Έρευνα: Μείωση βιοτικού επιπέδου και ένταση οικονομικής ανασφάλειας αφήνει πίσω του το 2022

Υπέρ των κερδών και σε βάρος των μισθών η κατανομή πλούτου

Με μείωση του βιοτικού επίπεδου για την πλειοψηφία της κοινωνίας και ένταση της οικονομικής ανασφάλειας αποχαιρετά η κυπριακή κοινωνία το 2022, λόγω των αυξήσεων στις τιμές βασικών αγαθών, του πληθωρισμού που έφθασε το 8% και την καθήλωση των εισοδημάτων των εργαζομένων. Από την άλλη, η αδυναμία της κυβέρνησης να αντιμετωπίσει τα διαρθρωτικά προβλήματα στην ενέργεια και να προσφέρει μέτρα ανακούφισης της κοινωνίας, αλλά και μια σειρά από λανθασμένες εκτιμήσεις και αποφάσεις, έχουν φορτώσει στην κοινωνία το αυξημένο βάρος του πληθωρισμού.

Αυτό είναι ένα από τα βασικά συμπεράσματα της μελέτης της οικονομικής κατάστασης για το 2022 και του προϋπολογισμού για το 2023 που διενήργησε ο Τομέας Οικονομίας της Κ.Ε. του ΑΚΕΛ. Όπως σημειώνεται, για το 2022 ο πληθωρισμός θα πλησιάσει το 8%, ενώ για το 2023 η εκτίμηση της κυβέρνησης είναι σχετικά αισιόδοξη, αφού υπολογίζει ότι οι αυξήσεις στις τιμές θα έχουν μικρότερο ρυθμό σε σχέση με φέτος και θα κυμανθούν στο 3%. Να σημειωθεί ότι ο ρυθμός πληθωρισμού αναμένεται να καταγράψει μείωση λόγω της σημαντικής αύξησης που καταγράφηκε ήδη το 2022, αλλά δεν είναι βέβαιο ότι θα επιβεβαιωθεί η πρόβλεψη για συγκράτηση των αυξήσεων στο 3%. Σε κάθε περίπτωση, η συνέχιση των αυξήσεων στις τιμές και το 2023 θα κλειδώσει τις αυξήσεις που καταγράφηκαν το 2022 για τους καταναλωτές και ως εκ τούτου δημιουργεί νέα δεδομένα για την αγοραστική δύναμη των μισθών, πόσω μάλλον αν δεν υπάρξουν σημαντικές αυξήσεις στις απολαβές των εργαζομένων στο επόμενο διάστημα.

Ανάμεσα στις λανθασμένες εκτιμήσεις και αποφάσεις της κυβέρνησης που έχουν φορτώσει στην κοινωνία το αυξημένο βάρος του πληθωρισμού καταγράφονται:

Πρώτον, δεν έδρασε προληπτικά αναφορικά με την πολύ υψηλή τιμή του ηλεκτρικού ρεύματος:

• Δεν προχώρησε σε ουσιαστική διείσδυση των ΑΠΕ για σκοπούς ηλεκτροπαραγωγής

• Το δίκτυο εξακολουθεί να είναι πεπαλαιωμένο και σε πολλές περιοχές δεν μπορεί να δεχθεί επιπρόσθετο φορτίο από ΑΠΕ και αναμένεται εδώ και χρόνια η αντικατάσταση ή αναβάθμισή του.

• Στον τομέα της αποθήκευσης δεν έχουν γίνει ουσιαστικά βήματα.

• Ακόμα, αναμένεται από την κυβέρνηση να προχωρήσει σε μειοδοτικούς διαγωνισμούς για έργα ΑΠΕ, την ώρα που σε άλλες χώρες εξασφάλισαν συμβόλαια που προνοούν παραγωγή με κόστος 2 σεντ ανά κιλοβατώρα.

• Ενώ το ίδιο το κράτος καθόρισε ως στόχο την εισαγωγή φυσικού αερίου για ηλεκτροπαραγωγή μέχρι την 1η Ιανουαρίου 2020, η κυβέρνηση απέτυχε τέσσερις φορές να εισαγάγει φυσικό αέριο. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα να πληρώνουμε βαρύτατα πρόστιμα για τις εκπομπές ρύπων, τα οποία επωμίζονται οι καταναλωτές.

Δεύτερον, απέτυχε να εκτιμήσει σωστά το μέγεθος του προβλήματος και να ενεργήσει έγκαιρα για στήριξη της κοινωνίας. Ενδεικτικά, αναφέρεται ότι η εκτίμηση κατά την κατάρτιση του προϋπολογισμού του 2022 ήταν ότι ο πληθωρισμός θα ανέλθει μόλις στο 1,5%. Τελικά ο πληθωρισμός θα φθάσει στο 8%, με αποτέλεσμα να μην προβλεφθούν έγκαιρα αποτελεσματικά μέτρα στήριξης.

Τρίτον, αν και έχει αναγνωρίσει με μεγάλη καθυστέρηση το πρόβλημα της ακρίβειας και της υποβάθμισης του βιοτικού επιπέδου της κοινωνίας, τα ημίμετρα και οι παρεμβάσεις μιας πνοής που λήφθηκαν δεν ήταν αρκετά, την ώρα που η αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών καταρρέει. Η δε επιμονή της κυβέρνησης να βάζει εμπόδια στα μέτρα ανακούφισης της κοινωνίας, που υπερψήφισε η πλειοψηφία της Βουλής με εξαίρεση τον ΔΗΣΥ, στρέφεται ενάντια στην ίδια την κοινωνία.

Η κυβέρνηση επικαλείται μέτρα στήριξης ύψους €350 εκ., εντούτοις σε αυτά υπολογίζει και μέτρα που είτε δεν αφορούν την ακρίβεια είτε ήταν υποχρεώσεις που καθορίζει η νομοθεσία. Στόχος της είναι να δημιουργήσει την εικόνα εκτεταμένης στήριξης, όταν στην πραγματικότητα το δημοσιονομικό ύψος των μέτρων ήταν πολύ λιγότερο.

Ακόμα και με τα φουσκωμένα νούμερα σε σχέση με τη δημοσιονομική στήριξη, συγκριτικά με τις υπόλοιπες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η Κύπρος κατατάσσεται στις τελευταίες χώρες (4η από το τέλος…) στην αντιμετώπιση της ακρίβειας. Σύμφωνα με στοιχεία που δημοσίευσαν οι Financial Times, η Κύπρος είναι στην τέταρτη θέση από το τέλος σε ό,τι αφορά το ύψος των δημοσίων δαπανών για στήριξη των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων από το αυξημένο κόστος ενέργειας.

Οι πρωτοβουλίες του ΑΚΕΛ κατά της ακρίβειας

• Αντίθετα με την κυβέρνηση, το ΑΚΕΛ, το οποίο συχνά κατηγορείται ότι δεν έχει προτάσεις για την οικονομία, πολύ έγκαιρα διείδε τις επιπτώσεις από την αύξηση στις τιμές και από το φθινόπωρο του 2021 ανέλαβε πρωτοβουλίες για αντιμετώπιση των αυξήσεων των τιμών στον ηλεκτρισμό και τα καύσιμα. Τον Σεπτέμβριο του 2021 απέστειλε επιστολή προς τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας καθώς και την Υπουργό Ενέργειας για την αντιμετώπιση της ραγδαίας αύξησης της τιμής του ηλεκτρισμού και των καυσίμων. Το ΑΚΕΛ εισηγήθηκε την απορρόφηση μέρους της τιμής της αύξησης του ηλεκτρικού ρεύματος από την ΑΗΚ, μέτρο που τελικά ανακοινώθηκε από την κυβέρνηση ως πρωτοβουλία Αβέρωφ Νεοφύτου. Ταυτόχρονα, αποστάληκαν επιστολές προς τον πρόεδρο της Επιτροπής Προστασίας του Ανταγωνισμού και αν. διευθυντή Υπηρεσίας Προστασίας Καταναλωτή για την ανάγκη ελέγχου της κερδοφορίας των εταιρειών πετρελαιοειδών, καθώς οι αυξήσεις των τιμών των καυσίμων στην Κύπρο είναι πολύ μεγαλύτερες από τον μέσο όρο της Ε.Ε. Επιστολή στάληκε και προς τον πρόεδρο και μέλη Δ.Σ. ΑΗΚ για την απορρόφηση μέρους της αύξησης τιμής του ηλεκτρισμού από τα αποθέματα της ΑΗΚ.

• Τον Οκτώβριο του 2021 στάληκε νέα επιστολή προς τον ΠτΔ, αυτή τη φορά για τη λήψη άμεσων μέτρων στήριξης στην αγορά σιτηρών και την κτηνοτροφία, ως αποτέλεσμα των μεγάλων αυξήσεων στις τιμές των σιτηρών.

• Τον Νοέμβρη του 2021 κατατέθηκε, και εγκρίθηκε με μεγάλη κοινοβουλευτική πλειοψηφία στις 2 Δεκεμβρίου 2021, η πρόταση νόμου του ΑΚΕΛ για μείωση του ΦΠΑ στον ηλεκτρισμό από το 19% στο 9%, νόμος που τελικά αναφέρθηκε στο Ανώτατο από τον ΠτΔ.

• Ακολούθησαν προτάσεις νόμου του ΑΚΕΛ, μεταξύ άλλων για την επιβολή πλαφόν στα καύσιμα και για τερματισμό της διπλής φορολογίας στα καύσιμα, οι οποίες επίσης εγκρίθηκαν και επίσης αναφέρθηκαν από τον ΠτΔ. Μέχρι σήμερα το ΑΚΕΛ καλεί τον ΠτΔ να άρει τις αναφορές στο Ανώτατο… Ακολούθησαν και άλλες πρωτοβουλίες του ΑΚΕΛ, που αφορούσαν τη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα, για την ενεργειακή ασφάλεια, την άρση των εμποδίων στην ανάπτυξη έργων ΑΠΕ και αποθήκευσης από την ΑΗΚ. Ακόμα, το ΑΚΕΛ οργάνωσε κινητοποιήσεις απαιτώντας από την κυβέρνηση μέτρα στήριξης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων για αντιμετώπιση της ακρίβειας.

 

Ένα άλλο βασικό συμπέρασμα από τη μελέτη του Τομέα Οικονομίας του ΑΚΕΛ είναι ότι η πολιτική που ακολούθησε η κυβέρνηση έχει ως συνέπεια τη σταδιακή αύξηση του μεριδίου των κερδών στο ΑΕΠ, σε αντιδιαστολή με τον περιορισμό του μεριδίου των μισθών. Συγκεκριμένα, από το 2012 -που το μερίδιο των κερδών στο ΑΕΠ έφθασε στο χαμηλότερό του σημείο (18%)- έχει ακολουθήσει μια σταθερά αυξητική πορεία. Σήμερα έφθασε το 27%, φθάνοντας στο υψηλότερο σημείο από το 2003 και έπειτα. Η μόνη περίοδος που καταγράφονται αντίστοιχα υψηλά μερίδια κερδών στο ΑΕΠ είναι η περίοδος 1998-2002, επί προεδρίας Κληρίδη -κατά τη δεύτερη πενταετία Συναγερμού στην εξουσία.

Σε αντίθεση με τα κέρδη, οι μισθοί κατέγραψαν σημαντική μείωση σε σχέση με το 2020 και συνέκλιναν στο 44%. Από το 2015 και έπειτα -μετά την σημαντική μείωση του μεριδίου της εργασίας στο ΑΕΠ λόγω των πολιτικών λιτότητας- το μερίδιο καταγράφει μια σταθεροποίηση στο 44%, που όμως απέχει σημαντικά από το ιστορικά υψηλότερο μερίδιο της περιόδου 2008 -2012. Το 2012 το μερίδιο των μισθών ανήλθε στο 48,2% του ΑΕΠ.

Αυτή η εικόνα ολοκληρώνει το αποτύπωμα που αφήνει η συνολική οικονομική πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση Αναστασιάδη – Συναγερμού τα τελευταία χρόνια. Οι αυξημένοι ρυθμοί οικονομικής ανάπτυξης μεγαλώνουν τη συνολική παραγωγή και κατ’ επέκταση αυξάνουν τον παραγόμενο πλούτο, ωστόσο η κατανομή του εισοδήματος και του πλούτου ανάμεσα στην εργασία και το κεφάλαιο έχει σαφή προσανατολισμό προς όφελος του κεφαλαίου. Είναι χαρακτηριστικό ότι από το 2013 και μετά, κατά μέσο όρο, για κάθε 100 ευρώ αύξηση στο συνολικό εισόδημα τα 64 κατανέμονταν στα κέρδη και μόλις τα 27 σε μισθούς.

 

 

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy