη σχετική νομοθεσία», ενώ τόνισε ότι «μετά την 1^η Οκτωβρίου (του 2021) δεν μπορεί να κυκλοφορεί είτε στην Κύπρο είτε σε οποιαδήποτε άλλη ευρωπαϊκή χώρα προϊόν που φέρει το όνομα χαλλούμι αν δεν είναι ΠΟΠ».

Επίσης αναφέρθηκε σε δύο αιτήματα που δέχθηκε το Υπουργείο για τροποποιήσεις στις προδιαγραφές του φακέλου τα οποία εξετάζονται, ενώ ανέφερε ότι ανάμεσα στις αλλαγές που εξετάζονται και αναμένεται να υποβληθούν στην Κομισιόν είναι αυτή που αφορά «τις φυλές ούτως ώστε όλα τα ζώα στην Κύπρο να μπορούν να περιλαμβάνονται στο πρότυπο».

Σε σχέση με το κόστος παραγωγής, ο κ. Καδής υποστήριξε ότι «είχαμε σημαντικές αυξήσεις» και η Κυβέρνηση στήριξε τους κτηνοτρόφους «για να μην επωμιστούν μόνοι την αύξηση στο κόστος των ζωοτροφών».

Ανέφερε επίσης ότι λόγω της πανδημίας, έχουν συσσωρευτεί κάποιες σημαντικές ποσότητες αποθεμάτων χαλλουμιού που αφορούν χιλιάδες τόνους.

Πρόσθεσε ότι το Υπουργείο Εμπορίου με το ΥΠΕΞ έχουν προβεί σε διαβήματα για διάθεση αυτών των αποθεμάτων και σημείωσε πως «αν ξεπεράσουμε αυτό το πρόβλημα με τα αποθέματα τότε το προϊόν θα πάρει την πραγματική του τιμή και οι κτηνοτρόφοι θα πάρουν αυτό που τους αναλογεί».

Σε σχέση με την αύξηση του ποσοστού μέχρι το 2024, ο Υπουργός Γεωργίας είπε ότι η μία κατεύθυνση στην οποία κινείται το Υπουργείο είναι «να εντάξουμε όλες τις φυλές που ζουν και αναπαράγονται στην Κύπρο για να έχουμε πολύ πιο παραγωγικές φυλές στην φαρέτρα μας», δηλαδή, όπως εξήγησε, με τον ίδιο αριθμό ζώων να παράγουμε πολύ μεγαλύτερες ποσότητες γάλακτος».

Η δεύτερη κατεύθυνση, συνέχισε, είναι οι μεγάλες επενδύσεις που αναμένονται μέσω του σχετικού μέτρου του προγράμματος αγροτικής ανάπτυξης, καθώς γύρω στα 30 εκ. ευρώ θα δοθούν στην επόμενη τριετία για την αιγοπροβατοτροφία και αναμένεται να δούμε μια ουσιαστική αύξηση, η οποία ήδη παρατηρείται στην παραγωγή αιγοπρόβειου γάλακτος».

Αναφορικά με τον αριθμό των προβάτων στην Κύπρο, ο κ. Καδής είπε ότι υπάρχουν γύρω στα 400.000 αιγοπρόβατα εκ των οποίων 10.000 είναι καθαρόαιμα πρόβατα εκτός του προτύπου, ενώ τα υπόλοιπα αποτελούν «διασταυρώσεις οι οποίες τείνουν να είναι προς το πρότυπο».

«Με την αλλαγή που επιχειρούμε θεωρούμε ότι όλα αυτά θα μπορούν να ενταχθούν κάτω από το πρότυπο», ανέφερε.

Αναφορικά με τα κατεχόμενα, ο κ. Καδής είπε ότι η κατοχύρωση έγινε για όλους τους Κύπριους, Ε/κ και Τ/κ, και πρόσθεσε ότι στα κατεχόμενα παράγεται σήμερα χαλλούμι και «αποστέλλεται στις τρίτες χώρες ανεξέλεγκτα».

Δεν μπορούμε να παρεμποδίσουμε αυτή την διαδικασία, ανέφερε, προσθέτοντας, ωστόσο, ότι «το χαλλούμι που παράγεται στα κατεχόμενα για να είναι ΠΟΠ πρέπει να περάσει όλους τους ελέγχους (φυτοϋγειονομικούς και ελέγχους προτύπου) και μόνο τότε θα φέρει την σφραγίδα ΠΟΠ για να μπορέσει να περάσει μέσω της πράσινης γραμμής και να διοχετευτεί σε αγορές νόμιμα».

Από την πλευρά της, η Υπουργός Εμπορίου αναφέρθηκε αρχικά στα εμπορικά σήματα που έχει η Κυπριακή Δημοκρατία στις διάφορες τρίτες χώρες και σημείωσε ότι το Υπουργείο σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία προχωρεί στην προστασία του χαλλουμιού σε τρίτες χώρες.

Ανέφερε ότι η Κύπρος έχει εγγεγραμμένα εμπορικά σήματα στις ΗΠΑ, στο Ηνωμένο Βασίλειο, στη Συρία, στο Ομάν, στο Κατάρ, στην Ιορδανία, στην Σαουδική Αραβία, στην Αίγυπτο, στη Νότιο Αφρική και πρόσθεσε ότι γίνονται σημαντικές προσπάθειες για εγγραφή εμπορικών σημάτων σε κάποιες αγορές ιδιαίτερα σημαντικές όπως είναι η Κίνα, η Ιαπωνία, η Αυστραλία, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα και το Ισραήλ.

Αναφορικά με την προάσπιση των εμπορικών σημάτων, η κ. Πηλείδου είπε ότι η αρμόδια μονάδα στο Υπουργείο αναλαμβάνει αυτή την εργασία και «προβαίνουμε σε όλες τις δέουσες ενέργειες για αντιμετώπιση των φαινομένων» και πρόσθεσε ότι «οι εξαγωγές είναι σε πολύ ενθαρρυντικό σημείο», παρά τις προκλήσεις της βιομηχανίας από τον κορωνοϊό.

Συγκεκριμένα, η Υπουργός Εμπορίου είπε ότι το 2013 οι εξαγωγές του χαλλουμιού ήταν γύρω στα 75,8 εκ. ευρώ και το 2020 ξεπέρασαν τα 260 εκ. ευρώ και σημείωσε πως οι κύριες αγορές είναι το Ηνωμένο Βασίλειο (αγγίζει το 50% των εξαγωγών) και η Σουηδία.

Αναφορικά με τα νομικά μέτρα, η κ. Πηλείδου είπε ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο υπάρχουν 22 περιπτώσεις εγγεγραμμένων εμπορικών σημάτων από τρίτα μέρα που αξιολογούνται από τη Νομική Υπηρεσία και το Υπουργείο, ενώ είναι σε εξέλιξη 23 περιπτώσεις πιθανής παραβίασης όπου έχουν αποσταλεί προειδοποιητικές επιστολές.

Είπε ακόμη ότι σε 20 περιπτώσεις μετά από τη λήψη νομικών μέτρων υπήρξε συμμόρφωση ή και απόσυρση των εμπορικών σημάτων, ενώ υπήρξαν και δικαστικές επιτυχίες όπως ενάντια σε ουγγρική εταιρεία στις 30 Οκτωβρίου του 2020.

Αναφορικά με την αύξηση των αποθεμάτων των τυροκόμων, η κ. Πηλείδου είπε ότι η πληροφόρηση που έχει είναι ότι «τους τελευταίους μήνες» έχουν αυξηθεί τα αποθέματα και πρόσθεσε ότι διαμέσου του ΥΠΕΞ «έχουμε αποταθεί σε όλες τις πρεσβείες» της Δημοκρατίας «για να γίνει μια προσπάθεια διάθεσης των αποθεμάτων μέσα από διακρατικές διευθετήσεις».

Επίσης, ανακοίνωσε ότι έχουν γίνει επαφές με εμπορικά κέντρα σε συγκεκριμένες αγορές ούτως ώστε να διατεθούν τα προϊόντα, ενώ εξέφρασε την ανάγκη προσεκτικών ενεργειών για το θέμα «για να μην υπάρξουν αλυσιδωτά αρνητικά αποτελέσματα στην τιμή του χαλλουμιού», ενώ σημείωσε πως το Υπουργείο βρίσκεται σε επαφή με τους τυροκόμους για το θέμα.

Σε σχέση με την επιβολή πλαφόν, η κ. Πηλείδου είπε ότι αν παραστεί ανάγκη επιβολής πλαφόν στο γάλα το Υπουργείο θα το εξετάσει.

Γιαννάκης Γαβριήλ: Οι προβληματισμοί μας επαληθεύτηκαν

Σε δηλώσεις μετά τη συνεδρία, ο Πρόεδρος της Επιτροπής Γιαννάκης Γαβριήλ είπε ότι «οι προβληματισμοί μας επαληθεύθηκαν», προσθέτοντας ότι «ενώ τα επόμενα δύο χρόνια πρέπει να φθάσουμε στην παραγωγή γάλακτος για να μπορούμε να παράξουμε με τα σημερινά δεδομένα 33.000 τόνους τον χρόνο, δεν υπάρχει δυνατότητα παραγωγής γάλακτος σε τέτοιους αριθμούς, αν δεν σταθεί το Υπουργείο Γεωργίας δίπλα στην κτηνοτροφία».

Ανέφερε ότι εξάγγειλε ο Υπουργός 30 εκ. ευρώ και αιτήθηκαν 1.000 αιγοπροβατοτρόφοι για να παράγουν χαλλούμι ΠΟΠ, προσθέτοντας ότι «αναλογεί στον κάθε αιγοπροβατοτρόφο 15.000 ευρώ τον χρόνο».

«Αν αυτά είναι τα μέτρα τα οποία θα στηρίξει η Κυβέρνηση Αναστασιάδη για να στηρίξουμε το χαλλούμι και τις εξαγωγές μας τότε απέχουμε πολύ μακριά το πως θα εμπορευόμαστε το χαλλούμι τα επόμενα δύο χρόνια», πρόσθεσε.

Ο κ. Γαβριήλ εξέφρασε την ανάγκη εκπόνησης σχεδιασμού στήριξης των κτηνοτρόφων και πρόσθεσε ότι «τα κόστη ανεβαίνουν, οι τιμές των σιτηρών, του ηλεκτρικού ρεύματος και των καυσίμων αυξάνονται, χωρίς καμία απολύτως στοχευμένη στήριξη προς τους κτηνοτρόφους».

Ο βουλευτής του ΔΗΣΥ Χαράλαμπος Πάζαρος είπε ότι «μετά από προσπάθειες δεκαετιών καταφέραμε να προστατέψουμε το εθνικό μας προϊόν αφού ομόφωνα η ΕΕ αναγνώρισε το χαλλούμι ως κυπριακό προϊόν» και πρόσθεσε ότι «ακούσαμε τα προβλήματα και θα τα επεξεργαστούμε με κάθε εμπλεκόμενο τις αναγκαίες λύσεις αναφορικά με την παράτυπη κατασκευή του».

«Αυτό είναι ένα σοβαρό θέμα που θέτει σε κίνδυνο το ορισμό του χαλλουμιού αλλά και τους παραγωγούς μας», ανέφερε και υποστήριξε ότι για τον ΔΗΣΥ η προστασία και η επιβίωση του χαλλουμιού ως εθνικό προϊόν είναι υψίστης σημασίας».