Ευρωπαϊκή Ένωση, μικρoμεσαίες επιχειρήσεις και Κύπρος

Του Δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*

Σε πρόσφατη παρέμβασή μας έγινε αναφορά στην ετήσια Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις Μικρομεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) για το 2019 (2019 SBA Fact Sheet & Scoreboard), η οποία αναφέρει μια σειρά από σοβαρά θέματα που αφορούν τις συγκεκριμένες επιχειρήσεις.

Σημαντικό είναι το γεγονός ότι στην Έκθεση δίνονται αναλυτικά στοιχεία για το κάθε κράτος-μέλος της Ένωσης ξεχωριστά παραθέτοντας συγκριτικούς πίνακες. Όλα τα πιο πάνω μάς δίνουν τη δυνατότητα να αντιληφθούμε και να αναλύσουμε την κατάσταση των ΜμΕ στην Κυπριακή Δημοκρατία, το πώς εξελίσσονται, αλλά και τις προοπτικές μέσα στο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο περιβάλλον.

Σύντομα αναμένουμε την Έκθεση για το 2020, η οποία θα λαμβάνει υπόψη και τα δεδομένα που έχουν αναπτυχθεί λόγω της πανδημίας, ως εκ τούτου θεωρούμε ορθό να κάνουμε μια μικρή αναδρομή, αφού αποτελεί ένα ιδιαίτερα κρίσιμο θέμα για όλες τις οικονομίες της Ένωσης, και σίγουρα για την Κύπρο μας. Από το 2016 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στην αντίστοιχη Έκθεση αναφέρει για την Κυπριακή Δημοκρατία ότι οι πολιτικές του κράτους είναι ετεροβαρείς για τις ΜμΕ της χώρας, είναι στοχευμένες προς τις μεγαλύτερες εταιρείες, και καλεί τη Δημοκρατία να λάβει τις κατάλληλες αποφάσεις για να δώσει ώθηση στην ανάπτυξή τους.

Παρόμοιες αναφορές έγιναν έμμεσα και στις αναφορές του 2017 και 2018, μέσα από την παράθεση συγκεκριμένων στατιστικών στοιχείων της Eurostat, χτυπώντας καμπανάκι, αφού τα προβλήματα ήταν πολλαπλά και περίπλοκα, δημιουργώντας εμπόδια όσον αφορά την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα των ΜμΕ στην Κύπρο. Δυστυχώς, παρόμοια είναι και τα αποτελέσματα για το 2019. Ένα από τα πιο βασικά προβλήματα των ΜμΕ αφορούν την πρόσβαση στη χρηματοδότηση μέσω ιδιωτικών ή και ευρωπαϊκών χρηματοδοτήσεων.

Η Κύπρος συνεχίζει να βρίσκεται στην ίδια κακή θέση, 3η από το τέλος, μετά την Ελλάδα και τη Μάλτα. Αυτό αποτελεί σημαντικό ανασταλτικό παράγοντα, αφού χωρίς την απαιτούμενη πρόσβαση σε φθηνή χρηματοδότηση, της οποίας το κόστος (επιτόκιο) θα πρέπει να είναι αρκετά πιο κάτω από το ρυθμό ανάπτυξης της οικονομίας και του τομέα τον οποίο επιχειρούν, δεν υπάρχουν οι οποίες ρεαλιστικές πιθανότητες βιώσιμης ανάπτυξης.

Εδώ μεγάλη ευθύνη φέρουν, πέραν από το ίδιο το κράτος, και οι ίδιες οι ΜμΕ, αφού αδυνατούν να παρουσιάσουν ένα αξιόπιστο επιχειρηματικό πλάνο, και το χειρότερο είναι ότι μεγάλη μερίδα δεν αντιλαμβάνεται την αναγκαιότητα του πλάνου. Όσον αφορά τα θέματα του Περιβάλλοντος, τα οποία η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καθορίζει σε πέντε βασικούς πυλώνες (Ενέργεια, Δημόσια Στήριξη για την Ενέργεια, Ανάπτυξη Πράσινων Προϊόντων, Έσοδα από Πράσινα Προϊόντα, Κρατική Στήριξη για τα Πράσινα Προϊόντα), η κατάσταση συνεχίζει να είναι τραγική, αφού βρισκόμαστε στη 2η χειρότερη θέση πίσω από την Ουγγαρία.

Αυτό δημιουργεί επιπρόσθετο επιχειρησιακό κόστος, αφού η πράσινη ενέργεια βοηθά στην εξοικονόμηση πόρων, οικονομικών και ανθρώπινων. Όσον αφορά τον κρίσιμο τομέα της Ανάπτυξης των Ικανοτήτων και Καινοτομίας, ο οποίος είναι κομβικής σημασίας αφού αφορά την Παραγωγικότητα και την Ανταγωνιστικότητα, αντίστοιχα, η απόδοση των ΜμΕ στην Κύπρο συνεχίζει να βρίσκεται κάτω από τον μέσο όρο της απόδοσης στην Ένωση.

Αρνητική συνεχίζει να παραμένει και η απόδοση όσον αφορά τον τομέα της «Δεύτερης Ευκαιρίας», πολύ κάτω από τον μέσο όρο της Ένωσης και 7η από το τέλος. Αυτό είναι ιδιαίτερα σημαντικό, αφού ακόμα και όταν οι επιχειρήσεις παίρνουν μια 2η ευκαιρία για να αναπτυχθούν, δεν υπάρχουν οι κατάλληλες προϋποθέσεις για να καταστεί αυτό εφικτό.

Όλα τα πιο πάνω στοιχεία, τα οποία δεν είναι και τα μοναδικά, αποτελούν σημαντικές αναφορές της ίδιας της Ένωσης, τα οποία δεν μπορούν να αμφισβητηθούν, αλλά ούτε και να κρύβουμε το πρόβλημα κάτω από το χαλί. Στόχος της Πολιτείας, Κυβέρνησης και Βουλής είναι να λάβουν όλα εκείνα τα μέτρα για να αντιστρέψουν την κατάσταση. Χωρίς συντεταγμένη στρατηγική δεν μπορεί και δεν θα υπάρξει αλλαγή στα αρνητικά δεδομένα.

Παράλληλα, οι ίδιες οι ΜμΕ έχουν ευθύνη για να αναπτύξουν τις κατάλληλες πολιτικές και να γίνουν πιο δεκτικές σε επιστημονικές πληροφορίες για να μπορέσουν να καταστούν πιο ανταγωνιστικές. Το παγκοσμοιοποιημένο περιβάλλον στο οποίο ζούμε δεν συχωρά τα λάθη.

Κράτος και ΜμΕ είναι μπροστά σε τεράστιες προκλήσεις.

*Ακαδημαϊκός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Εκπαίδευσης