Έρευνα του Κέντρου Μελετών ΑΚΤΗ για τις αντιλήψεις σχετικά με τα σκουπίδια της θάλασσας

Η ΑΚΤΗ Κέντρο Μελετών και Έρευνας, στο πλαίσιο του προγράμματος «Zero Waste Beach»  πραγματοποίησε έρευνα η οποία στοχεύει στην καταγραφή των αντιλήψεων των εμπλεκόμενων φορέων, σε όλες τις παράλιες περιοχές της Κύπρου, σχετικά με το θέμα των σκουπιδιών της θάλασσας, με έμφαση στα πλαστικά. Δημιουργήθηκε ένα συνοπτικό αλλά περιεκτικό ερωτηματολόγιο και η έρευνα  υλοποιήθηκε σε διάρκεια περίπου δύο μηνών Ιούλιο και Αύγουστο 2018.

Σύμφωνα με τη Ξένια Λοιζίδου, πρόεδρο του Κέντρου Μελετών και Έρευνας ΑΚΤΗ, τα αποτελέσματα παρουσιάζουν τις κυριότερες αντιλήψεις σχετικά με τη σύνθεση, τις πηγές, τις αιτίες, τις επιπτώσεις και τις δράσεις για την μείωση των σκουπιδιών της θάλασσας, καθώς και τις αντιλήψεις σχετικά με την ανάθεση ευθύνης για την αντιμετώπιση του προβλήματος των σκουπιδιών της θάλασσας στην Κύπρο.

Η κ. Λοιζίδου ανέφερε  πως οι  ομάδες – στόχοι που επιλέχτηκαν ήταν εθελοντές που συμμετείχαν στη παγκύπρια καλοκαιρινή εκστρατεία καθαρισμών ακτών της ΑΚΤΗΣ, άτομα-εκπρόσωποι παράκτιων επιχειρήσεων, δηλαδή ιδιοκτήτες/διευθυντές παράκτιων επιχειρήσεων ή, όπου δεν ήταν δυνατόν, εργαζόμενοι στο χώρο, που καθορίστηκαν μετά από χαρτογράφηση των παράκτιων επιχειρήσεων.
Συγκεκριμένα απαντήθηκαν 153 ερωτηματολόγια, 103 εκ των οποίων ήταν από εθελοντές και 50 από άτομα-εκπρόσωπους παράκτιων επιχειρήσεων σε όλες τις πόλεις.

Ολοι οι ερωτηθέντες, δήλωσαν ότι ανησυχούν για το πρόβλημα των σκουπιδιών της θάλασσας. Μεγάλη ανησυχία έχει το 52% των παράκτιων επιχειρήσεων, ενώ  πολύ ανήσυχοι είναι οι εθελοντές, που  φτάνουν το 76%

Το 40% των ερωτηθέντων και στις δύο κατηγορίες, γνώριζαν ότι τα πλαστικά αποτελούν το 80%  των σκουπιδιών που βρίσκονται στη θάλασσα. To 45% των εκπρόσωπων των παράκτιων επιχειρήσεων, γνώριζε πως τα πλαστικά δεν διαλύονται ποτέ στο θαλάσσιο περιβάλλον, ενώ το 55% θεωρεί ότι με την πάροδο των χρόνων τα πλαστικά θα διαλυθούν. Αντίστοιχα, τα αποτελέσματα των εθελοντών, ήταν ακριβώς ανάποδα: 55% γνώριζε πως τα πλαστικά δεν διαλύονται ποτέ.

Σημαντικό ποσοστό των ερωτηθέντων, 60% των εκπρόσωπων παράκτιων επιχειρήσεων και σχεδόν 40% των εθελοντών, φαίνεται είπε η κ. Λοιζίδου,  να μην γνωρίζουν τον όρο «μικροπλαστικά», που αυτό σημαίνει ότι δεν γνωρίζουν και τις επιπτώσεις που μπορούν να προκαλέσουν.

Και οι δύο κατηγορίες θεωρούν πως η κύρια πηγή είναι τα σκουπίδια που αφήνουν στην παραλία οι λουόμενοι/τουρίστες. Η πηγή που θεωρήθηκε λιγότερο σημαντική μεταξύ όλων, ήταν η απόρριψη τους στην θάλασσα από ψαράδες (επαγγελματίες και ερασιτέχνες).

Οι κύριες αιτίες για τα σκουπίδια της θάλασσας, σύμφωνα με όλους τους ερωτηθέντες, είναι η κουλτούρα μας (δηλ. συμπεριφορά ατόμων και επιχειρήσεων) και η ανεπαρκής εφαρμογή των περιβαλλοντικών νομοθεσιών.

Είναι σημαντικό το ότι οι ερωτηθέντες ανησυχούν σε ποσοστό που αγγίζει το 90%, για την σύνδεση των σκουπιδιών της θάλασσας τόσο με την υγεία τους όσο και με τη ζωή των θαλάσσιων οργανισμών

Μικρό ποσοστό των ερωτηθέντων έδωσαν τις δικές τους εισηγήσεις για το πώς μπορεί να αντιμετωπιστεί πιο αποτελεσματικά το πρόβλημα των σκουπιδιών της θάλασσας. Οι εισηγήσεις αυτές, αναφέρονται: στην ανάπτυξη περιβαλλοντικής συνείδησης, στην αλλαγή της κουλτούρας μας και στη λήψη πολύ αυστηρών μέτρων και προστίμων,  στην αποφυγή προϊόντων μιας χρήσης και στη βελτίωση των εγκαταστάσεων διαχείρισης αποβλήτων. Να γίνεται αυστηρότερος έλεγχος, να δοθούν περισσότερα κίνητρα στο κοινό και να επιβραβεύονται ανάλογα, τα άτομα που προσφέρουν στον τομέα αυτό, καθώς και εφαρμογή του συστήματος DRS, είναι μερικές από τις εισηγήσεις που καταγράφηκαν.

Σχετικά με την ευθύνη που απέδωσαν οι ερωτηθέντες, όλοι συμφώνησαν στο ότι οι ποιο υπεύθυνες ομάδες για τα σκουπίδια της θάλασσας είναι η κυβέρνηση, αλλά και το ευρύ κοινό συμπεριλαμβανομένου και του εαυτού τους.

Τα αποτελέσματα της έρευνας είναι πολύ σημαντικά, τόσο για την κατεύθυνση που πρέπει να πάρει η έρευνα για την πιο αποτελεσματική αντιμετώπιση ου προβλήματος των σκουπιδιών την θάλασσας, και ιδιαίτερα των πλαστικών σκουπιδιών όσο και για τις πολιτικές που πρέπει να αναπτυχθούν και να υλοποιηθούν, διαφοροποιημένες για κάθε επαγγελματική ομάδα, κατέληξε η κ. Λοιζίδου.