Έρευνα: Τεράστιος ο κίνδυνος για την Κύπρο από πυρηνικό ατύχημα στο Άκκιουγιου

  • Τι λένε ειδικοί και ευαισθητοποιημένοι για τους κινδύνους που ελλοχεύουν υφιστάμενα και μελλοντικά πυρηνικά εργοστάσια στην περιοχή.
  • Διαβήματα και κινητοποιήσεις κατά της ανέγερσης του σταθμού. Καμία ανταπόκριση από την Τουρκία.

Της Νίκης Κουλέρμου

Σε περίπτωση ατυχήματος στον πυρηνικό σταθμό του Άκκιουγιου που ανεγείρει τώρα η Τουρκία, σε απόσταση μόλις 40 χλμ. από την Κύπρο, η Λευκωσία θα εκτεθεί στον ίδιο κίνδυνο που θα εκτεθεί και η εγγύτερη προς το σταθμό τουρκική πόλη, η Μερσίνη. Αυτό δηλώνει στην εφημερίδα μας ο επίκουρος καθηγητής του Ινστιτούτου Κύπρου, Θεόδωρος Χριστούδιας, ο οποίος σε συνεργασία με γερμανικό Ινστιτούτο αξιολόγησαν τους κινδύνους χρησιμοποιώντας το ατύχημα της Φουκουσίμα και τις επιπτώσεις του ως μοντέλο προσομοίωσης για ένα ενδεχόμενο ατύχημα του πυρηνικού σταθμού στο Άκκιουγιου, στις συνθήκες που επικρατούν στην περιοχή.   Σχετική μελέτη για την αξιολόγηση των επιπτώσεων από ένα πιθανό πυρηνικό ατύχημα δημοσιεύτηκε το 2014 στο διαδικτυακό περιοδικό Energies. Στη μελέτη αυτή προσομοιώνεται η εκπομπή ραδιενεργών εκπομπών μετά από ένα ατύχημα, ενώ καταγράφονται οι πιθανές καιρικές συνθήκες για δεκάδες χρόνια. Οι συγγραφείς της μελέτης, Θεόδωρος Χριστούδιας και Γιάννης Προεστός του Ινστιτούτου Κύπρου και Jos Lelieveld του Ινστιτούτου Χημείας Μαξ Πλανκ της Γερμανίας, κάνουν συγκεκριμένη αναφορά στην Κύπρο λόγω της κατασκευής του σταθμού στο Άκκιουγιου.

Το πυρηνικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας (τουλάχιστον έτσι λέγεται) που ξεκίνησε να κατασκευάζεται στην Τουρκία και συγκεκριμένα στο Άκκιουγιου, λίγα μόλις χιλιόμετρα από τις ακτές της Κερύνειας, είναι ένα θέμα που πρέπει να μας απασχολήσει όλους, τονίζει στη «Χαραυγή» η επικεφαλής του Γραφείου Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ Χριστίνα Νικολάου. Το ΑΚΕΛ, αντιλαμβανόμενο την επικινδυνότητα μιας τέτοιας ανάπτυξης στη γειτονιά μας, ενώνει τη φωνή του με τους συμπατριώτες μας Τ/κ στις 26 Απριλίου και ώρα 7 μ.μ. στο τέρμα της Λήδρας, ημέρα μνήμης τους ατυχήματος στο Τσέρνομπιλ, 32 χρόνια, σε εκδήλωση διαμαρτυρίας ενάντια στην ανέγερση του πυρηνικού εργοστασίου στο Άκκιουγιου αλλά και για το κλείσιμο των υφιστάμενων εργοστασίων στον κόσμο.

Κατά της ανέγερσης του εργοστασίου στο Άκκιουγιου αντιδρούν και άλλοι μη κυβερνητικοί φορείς και οργανώσεις -περιβαλλοντικές, επιστημονικές κ.ά.- λαμβανομένης υπόψη και της έντονης σεισμικής δραστηριότητας στην περιοχή, η οποία κάνει ακόμη πιο επιτακτική την ανάγκη άμεσης παρέμβασης της διεθνούς κοινότητας και της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ακύρωση της κατασκευής του πυρηνικού εργοστασίου στην περιοχή Άκκιουγιου στην Τουρκία.

Πολλά διαβήματα…

Η Κυπριακή Δημοκρατία, σύμφωνα με τον Υπουργό Εξωτερικών κ. Νίκο Χριστοδουλίδη, προβαίνει σε διαβήματα  στην ΕΕ και στη Διεθνή Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας (ΙΑΕΑ), όπως και στη Ρωσία από το 2009, όταν εκδηλώθηκαν οι προθέσεις για την ανέγερση του εργοστασίου. Η Κυπριακή Δημοκρατία ήγειρε τότε θέμα στο πλαίσιο του κεφαλαίου 27 για το περιβάλλον, που συζητείτο στις διαπραγματεύσεις ένταξης της Τουρκίας στην ΕΕ. Να σημειωθεί ότι ο σχεδιασμός για σύναψη της συμφωνίας με ρωσική εταιρεία ξεκίνησε το 2010 και στόχος είναι να ολοκληρωθεί η α’ φάση του έργου το 2023, οπότε θα εορταστούν τα 100 χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας.

Στη συνέχεια έγιναν διαβήματα στο Συμβούλιο Ατομικής Ενέργειας, στο Διάλογο ΕΕ-Τουρκίας για θέματα ενέργειας, ηγέρθη το θέμα στο Ευρωκοινοβούλιο από τους Πράσινους και το 2017 συμπεριλήφθηκε αναφορά σε ψήφισμα -παράγραφος 32- για την Τουρκία και το Άκκιουγιου. Με το ψήφισμα ζητείτο ο τερματισμός της προσπάθειας και από την Τουρκία απαιτείτο να διαβουλευθεί για το θέμα με τους γείτονές της, λόγω και της σεισμικότητας της περιοχής. Τον Μάρτιο του 2017 ήλθαν στην Κύπρο και ενημέρωσαν το Υπουργείο Ενέργειας εκπρόσωποι της ρωσικής εταιρείας. Στην τελευταία του επίσκεψη στη Μόσχα ο Πρόεδρος Αναστασιάδης ήγειρε το θέμα στον Ρώσο Πρόεδρο και η απάντηση ήταν ότι «λαμβάνονται όλα τα μέτρα ασφάλειας».

Τώρα γίνεται προσπάθεια το θέμα να περιληφθεί και στην έκθεση προόδου της ΕΕ για την Τουρκία.

Να σημειωθεί ότι έγιναν και κινητοποιήσεις από την Πλατφόρμα ενάντια στα πυρηνικά και μάλιστα είχε κερδηθεί και μια νομική μάχη στην Τουρκία από αυτή την Πλατφόρμα.

Ο υπερυπολογιστής του ΙΚυ υπολόγισε το ρίσκο…

Έχοντας ως έναυσμα το ατύχημα στη Φουκουσίμα και το μεγάλο κόστος που εξακολουθεί να πληρώνει η Ιαπωνία για την αποκατάσταση του περιβάλλοντος, οι επιστήμονες του Ινστιτούτου Κύπρου, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο το Max Planck της Γερμανίας, εκπόνησαν μελέτη για τη ραδιενεργό ρύπανση που μπορεί να προκύψει από ατυχήματα σε πυρηνικά εργοστάσια, συμπεριλαμβανομένου και του Άκκιουγιου.

Συγκεκριμένα οι επιστήμονες των δύο Ινστιτούτων, με τη βοήθεια ατμοσφαιρικών μοντέλων παγκόσμια, προχώρησαν και υπολόγισαν με τη βοήθεια του υπερυπολογιστή CYTerra του Ινστιτούτου Κύπρου το ρίσκο από οποιονδήποτε σταθμό υφιστάμενο, υπό κατασκευή ή υπό σχεδιασμό και εστίασαν στους σταθμούς της περιοχής μας.

Από τους υφιστάμενους ο πιο επικίνδυνος είναι αυτός της Αρμενίας, σύμφωνα με τον κ. Χριστούδια, γιατί είναι κτισμένος εδώ και πολλές δεκαετίες, από τα χρόνια της Σοβιετικής Ένωσης, με παλιά τεχνολογία και μάλιστα χωρίς εξωτερικό κέλυφος. Ο ίδιος σημειώνει ότι πρόσφατα έκλεισαν κάποιοι σταθμοί της Βουλγαρίας με αντίστοιχη τεχνολογία, με οδηγίες της ΕΕ.

Τώρα η Τουρκία προχωρεί στην ανέγερση του πρώτου σταθμού στο Άκκιουγιου που βρίσκεται σε απόσταση 40 χλμ. από την Κύπρο και σκοπεύει να κατασκευάσει και δεύτερο στη Σινώπη που βρίσκεται βόρεια της Τουρκίας.

Ο σταθμός του Άκκιουγιου θα παράγει τέσσερις φορές την ενέργεια που έχει ανάγκη η Κύπρος. Σημειώνεται ότι η πυρηνική ενέργεια είναι ένα κομμάτι του ενεργειακού μείγματος σε πολλές χώρες και αρκετές, όπως η Κίνα π.χ., προχωρούν με φιλόδοξα προγράμματα κατασκευής τέτοιων σταθμών. Άλλες χώρες όπως οι ΗΠΑ σταμάτησαν την κατασκευή πυρηνικών σταθμών λόγω των κινδύνων που εγκυμονούν.

«Ακόμα και μικρό το ρίσκο, λόγω της τεχνολογικής εξέλιξης δεν είναι ασήμαντο, δεν είναι μηδενικό. Και το είδαμε αυτό και το αποδεικνύουν τα μεγάλα ατυχήματα της Φουκουσίμα και του Τσέρνομπιλ καθώς και εκατοντάδες άλλα ατυχήματα που έγιναν στην ιστορία της πυρηνικής ενέργειας», τονίζει ο κ. Χριστούδιας.

Στη ζώνη ύψιστης επικινδυνότητας η Κύπρος

Η Κύπρος βρίσκεται στη ζώνη ύψιστης επικινδυνότητας και θα επηρεαστεί άμεσα σε περίπτωση πυρηνικού ατυχήματος στον υπό κατασκευή σταθμό του Άκκιουγιου, στην Τουρκία, σύμφωνα με τον κ. Χριστούδια, κάτι που προκύπτει τόσο λόγω της γεωγραφικής εγγύτητας στο Άκκιουγιου όσο και λόγω των καιρικών συνθηκών. Το μεγαλύτερο ρίσκο, όπως εξήγησε, προέρχεται από την εισπνοή και κατάποση ραδιενεργών ουσιών που μπαίνουν στην τροφική αλυσίδα και όχι τόσο από την έκθεση στην ατμόσφαιρα.

Ανέφερε παράλληλα ότι κάποια από τα σωματίδια που απελευθερώνονται σε περίπτωση ατυχήματος, όπως το ραδιενεργό καίσιο, έχουν χρόνο ζωής μερικές δεκαετίες.

Όπως ανέφερε ο κ. Χριστούδιας στο ΚΥΠΕ, το Ινστιτούτο Κύπρου έχει εκπονήσει μια σειρά από επιστημονικές μελέτες, σε συνεργασία με το Ινστιτούτο Μαξ Πλανκ, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τους εν ενεργεία πυρηνικούς σταθμούς όσο και αυτούς που είναι υπό σχεδιασμό ή υπό κατασκευή ανά το παγκόσμιο.

Ερωτηθείς αν ελαχιστοποιείται το ρίσκο με την πρόοδο της τεχνολογίας, ο κ. Χριστούδιας είπε ότι δεν μπορεί κάποιος να ισχυριστεί ότι ο κίνδυνος είναι μηδενικός, παρά τα άλματα που γίνονται. «Το ότι υπάρχει ρίσκο είναι αδιαμφισβήτητο και αυτό το καταδεικνύουν τα δύο μεγάλα ατυχήματα που έγιναν στο παρελθόν», στη Φουκουσίμα το 2011 και στο Τσέρνομπιλ το 1986, σημείωσε.

Παρέθεσε, συναφώς, το παράδειγμα της Ιαπωνίας, μιας χώρας που, όπως είπε, διαθέτει προηγμένη τεχνολογία και τεχνογνωσία και υψηλό επίπεδο κατάρτισης των επιστημόνων της. «Κανείς δεν μπορεί να αποκλείσει το ενδεχόμενο ατυχήματος, ενώ υπάρχει και το ενδεχόμενο ανθρώπινου λάθους ή άλλα σενάρια όπως αυτό της τρομοκρατικής ενέργειας», είπε.

Ο επίκουρος καθηγητής αναφέρθηκε εξάλλου και στη γενικότερη εικόνα που επικρατεί στην περιοχή, όπου λειτουργεί ήδη αριθμός πυρηνικών σταθμών, όπως αυτός του Μπουσέχρ στο Ιράν, ενώ η Ιορδανία σχεδιάζει να οικοδομήσει έναν ή δύο σταθμούς. Παράλληλα, αναφέρει ότι το Άκκιουγιου είναι ο πρώτος από μια σειρά σταθμών που σχεδιάζει να χτίσει η Τουρκία στα επόμενα χρόνια. Ταυτόχρονα αναφέρθηκε στο παράδειγμα πυρηνικού σταθμού στην Αρμενία που λειτουργεί από την εποχή της Σοβιετικής Ένωσης, χωρίς να διαθέτει καν εξωτερικό κέλυφος.

Ένα ακόμη σημαντικό ζήτημα, σύμφωνα με τον κ. Χριστούδια, είναι και το πού θα αποθηκευτούν τα παράγωγα ή κατάλοιπα του πυρηνικού αντιδραστήρα, έχοντας υπόψη και τη ζωή των ραδιενεργών στοιχείων. Αν και το ζήτημα δεν αποτελεί μέρος της μελέτης, λέει ότι πρόκειται με βεβαιότητα για ένα πρόβλημα που θα αντιμετωπίσει η Τουρκία, όπως και κάθε χώρα που διαθέτει παρόμοια προγράμματα.

Χρήσιμο εργαλείο

Η μελέτη που έχει εκπονήσει το Ινστιτούτο Κύπρου για το πυρηνικό εργοστάσιο στο Άκκιουγιου προσφέρεται ως χρήσιμο εργαλείο για τα διεθνή διαβήματα της Κυπριακής Δημοκρατίας σε διεθνή φόρουμ, όπως η ΙΑΕΑ, η Διεθνής Υπηρεσία Ατομικής Ενέργειας.

Σύμφωνα με την Επίτροπο Περιβάλλοντος, κα Ιωάννα Παναγιώτου, το άρθρο 17 της Σύμβασης για την πυρηνική ασφάλεια της ΙΑΕΑ δίνει στην Κύπρο αλλά και σε άλλες γειτονικές χώρες το δικαίωμα παρέμβασης στη χωροθέτηση και λειτουργία του Άκκιουγιου, κάτι που ενισχύεται από τα πρόσφατα αποτελέσματα της έρευνας του Max Planck/ Ινστιτούτο Κύπρου. Η κα Παναγιώτου σημειώνει ότι «η Τουρκία, ως υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ χώρα, θα πρέπει να ευθυγραμμίσει τη νομοθεσία της με την κοινοτική στο θέμα της πυρηνικής ασφάλειας, περιλαμβανομένης της σχετικής για το θέμα οδηγίας 2009/71/Euratom».

Η κα Παναγιώτου επιμένει ότι η ΕΕ «πρέπει να παρέμβει ώστε να διασφαλίσει την ασφάλεια των χωρών μελών της ως προς τον κίνδυνο πυρηνικού ατυχήματος στην Τουρκία, με δεδομένο ότι η Τουρκία δεν είναι κράτος μέλος της ΕΕ και δεν υποχρεώνεται σε συμμόρφωση με την οδηγία 2009/71/Euratom για την ασφάλεια πυρηνικών εγκαταστάσεων, πράγμα που σε συνδυασμό με τη γεωγραφική της εγγύτητα σε κράτη μέλη της ΕΕ και τον σεισμογενή χαρακτήρα των εδαφών της, καθιστά τα πυρηνικά σχέδια της Τουρκίας ως μια ιδιαίτερη απειλή για την ΕΕ.

Παράλληλα, η ΕΕ θα πρέπει να συνεργαστεί με την τουρκική κυβέρνηση προτείνοντας στην υπό ένταξη αυτή χώρα «πάγωμα» της εγκατάστασης πυρηνικών εργοστασίων και εναλλακτικά ενεργειακά σχέδια βασισμένα στην εξοικονόμηση και στις ΑΠΕ.

Ραδιενεργά στοιχεία ενεργά για 23.000 χρόνια!

chernobyl

Η επικεφαλής του Γραφείου Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ, Χριστίνα Νικολάου, σημειώνει στην εφημερίδα μας ότι από τη δεκαετία του ΄50 μέχρι σήμερα έχουν γίνει δεκάδες πυρηνικά ατυχήματα με καταστροφικότερο αυτό του Τσέρνομπιλ.

Το 1952 και το 1996 στον Καναδά, το 1957 στη Ρωσία, το 1957 και το 1996 στη Μ. Βρετανία, το 1960 και το 1990 στη Γαλλία, το 1983 στην Αργεντινή, το 1979 και το 1984 στις ΗΠΑ, το 1986 στη Γερμανία, το 1988, 1997, 1999 και το 2007 στην Ιαπωνία και το 1988 στην Ισπανία. Σήμερα είμαστε πάλι θεατές ενός πυρηνικού ατυχήματος στην Ιαπωνία, με ό,τι αυτό συνεπάγεται για τον άνθρωπο και το περιβάλλον.

Η πυρηνική ενέργεια δεν είναι ανανεώσιμη ούτε καθαρή, άρα δεν είναι πράσινη. Αδιαμφισβήτητα τα προβλήματα που μπορεί να προκαλέσει είναι πολύ περισσότερα από τα πλεονεκτήματά της. Υπάρχουν τόσες άλλες μορφές ενέργειας που μπορεί να εκμεταλλευτεί η ανθρωπότητα σήμερα, που η χρήση της πυρηνικής μπορεί να χαρακτηριστεί αν όχι αχρείαστη, τότε ύστατη λύση.

Τα ραδιενεργά στοιχεία είναι ενεργά για 23.000 χρόνια! Για κάθε 1.000 Mwatt ηλεκτρικής ενέργειας που παράγονται από πυρηνική ενέργεια δημιουργούνται 27 τόνοι ραδιενεργών αποβλήτων υψηλής περιεκτικότητας, 300 τόνοι μέσης περιεκτικότητας και 450 τόνοι χαμηλής περιεκτικότητας.  Ένας πυρηνικός αντιδραστήρας ισχύος 1.000 Mwatt παράγει σε έναν χρόνο περισσότερο ραδιενεργό καίσιο, ιώδιο και στρόντιο από το σύνολο των ατομικών βομβών που έχουν εκραγεί μέχρι σήμερα.

Απειλή για το περιβάλλον και τον άνθρωπο

fukusima

Τα πυρηνικά εργοστάσια παραγωγής ενέργειας αποτελούν απειλή τόσο για το περιβάλλον αλλά κυρίως για την υγεία και την ασφάλεια των πολιτών, εκεί και όπου λειτουργούν αλλά και για τις γύρω περιοχές. Μια πιθανή διαρροή, τονίζει η επικεφαλής του Γραφείου Περιβάλλοντος του ΑΚΕΛ, Χριστίνα Νικολάου, θα μπορούσε να εκθέσει σε τεράστιο κίνδυνο τόσο τους εργαζόμενους σε αυτό όσο και κατοίκους των γύρω περιοχών. Όμως οι κίνδυνοι εκτός από άμεσοι είναι και έμμεσοι, αφού η ρύπανση του περιβάλλοντος (αέρα, εδάφους, υπεδάφους, νερού) σε μία περίπτωση ατυχήματος επηρεάζει όχι μόνο την ίδια την περιοχή, αλλά η ραδιενέργεια ταξιδεύει προσβάλλοντας μεγάλες γεωγραφικές εκτάσεις.

Η Τουρκία έχει εισέλθει στη διαδικασία υλοποίησης του πυρηνικού της προγράμματος. Παρά τις αντιθέσεις της κοινής γνώμης, οι οποίες ανέβαλαν την έναρξη του πολλοστές φορές, το τουρκικό Κοινοβούλιο ενέκρινε το σχέδιο νόμου για τη συμφωνία ανάμεσα στην Τουρκία και τη Ρωσία για την κατασκευή του συγκεκριμένου πυρηνικού σταθμού τον Ιούνιο του 2010.

Τον τελευταίο καιρό γίνεται έντονη προσπάθεια για να πειστούμε ότι η πυρηνική ενέργεια ανήκει στις ανανεώσιμες -ήπιες αλλά και πράσινες- μορφές ενέργειας. Ένα από τα βασικά επιχειρήματα των υπέρμαχων της πυρηνικής ενέργειας είναι ότι αυτή δεν συμβάλει στο φαινόμενο του θερμοκηπίου με την εκπομπή αερίων του θερμοκηπίου. Αυτή όμως είναι η μισή αλήθεια, αφού καταρχάς ένας πυρηνικός αντιδραστήρας και οι βοηθητικές του εγκαταστάσεις εκπέμπουν πολύ μεγαλύτερα ποσά θερμότητας στην ατμόσφαιρα από ό,τι ένα συμβατικό εργοστάσιο παραγωγής ενέργειας ίσης ισχύος.

Η χρήση της πυρηνικής ενέργειας έχει υπολογιστεί ότι το μέγιστο που μπορεί να συμβάλει στη μείωση της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου είναι μέχρι 5%, αφού το μεγαλύτερο μέρος της εκπομπής των αερίων του θερμοκηπίου δεν οφείλεται στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας αλλά στις μεταφορές και στη βιομηχανική παραγωγή και τη θέρμανση των κτιρίων. Και αυτό, με το αντίτιμο της κατασκευής εκατοντάδων νέων πυρηνικών εργοστασίων.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy