Επικίνδυνες οι «παρενέργειες» του αντιεμβολιαστικού κινήματος

•Υπουργείο Υγείας, Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος και Παιδιατρική Εταιρεία ενώνουν δυνάμεις για ενημέρωση των πολιτών σε σχέση τους κινδύνους που ελλοχεύει ο μη εμβολιασμός των παιδιών

 

«Oχι στα εμβόλια». «Aυτοί που κερδοσκοπούν σκορπώντας αρρώστιες στα παιδιά μας…». «Τα εμβόλια προκαλούν εγκεφαλίτιδα και αυτισμό». «Ιατροί εναντίον εμβολιασμών». 

Σοκ προκαλεί η έρευνα στο διαδίκτυο σε σχέση με το αντιεμβολιαστικό κίνημα που απλώνει τα πλοκάμια του και στην Κύπρο. Η παραπληροφόρηση, όπως καταγγέλλουν οι πλέον ειδικοί στη χώρα μας, πάει σύννεφο την ίδια ώρα που «ειδήσεις» με τεράστια δόση τρομολαγνείας κατακλύζουν κυρίως τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης σκορπώντας τον πανικό. Αν και είναι λίγοι οι γονείς στη χώρα μας που τάσσονται κατά των εμβολίων, εντούτοις οι αρμόδιοι τρέχουν να προλάβουν τα χειρότερα. Διότι δεν πρόκειται για ένα θέμα το οποίο αφορά τους «λίγους», αλλά για ένα ζήτημα δημόσιας υγείας. Υπουργείο Υγείας, Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος και Παιδιατρική Εταιρεία ενώνουν τις δυνάμεις τους και με όπλο την εντατική ενημέρωση των πολιτών μάχονται εναντίον ενός αναδυόμενου προβλήματος που μπορεί να απειλήσει ανθρώπινες ζωές…

Της Μαρίνας Κουμάστα

Σε επικίνδυνη «μόδα» εξελίσσεται το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» που έχει κάνει την εμφάνισή του το τελευταίο διάστημα και στη χώρα μας. Οι πρώτες «παρενέργειες» αυτού του επικίνδυνου φαινομένου για τη δημόσια υγεία είναι πλέον ορατές: Γονείς προβάλλοντας στους παιδίατρους διάφορες αμφιβόλου ποιότητας και αξιοπιστίας έρευνες δεν εμβολιάζουν τα παιδιά τους.

Την ίδια στιγμή οι παιδίατροι δέχονται καταιγισμό ερωτημάτων σε σχέση με την επικινδυνότητα των εμβολίων. Ενδεικτικό είναι το γεγονός ότι από την πιο πρόσφατη έρευνα που διενήργησε το Υπουργείο Υγείας (Μάιος, 2015) 8,2% των γονέων εμφανίστηκαν επιφυλακτικοί απέναντι στον εμβολιασμό των παιδιών τους. Γεγονός που οι παιδίατροι αποδίδουν στην παραπληροφόρηση που τυγχάνουν από το διαδίκτυο.

Το φαινόμενο της άρνησης των γονιών να εμβολιάσουν τα παιδιά τους αποτελεί για την Κύπρο ένα αναδυόμενο πρόβλημα, το οποίο στην παρούσα φάση δεν φαίνεται να έχει μεγάλες διαστάσεις, όπως σημειώνει η κ. Μαρία Κολιού, λειτουργός στις Ιατρικές Υπηρεσίες και Υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας του Υπουργείου Υγείας και σημειώνει ότι η εμβολιαστική κάλυψη των παιδιών στην Κύπρο είναι σε ψηλά επίπεδα. Επισημαίνει, ωστόσο, ότι το πρόβλημα υπάρχει γι’ αυτό και θα πρέπει να ληφθούν μέτρα, ώστε αυτό να «κοπεί στη ρίζα του».

Απ’ τον Ιανουάριο του 2016 ξεκίνησε, είπε, τόσο από τους παιδίατρους του ιδιωτικού όσο και από τους παιδίατρους του δημοσίου τομέα η καταγραφή της τάσης που επικρατεί σε σχέση με τους εμβολιασμούς και δη οι περιπτώσεις γονέων που δεν επιθυμούν τα εμβολιάσουν τα παιδιά τους. Ευτυχώς, τα πρώτα αποτελέσματα δεν είναι ανησυχητικά, αν και μέσα απ’ τα στατιστικά δεδομένα που συγκεντρώθηκαν διαφαίνεται η ανησυχία αλλά και ο προβληματισμός ιδιαίτερα των νέων γονέων σε σχέση με τα εμβόλια. Ενδεικτική είναι η καταγραφή των αιτιών που κάποια παιδιά δεν είχαν κάνει το εμβόλιο MMR (παρωτίτιδα, ιλαρά, ερυθρά).

Συγκεκριμένα:
•31 παιδιά (ποσοστό 64,6%) δεν προσήλθαν για το εμβόλιο επειδή ήταν άρρωστα
•4 παιδιά δεν εμβολιάστηκαν (8,3%) επειδή οι γονείς τους φοβήθηκαν τις παρενέργειες
•3 γονείς ανέβαλαν τον εμβολιασμό για άλλη φορά (6,3%)
•Δύο παιδιά δεν εμβολιάστηκαν κατόπιν σύστασης του ιατρού (4,2%)
•Ενα παιδί δεν εμβολιάστηκε λόγω έλλειψης εμβολίου (2,1%)
•Ενα παιδί δεν εμβολιάστηκε λόγω φιλοσοφικών απόψεων των γονέων του- ομοιοπαθητική

Τι λένε οι παιδίατροι

Οι παιδίατροι από την πλευρά τους στηλιτεύουν το «αντιεμβολιαστικό κίνημα» και κρούοντας τον κώδωνα του κινδύνου προειδοποιούν για τους κινδύνους που ελλοχεύει για τη δημόσια υγεία ο μη εμβολιασμός των παιδιών. Απ’ ό,τι φαίνεται μάλιστα δεν είναι μόνο ορισμένοι γονείς που τάσσονται ενάντια στον εμβολιασμό. Ενώπιον του ΠΙΣ υπάρχουν καταγγελίες και για γιατρούς που αποτρέπουν γονείς να εμβολιάζουν τα παιδιά τους.

Σύμφωνα με τη γραμματέα του Παγκύπριου Ιατρικού Συλλόγου- παιδίατρο Αναστασία Συμεού- «έχει αποσταλεί αυστηρή προειδοποίηση προς τον ιατρικό κόσμο γι’ αυτό το ζήτημα», ενώ, όπως είπε, η δράση που ανέλαβε ο ΠΙΣ αφορά στην ενημέρωση των πολιτών για τη σημαντικότητα των εμβολίων. Σημείωσε πως ήδη ο Σύλλογος έχει καταθέσει πρόταση στο Υπουργείο Υγείας, η οποία αφορά στην εισαγωγή ενυπόγραφης δήλωσης από γονείς που δεν έχουν εμβολιάσει τα παιδιά τους μέχρι την ηλικία των 6 χρονών (πρώτη τάξη δημοτικού) με ένα ή και περισσότερα εμβόλια και δεν έχουν πρόθεση να το πράξουν.

Ως παιδίατρος η Δρ Συμεού είπε ότι συναντά πολύ συχνά την επιφύλαξη και τη δυσπιστία γονέων σε σχέση με τον εμβολιασμό των παιδιών τους. Πρόσθεσε όμως ότι πολλοί γονείς αλλάζουν γνώμη όταν ένας ιατρός αφιερώσει χρόνο και απαντήσει, στη βάση επιστημονικών στοιχείων, στα ερωτήματα και τις ανησυχίες. Στην παραπληροφόρηση που επικρατεί αναφέρεται και ο πρόεδρος της Παιδιατρικής Εταιρείας Κύπρου, Δρ Μιχάλης Ιασονίδης.

Αναφέρθηκε συγκεκριμένα σε ανησυχίες γονέων σε σχέση με το εμβόλιο ΜΜR. «Ακουσα από γονείς το εξής: To εμβόλιο MMR προκαλεί εγκεφαλίτιδα. Και ιδού γιατί οι γονείς είναι παραπληροφορημένοι: Οντως, το εν λόγω εμβόλιο μπορεί να προκαλέσει κάποιου είδους εγκεφαλίτιδα σε συχνότητα 1 περιστατικό για κάθε 1.000.000 δόσεις εμβολίου. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι στην Κύπρο με βάση των αριθμό των γεννήσεων μπορεί να έχουμε ένα περιστατικό κάθε 100 χρόνια. Αν όμως ένα παιδί νοσήσει με ιλαρά και δεν είναι εμβολιασμένο, τότε ο κίνδυνος εγκεφαλίτιδας είναι 1000 πιο συχνός. Αυτό σημαίνει ότι για κάθε 1000 άτομα που νοσούν ένας ασθενής θα νοσήσει με εγκεφαλίτιδα».

Το βλέμμα στα σχολεία

Στο μεταξύ, ένα μέτρο το οποίο λαμβάνει το Υπουργείο Υγείας, σε σχέση με τον εμβολιασμό των παιδιών, και φαίνεται πως αποδίδει, είναι η παρέμβαση στα σχολεία. Σύμφωνα με την Δρα Μαρία Κολιού, με την έναρξη του σχολικού έτους, τον Σεπτέμβριο, οι επισκέπτριες υγείας στα σχολεία ζητούν από τους γονείς να παρουσιάσουν αντίγραφο του βιβλιαρίου εμβολιασμών των παιδιών τους.

Εξετάζουν το βιβλιάριο και όπου υπάρχουν ελλείψεις εμβολίων επικοινωνούν με τους γονείς, τους ενημερώνουν και τους προτρέπουν να κάνουν τα εμβόλια είτε στον παιδίατρό τους, είτε στα κρατικά κέντρα εμβολιασμών (λειτουργούν 63 τέτοια κέντρα σε παγκύπρια βάση) είτε και στο ίδιο το σχολείο. Τον Απρίλιο του ίδιου σχολικού έτους ζητούν και επανελέγχουν τα βιβλιάρια. Οι βελτιώσεις στην εμβολιαστική κάλυψη που διαπιστώνονται, είπε, είναι εντυπωσιακές. «Φτάνουμε και ξεπερνούμε τους στόχους που θέτει η Π.Ο.Υ για εξάλειψη των νοσημάτων π.χ. το MMR. Από 83% τον Σεπτέμβριο φτάνουμε το 95% τον Απρίλιο του ίδιου σχολικού έτους», σημειώνει η Δρ Κολιού.

---

Με εμβόλιο… χωρίς εμβόλιο…

Σύμφωνα με στοιχεία του 2014, του Public Health England, για κάθε ένα εκατομμύριο παιδιών που θα εμβολιαστούν με το MMR:

•1.000 θα εμφανίσουν  πυρετικούς σπασμούς
•30 θα εμφανίσουν θρομβοκυττοπενία
•10 θα εμφανίσουν σοβαρή αναφυλακτική αντίδραση
• 1 θα εμφανίσει εγκεφαλίτιδα-ΑDEM

Αντίστοιχα, αν ένα εκατομμύριο άνθρωποι αρρωστήσουν με ιλαρά στην Ευρώπη τότε:

•200 θα πεθάνουν

•100.000 θα χρειαστούν νοσηλεία στο νοσοκομείο

•90.000 θα εμφανίσουν μέση ωτίτιδα

•80.000 θα εμφανίσουν γαστρεντερίτιδα

•50.000 θα εμφανίσουν είτε ιογενή (πρωτοπαθή) είτε βακτηριακή (δευτεροπαθή) πνευμονία

•5.000 θα εμφανίσουν πυρετικούς σπασμούς

•1.000 θα εμφανίσουν εγκεφαλίτιδα (ADEM, SPEE) από τους οποίους οι 100 θα πεθάνουν και άλλοι 2300 θα αποκτήσουν μόνιμη εγκεφαλική βλάβη

•1.000 θα εμφανίσουν διάφορα άλλα προβλήματα, μεταξύ των οποίων ηπατίτιδα, μυοκαρδίτιδα, θρομβοκυττοπενία ή αποβολή, αν νοσήσει έγκυος