Τουρκία: Εξασθενεί αργά, αλλά σταθερά η συμμαχία ΑΚΡ με ΜΗΡ

Τα προβλήματα στην τουρκική οικονομία και κοινωνία οξύνονται

Του ειδικού μας συνεργάτη Βαγγέλη Αρεταίου

Απογοήτευση προκάλεσε στην Άγκυρα η Σύνοδος Κορυφής της ΕΕ της περασμένης βδομάδας, καθώς οι Βρυξέλλες δεν ανταποκρίθηκαν στις προσδοκίες της Τουρκίας όσον αφορά την αναθεώρηση της τελωνειακής ένωσης ενώ η απειλή κυρώσεων, παρ’ όλο που απομακρύνθηκε, παραμένει στο τραπέζι των Ευρωπαίων, σε περίπτωση που η Άγκυρα επιστρέψει σε τακτικές όπως αυτές της τελευταίας περιόδου στη νοτιοανατολική Μεσόγειο.

Την ίδια ώρα στην Τουρκία, η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τεταμένη, με τη συμμαχία ανάμεσα στο ΑΚΡ και το ΜΗΡ να εξασθενεί αργά αλλά σταθερά και τα προβλήματα στην οικονομία και στην κοινωνία να οξύνονται. Όλες αυτές οι εσωτερικές δυναμικές και αυξανόμενες δυσκολίες αποτελούν σήμερα τις βασικές προκλήσεις του Ταγίπ Ερντογάν και της Άγκυρας, πολύ περισσότερο από ό,τι οι προκλήσεις στην εξωτερική πολιτική.

Μέσα στην τόσο ρευστή αυτή κατάσταση, ο Ταγίπ Ερντογάν αναγκάζεται πια να προβαίνει σε διαρκείς ασκήσεις «τετραγωνισμού του κύκλου», καθώς η σύμπραξή του με διαφορετικές και ανταγωνιζόμενες μεταξύ τους δυνάμεις δοκιμάζει όλο και πιο πολύ τα όρια της συνοχής του καθεστώτος του, αλλά και της πολιτικής ισχύος του ΑΚΡ και του ιδίου.

Ακολουθώντας -εν μέρει μονάχα- τα βήματα του μεταρρυθμιστή Μαχμούτ Β’, ο οποίος καταργώντας βιαίως τους Γενίτσαρους και το τάγμα των Μπεκτασήδων το 1826, αναγκάστηκε να συνεργαστεί με το τάγμα των Νακσιμπεντί, ο Τούρκος Πρόεδρος, μετά τη σύγκρουση με τους ανθρώπους του δικτύου Γκιουλέν, αναγκάστηκε να συνεργαστεί με ένα ιδιαίτερα ανομοιογενές σύνολο καινούργιων συμμάχων.

Τόσο ανομοιογενές που καλύπτει ένα εντυπωσιακά μεγάλο φάσμα ιδεολογικών και πολιτικών τάσεων, από ακροδεξιούς και ευρασιανιστές εθνικιστές μέχρι υπερσυντηρητικούς ισλαμιστές και σκληρούς κεμαλιστές.

Η παρουσία και η αυξανόμενη ισχύς των διαφορετικών και ενίοτε αντιμαχόμενων αυτών πόλων εξουσίας και επιρροής μέσα στους κόλπους του καθεστώτος αναγκάζει τον Ταγίπ Ερντογάν να παίζει το ρόλο ενός μαέστρου ορχήστρας, η οποία όμως απαρτίζεται από κουαρτέτα μουσικής δωματίου, από διαφορετικές ομάδες παραδοσιακής και οθωμανικής μουσικής, από συγκροτήματα heavy metal και από γκρουπάκια rappers.

Καθημερινές ασκήσεις «τετραγωνισμού του κύκλου»

Όσο τα χειροκροτήματα του κοινού ήταν ακόμα δυνατά, η κακοφωνία της ετερόκλητης αυτής ορχήστρας δεν ακουγόταν τόσο πολύ, αλλά καθώς το κοινό χειροκροτεί όλο και λιγότερο, διότι οι οικονομικές του δυσχέρειες δεν του δίνουν πια την ίδια δυνατότητα να παρακολουθεί την ορχήστρα, η κακοφωνία ακούγεται περισσότερο. Και όσο το κοινό χειροκροτεί λιγότερο τόσο τα διαφορετικά συγκροτήματα και γκρουπάκια της ορχήστρας αυξάνουν την ένταση της μουσικής τους.

Ο Πρόεδρος Ερντογάν είναι λοιπόν αναγκασμένος σήμερα να κάνει καθημερινές ασκήσεις «τετραγωνισμού του κύκλου» και να ανταπεξέρχεται, όσο μπορεί, στις προσδοκίες και φιλοδοξίες του κάθε διαφορετικού γκρουπ της ορχήστρας του.

Έτσι, μέσα σε σαράντα οκτώ ώρες τη βδομάδα 15-19 Μαρτίου, ο Ταγίπ Ερντογάν «έδωσε» το φιλοκουρδικό Κόμμα της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) στους εθνικιστές, τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την πρόληψη της έμφυλης βίας στους ισλαμιστές και «την κεφαλήν επί πίνακι» του Κεντρικού Τραπεζίτη σε όσους υποφέρουν από τα υψηλά επιτόκια.

Το Κόμμα της Εθνικιστικής Δράσης (ΜΗΡ) του Ντεβλέτ Μπαχτσελί και οι άλλοι εθνικιστές σύμμαχοι του Τούρκου Προέδρου πίεζαν ασφυκτικά την τελευταία περίοδο για την απαγόρευση του HDP, την ώρα που πολλοί ήταν αυτοί στο ΑΚΡ που δεν ήθελαν να ξεκινήσει μια τέτοια δικαστική διαδικασία.

Οι ισλαμιστές και τα ισλαμικά τάγματα πίεζαν εξίσου ασφυκτικά για την αποχώρηση της Τουρκίας από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ουσιαστικά όχι λόγω της πρόληψης της βίας εις βάρος των γυναικών, αλλά λόγω των σημαντικών πτυχών της Σύμβασης για τα δικαιώματα της κοινότητας ΛΟΑΤΚΙ. Παρ’ όλο που το ίδιο το ΑΚΡ και η οργάνωση για τα δικαιώματα των γυναικών KADEM, αντιπρόεδρος και ηγετικό στέλεχος της οποίας είναι η κόρη του Τούρκου Προέδρου Σουμμεγιέ, είχαν διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο για την υιοθέτησή της από την Τουρκία.

O αποπεμφθείς Διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας, Νατζί Αγμπάλ, θεωρείτο «μοναχικός καουμπόι» στην Άγκυρα διότι ακολουθούσε μια πιο ορθόδοξη οικονομική πολιτική και ανέβαζε τα επιτόκια. Η απομάκρυνσή του εξέπληξε λόγω της χρονικής της στιγμής και όχι τόσο επί της ουσίας.

Δύσβατος ο δρόμος για τον Ερντογάν

Πολιορκούμενος από τις διαφορετικές και αντικρουόμενες προσδοκίες και προτεραιότητες των συμμάχων του, ο Ταγίπ Ερντογάν οδεύει πλέον σε έναν όλο και πιο δύσβατο δρόμο, ο οποίος τον αναγκάζει να κινείται πιο πολύ αντιδραστικά παρά με σχέδιο.

Ο δρόμος είναι δύσβατος λόγω των πολύπλοκων και εξαιρετικά εύθραυστων συμμαχιών του στους κόλπους του καθεστώτος, αλλά γίνεται πλέον και ανηφορικός καθώς όλες οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν μια σταθερή και συνεχιζόμενη εξασθένιση των ποσοστών τόσο του ΑΚΡ και του ΜΗΡ, το οποίο αιμορραγεί και καταγράφεται πολύ συχνά κάτω του ορίου του 10%, αλλά και του ίδιου του Τούρκου Προέδρου. Ενώ παράλληλα αυξάνονται αθροιστικά τα ποσοστά της αντιπολίτευσης, καθώς τα κόμματα που την απαρτίζουν έχουν αρχίσει να αναπτύσσουν μια νέα δυναμική και μια καινούργια ικανότητα να αφουγκράζονται την τουρκική κοινωνία, κάτι που μέχρι πρότινος ήταν το μεγάλο ατού του ΑΚΡ και του Ταγίπ Ερντογάν.

Καθώς τα ποσοστά εξασθενούν και με τον κλοιό των συμμάχων του να σφίγγει διαρκώς, οι (αν)ισορροπίες και οι δυναμικές που διαμορφώνονται στην πολιτική και κοινωνία θα αναγκάσουν τον Τούρκο Πρόεδρο να διαχειριστεί ακόμα πιο πολύπλοκες καταστάσεις, χωρίς ωστόσο να έχει ουσιαστικά περιθώρια να αλλάξει τα δεδομένα. Και χωρίς κανείς να μπορεί να προβλέψει μέχρι πότε θα μπορεί να «τετραγωνίζει τον κύκλο».

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy