Eπείγει ο εκσυγχρονισµός του Οικογενειακού ∆ικαίου για αντιµετώπιση και της γονικής αποξένωσης

Ανάγκη θεσµοθέτησης και διεπαγγελµατικής συνεργασίας και συντονισµού µεταξύ των Υπηρεσιών

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Επιτακτική είναι η ανάγκη αναθεώρησης του Οικογενειακού ∆ικαίου, ώστε να µπορούν να αντιµετωπιστούν και ζητήµατα που έχουν να κάνουν µε τη γονική αποξένωση. Οι περιπτώσεις είναι πολλές. Κάθε πλευρά φυσικά βλέπει τη δική της αλήθεια, όµως αυτό που µένει είναι πως τα θύµατα είναι τα ίδια τα παιδιά.

Γυναίκα, 65 ετών σήµερα, βιώνει τη γονική αποξένωση εδώ και πολλά χρόνια. Μετά το διαζύγιο τα τρία παιδιά της κατέληξαν µε τον πατέρα τους. Η ίδια εγκατέλειψε τελικά τον αγώνα να κερδίσει πίσω τα παιδιά της, που είναι πλέον ενήλικα. Η πλειονότητα όµως των γονιών θέλει να παλέψει µέχρι τέλους, ώστε να έχει το δικαίωµα να βλέπει τα παιδιά της. Σηµειώνεται πως το Σύνδροµο Γονικής Αποξένωσης (Parental Alienation Syndrome) αναγνωρίστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2002.

«Θύματα δεν είμαστε εμείς, αλλά τα παιδιά μας»

«Θύµατα δεν είµαστε εµείς, αλλά τα παιδιά µας», αναφέρει στη «Χαραυγή» µητέρα η οποία έχει αποξενωθεί από τα παιδιά της.

Εκτός από τους άνδρες που βιώνουν τη γονική αποξένωση, υπάρχουν, πρόσθεσε, και γυναίκες Κύπριες και αλλοδαπές που ήταν παντρεµένες µε Κυπρίους. Οι ενήλικοι µπορούν να διαχειριστούν τον πόνο τους, τα παιδιά όµως όχι, αυτά είναι τα θύµατα. «Τα παιδιά είναι σαν τα δέντρα, δεν µπορείς να τους κόψεις τις ρίζες τους. Χρειάζονται και τις δυο…»

∆εκάδες ιστορίες από ανθρώπους που έχουν να δουν τα παιδιά τους µέρες, εβδοµάδες, µήνες, χρόνια. Ιστορίες διαφορετικές αλλά µε πολλά κοινά, αφού η γονική αποξένωση είναι ένα πρόβληµα υπαρκτό αλλά σχετικά άγνωστο µέχρι πριν µερικά χρόνια, όταν µια οµάδα ανθρώπων προχώρησε στη σύσταση της Οµάδας κατά της Γονικής Αποξένωσης.

Οπως µάλιστα επισηµαίνει εκπρόσωπος της Οµάδας, ο Γιώργος Τσόκκος, το µεγαλύτερο πρόβληµα παρατηρείται στην καθυστέρηση λήψης αποφάσεων από τα δικαστήρια. Ο κ. Τσόκκος επισηµαίνει επίσης ότι για να είναι αποτελεσµατική και άµεση η αντιµετώπιση της γονικής αποξένωσης, η εκδίκαση της παρακοής διατάγµατος επικοινωνίας πρέπει να γίνεται σε πολύ σύντοµο χρονικό διάστηµα, αφού ο παράγοντας χρόνος είναι ενισχυτικός για την περαιτέρω αποξένωση των παιδιών. Επίσης αναφέρθηκε στη σηµαντικότητα του θεσµού της διαµεσολάβησης, ο οποίος, όπως είπε, σε ορισµένες χώρες είναι υποχρεωτικός και βοηθητικός.

Θεσµοθέτηση διαδικασίας Προσδιορισµού του Συµφέροντος του Παιδιού θέλει η Επίτροπος Παιδιού

Eκείνοι που πληρώνουν το τίµηµα εξαιτίας της αντιπαλότητας και της εχθρότητας των γονέων που χωρίζουν είναι τα παιδιά, που ως ενήλικες θα φέρουν αυτά τα τραύµατα, αναφέρει µεταξύ άλλων για το εν λόγω ζήτηµα η Επίτροπος Προστασίας των ∆ικαιωµάτων του Παιδιού ∆έσπω Μιχαηλίδου.

Η Επίτροπος ανέφερε ότι υπάρχει ανάγκη θεσµοθέτησης διεπαγγελµατικής συνεργασίας και συντονισµού µεταξύ των υπηρεσιών κοινωνικής ευηµερίας, ψυχικής υγείας και αστυνοµίας. Επίσης, αναγκαία είναι η εφαρµογή του Νόµου για τη ∆ιαµεσολάβηση σε Οικογενειακές Υποθέσεις, αλλά και η αναθεώρηση της νοµοθεσίας που διέπει το οικογενειακό δίκαιο, ώστε να επιτυγχάνεται ταχύτερη εκδίκαση υποθέσεων, θεσµοθέτηση διαδικασίας Προσδιορισµού του Συµφέροντος του Παιδιού, εµπλοκή Υπηρεσιών Ψυχικής Υγείας Παιδιών και Εφήβων, τόσο στη φάση αξιολόγησης όσο και στη θεραπευτική παρέµβαση σε οικογένειες, διεύρυνση εξουσιών των δικαστηρίων προκειµένου να εκδίδονται διατάγµατα αξιολόγησης εµπλεκόµενων µερών ή/και συµµετοχής τους σε θεραπευτικά προγράµµατα κ.α.

Συγκεκριµένα, στο πλαίσιο αναθεώρησης του οικογενειακού δικαίου η Επίτροπος ζητά να εισαχθούν πρόνοιες στον περί Σχέσεων Γονέων και Τέκνων Νόµο που να προβλέπουν ρητά ότι σε περιπτώσεις που υπάρχει διάγνωση σοβαρής γονικής αποξένωσης και έχουν εξαντληθεί άλλα µέτρα µε σκοπό την αποκατάσταση της σχέσης παιδιού – αποξενωµένου γονέα, το δικαστήριο να µπορεί είτε κατόπιν αίτησης είτε αυτεπάγγελτα να εκδίδει διάταγµα προσωρινής αποµάκρυνσης του παιδιού και να τοποθετείται είτε µε τον αποξενωµένο γονέα είτε σε εναλλακτικό πλαίσιο φροντίδας (π.χ. κρατικό ίδρυµα ή αναδοχή).

Δημιουργία ενός κοινού ηλεκτρονικού φακέλου πρόσβασης

Τα προβλήµατα που αντιµετωπίζουν τα παιδιά – θύµατα γονικής αποξένωσης απασχόλησαν πρόσφατη συνεδρία της Επιτροπής Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων της Βουλής, όπου καταγράφησαν ακόµη µια φορά ζητήµατα που εκκρεµούν εδώ και πολλά χρόνια. Αυτό που προστέθηκε στην εξίσωση είναι οι επιβαλλόµενες διαδικασίες από πλευράς του κράτους για την προστασία τους, που όπως φαίνεται έχουν να κάνουν κυρίως µε την επιτάχυνση των διαδικασιών και τη µεταρρύθµιση του Οικογενειακού Δικαίου.

Η πρόεδρος της Επιτροπής, Ειρήνη Χαραλαµπίδου, σηµείωσε πως στην Επιτροπή Νοµικών προχωρά το θέµα της µεταρρύθµισης του Οικογενειακού Δικαίου και σηµείωσε την ανάγκη δηµιουργίας κοινών φακέλων για περιπτώσεις αποξένωσης παιδιών σε περιπτώσεις διαζυγίου. Οι υπηρεσίες, οι οποίες στοιχειοθετούν αυτές τις εκθέσεις, είπε, θα πρέπει να έχουν έναν κοινό ηλεκτρονικό φάκελο πρόσβασης, όπου να µπορούν να έχουν όλα τα στοιχεία που θα πρέπει να διαχειριστούν στην κάθε περίπτωση. Συνεπώς, είναι πολλά που µπορούν να γίνουν, αφού οι δικαστές στο τέλος της ηµέρας θα δικάσουν µε βάση τα όσα έχουν ενώπιόν τους.

Ανέφερε ακόµα ότι θα πρέπει οι Υπηρεσίες οι οποίες λειτουργούν υποστηρικτικά να µπορούν να κάνουν σωστές και έγκαιρες παρεµβάσεις. Ενδεικτικά, ανέφερε πως το 2021 οι λειτουργοί στις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευηµερίας είχαν 421 τέτοιες περιπτώσεις και ήδη βρίσκονταν στα χέρια τους άλλες 477 από προηγούµενες χρονιές.

Η κα Χαραλαµπίδου ανέφερε ότι τα θέµατα αποξένωσης παιδιών σε περιπτώσεις διαζυγίου παγιώνουν καταστάσεις µίσους εναντίον ενός εκ των δύο γονέων και αυτό θα πρέπει να προληφθεί από την Πολιτεία.

Παγκύπριος Σύνδεσμος Μονογονεϊκών Οικογενειών: Το πρωτεύον είναι η προστασία των θυμάτων

Είναι επικίνδυνο να µπαίνουν στη σακούλα της καταδικαστέας «γονικής αποξένωσης» περιστατικά όπου υπάρχει ανάγκη υποχρεωτικής αποµάκρυνσης παιδιών, όπως περιπτώσεις όπου ο πατέρας είναι ο θύτης βίας κατά της µητέρας ή των παιδιών, ή γίνεται χρήση ουσιών από αυτόν στην παρουσία των παιδιών, ή υπάρχει διερευνώµενη υπόθεση σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού, αναφέρει ο Παγκύπριος Σύνδεσµος Μονογονεϊκών Οικογενειών. Ο Σύνδεσµος εκτιµά ότι «το πρωτεύον είναι η προστασία των θυµάτων γυναικών και παιδιών και αυτή είναι που επιβάλλει την αποµάκρυνσή τους από την οικία. Εκτός εάν δεν αναγνωρίζουν καν κάποιοι ότι υπάρχει σοβαρό πρόβληµα έµφυλης ενδοοικογενειακής βίας. Ως Παγκύπριος Συνδεσµος Μονογονεϊκών Οικογενειών έχουµε εκφράσει κατ’ επανάληψη τη διαφωνία µας µε τη γονική αποξένωση ως κατάληξη, αλλά να σταµατήσουµε να το θεωρούµε υπεραπλουστευµένα ως το επιτήδειο αποτέλεσµα κακών µανάδων τις οποίες πρέπει να αναθεµατίσουµε. Θα πρέπει να αναζητήσουµε τα αίτια, τα οποία µπορεί να είναι πολλαπλότερα επικίνδυνα για τα παιδιά και να δώσουµε στα οικογενειακά δικαστήρια τα αναγκαία εργαλεία να διερευνώνται άµεσα οι υποθέσεις από ψυχολόγους και αρµόδια όργανα και να δίνονται οι σωστές λύσεις αποκατάστασης της σχέσης και όχι τιµωρίας. Εκεί όµως που η αποµάκρυνση είναι αναγκαία για την προστασία του παιδιού, αυτό να επιλέγεται άµεσα µε προσωρινά διατάγµατα στη βάση του συµφέροντός του».

Την ίδια ώρα, ο Σύνδεσµος αναµένει και τη συνέχιση της συζήτησης, η οποία άρχισε στην Επιτροπή Νοµικών, ζητώντας ουσιαστική και ριζοσπαστική τροποποίηση του Οικογενειακού Δικαίου που να δίνει αποτελεσµατική προστασία σε όλα τα θύµατα.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy