Ευρωπαϊκή Ένωση: Βορράς vs Νότος

Του Αμβρόσιου Προδρόμου*

 

Ένα θέμα το οποίο πάντα υπήρχε στα ενδότερα της ΕΕ είναι αυτό των τεράστιων διαφορών μεταξύ των χωρών Βορρά και Νότου, μια διαφορά η οποία προκαλούσε τριγμούς και σοβαρές αντιπαραθέσεις, με τη μεγαλύτερη να εντοπίζεται κατά τη διάρκεια της τραπεζικής και οικονομικής κρίσης του 2008-2013, μέχρι την επόμενη. Αυτή η επόμενη δεν είναι άλλη από την παρούσα κατάσταση, κάτι το οποίο έχει αναπτυχθεί σε δύο επίπεδα, εξίσου σημαντικά, με διαφορετικά όντως χαρακτηριστικά, αλλά με κοινό παρονομαστή τη διαφορετική αντίληψη για την ανάπτυξη της οικονομίας.

Το πρώτο αναφέρεται στην αποτυχία των κρατών-μελών της Ένωσης να έρθουν σε συμφωνία σχετικά με τον Προϋπολογισμό της για την επόμενη επταετία, 2021-2027. Οι διαφορές όσον αφορά το ποσοστό της εισφοράς επί του ΑΕΠ της κάθε χώρας είναι φαινομενικά μικρές. Η Φινλανδία πρότεινε ένα ποσοστό γύρω στο 1,08%, ενώ Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία, Σουηδία και Αυστρία πρότειναν “οροφή” το 1%. Από την άλλη, οι χώρες του Νότου άρχισαν διαπραγματεύσεις με φιλόδοξο στόχο το 1,6%, αλλά αυτό ήταν ουσιαστικά ανέφικτο και αναγκάστηκαν να δεχτούν την προσφορά της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία αντιπρότεινε 1,30% και στη συνέχεια το 1,069%. Το σενάριο γνωστό, οι χώρες του Βορρά εμμένουν όπως πάντα στην πολιτική της λιτότητας, ενώ οι οπαδοί της συνοχής έχουν μείνει για ακόμα μια φορά στο περιθώριο. Οι διαφορές μεταξύ Βορρά και Νότου εντοπίζονται ανάμεσα και σε κράτη-μέλη της Ένωσης όπως π.χ. η Ιταλία, δημιουργώντας μια δύσκολη κατάσταση για την πολυπόθητη συνοχή. Δυστυχώς, το οικονομικό κενό που άφησε η Βρετανία με την αποχώρησή της, το οποίο για την επταετία θα φτάσει μέχρι και τα 70 δις ευρώ, είναι πολύ μεγάλο και αυτό θα φανεί κυρίως στον τομέα της Γεωργίας και ειδικότερα για τις οικονομικά ασθενέστερες χώρες της Ένωσης.

Το δεύτερο επίπεδο αναφέρεται στην παρούσα κατάσταση η οποία παρότι είναι μια υγειονομική βόμβα στα θεμέλια των οικονομιών, οι χώρες του Βορρά δεν είναι έτοιμες να αναπτύξουν κοινές οικονομικές πολιτικές, αφήνοντας τις χώρες του Νότου, κυρίως Ιταλία, Ισπανία, Γαλλία, αλλά και τις Μάλτα και Κύπρο, να βγάλουν από μόνες τους τα κάστανα από τη φωτιά. Αυτό είναι κάτι το οποίο θα έχει σοβαρές συνέπειες και θα το δούμε αμέσως μετά το πέρας της παρούσας κατάστασης. Η αποτυχία της Ένωσης να βρει κοινό παρονομαστή ακόμα και σε αυτό το τραγικό θέμα, δείχνει ξεκάθαρα ότι είμαστε πολύ μακριά από την πραγματική Ένωση.

Όσον αφορά την κάλυψη του κενού το οποίο είναι επακόλουθο της υγειονομικής κρίσης, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι οι χώρες του Βορρά δεν πρόκειται να συνεργαστούν για την ανάπτυξη κοινού ομολόγου για τρεις βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι οικονομικά μπορούν να αντεπεξέλθουν από μόνες τους, ο δεύτερος επειδή δεν θέλουν να “μπλεχτούν” ξανά με τα προβλήματα του Νότου αφού θεωρούν ότι φταίνε γιατί δεν είχαν τις υποδομές για να αντισταθούν στην κρίση (κυνικό αλλά πραγματικό), και τρίτον επειδή το βλέπουν σαν μια τεράστια ευκαιρία να εδραιώσουν την πολιτική και οικονομική θέση τους στην Ευρώπη, σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό.

Όσον αφορά την Κυπριακή Δημοκρατία, τα δεδομένα είναι παρόμοια με εκείνα των άλλων χωρών του Νότου. Όπως έχουμε πρόσφατα αναφέρει, ο δανεισμός είναι το πιο ρεαλιστικό σενάριο, την κατάλληλη πάντα χρονική στιγμή. Η άντληση κεφαλαίων τη συγκεκριμένη στιγμή είναι η κατάλληλη για δύο βασικούς λόγους. Ο πρώτος είναι ότι παρά τα μέτρα, υπάρχουν κάποιες επιχειρήσεις οι οποίες είναι ενεργές, και ο δεύτερος είναι ότι οι αξιολογήσεις από τους Οίκους Αξιολόγησης δεν έχουν διαφοροποιηθεί. Φυσικά όλα αυτά θα προστεθούν στο δημόσιο χρέος το οποίο θα εκτοξευθεί πέραν του 105%, κάτι που σημαίνει και διαφοροποίηση της οικονομικής πολιτικής της Δημοκρατίας και θα το δούμε τα επόμενα χρόνια.

*Ακαδημαϊκός – Σύμβουλος Επιχειρήσεων και Εκπαίδευσης