Ευρωπαϊκό Ταμείο Παγκοσμιοποίησης

To Ευρωπαϊκό Ταµείο Προσαρµογής στην Παγκοσµιοποίηση ιδρύθηκε το 2006 µε σκοπό την παροχή έκτακτης στήριξης για διευκόλυνση της επανένταξης στην αγορά εργασίας εργαζοµένων σε περιοχές ή τοµείς που πλήττονται από σοβαρή αναστάτωση της οικονοµικής δραστηριότητας. Τα κονδύλια αυτά κατανέµονται κυρίως στην εξατοµικευµένη επανακατάρτιση, την προώθηση της επιχειρηµατικότητας και την ενίσχυση της απασχόλησης και σε µικρότερο βαθµό στην παραχώρηση ειδικών εργασιακών επιδοµάτων προσωρινού χαρακτήρα.

Το ταµείο απευθύνεται στους εργαζόµενους και όχι άµεσα στις επιχειρήσεις ή τις γεωγραφικές περιοχές και τα συστήµατα απασχόλησης και κατάρτισης των κρατών – µελών.

Το ταµείο µπορεί να ενεργοποιηθεί µόνο κατόπιν αιτήσεως ενός κράτους – µέλους που θα πρέπει να αποδείξει ότι οι απολύσεις ήταν αποτέλεσµα των µεγάλων διαρθρωτικών αλλαγών στις παγκόσµιες εµπορικές πρακτικές που προκαλούνται λόγω της παγκοσµιοποίησης. Το ποσό το οποίο καταβάλλεται στα ΚΜ δεν ξεπερνά το 75% του συνόλου (αρχικά ήταν 50% και αυξήθηκε µετά την κρίση το 2008), το οποίο αποφασίζεται από την αρµόδια για τον προϋπολογισµό Αρχή, πράγµα που σηµαίνει ότι το Συµβούλιο και το ΕΚ φέρουν την πλήρη ευθύνη.

Μετά το 2010 έγιναν διάφορες αλλαγές στο ταµείο µε κυριότερη τη διεύρυνση του πεδίου εφαρµογής του, ώστε να µπορεί να καλύψει και τους κραδασµούς της που προκλήθηκαν από τη χρηµατοπιστωτική κρίση. Τελευταία προσθήκη στο ταµείο αφορούσε τις απολύσεις που οφείλονται στην αποχώρηση του Ηνωµένου Βασιλείου χωρίς συµφωνία από την ΕΕ.

Ως Αριστερά αντιλαµβανόµαστε ότι στην ουσία του το ταµείο αυτό δηµιουργήθηκε σαν (µια µικρή) εκτόνωση των πολλών εργασιακών (συν των άλλων) προβληµάτων που προκάλεσε η στρατηγική της Λισαβόνας και γενικότερα οι πολιτικές της ΕΕ (και γενικότερα το ιµπεριαλιστικό στάδιο ανάπτυξης του καπιταλισµού). Προσπαθεί να αποκρύψει την τάση του κεφαλαίου να µεταφέρεται στις περιοχές που του προσφέρουν το µικρότερο κόστος και το µεγαλύτερο περιθώριο κερδοφορίας, χωρίς να λαµβάνει υπόψη τον ανθρώπινο παράγοντα (πάρα µόνο την ικανότητά του για εργασία και το κόστος της). Επιπρόσθετα, στην ουσία απαλλάσσει τις εταιρείες από τις ευθύνες τους και διευκολύνει σε τελική ανάλυση τις απολύσεις.

Στα χρόνια που λειτούργησε το συγκεκριµένο ταµείο, είναι πλέον ξεκάθαρο ότι ουσιαστικά αφορά µεγάλες πολυεθνικές (π.χ. τις αυτοκινητοβιοµηχανίες). Ο σχετικά υψηλός αριθµός των απολυµένων που απαιτείται για αίτηση στο ταµείο, ακόµη και µε τη µείωση του 2010 (500 αντί 1000 εργαζόµενοι) στερεί τη δυνατότητα από µεγάλο αριθµό εργαζοµένων που έχασαν τη δουλειά τους να διεκδικήσουν. Ακόµη, η προϋπόθεση αυτή αφήνει εκτός µικρές οικονοµίες, όπως η Κύπρος, όπου δύσκολα εντοπίζονται οι αριθµοί αυτοί. Το ΑΚΕΛ επεσήµανε το πρόβληµα αυτό στο παρελθόν µε γραπτή ερώτηση στην Επιτροπή. Πιο συγκεκριµένα, στην ερώτηση εάν προτίθεται η Επιτροπή να αλλάξει τον αριθµό για να µην αποκλείονται µικρά ΚΜ, η Επιτροπή απάντησε αρνητικά, και µάλιστα ότι δεν µπορεί να κατανοήσει τη διαφορά µεταξύ µικρών και µεγάλων κρατών στο συγκεκριµένο ζήτηµα.

Οι αλλαγές που έγιναν στο ταµείο στην τελευταία ολοµέλεια του Ευρωκοινοβουλίου αφορούν κυρίως την περαιτέρω µείωση του αριθµού των εργαζοµένων που απαιτείται για υποβολή αίτησης στο ταµείο, την παροχή χορηγιών σε εργαζόµενους για να ξεκινήσουν τη δική τους επιχείρηση και την επιδότηση της φροντίδας παιδιών κατά τη διάρκεια αναζήτησης εργασίας.

Παρά το γεγονός ότι οι εργαζόµενοι ή οι οργανώσεις τους (συντεχνίες) δεν µπορούν να ζητήσουν απευθείας την ενεργοποίηση του ταµείου, δεν παύει να αποτελεί ένα εργαλείο που θα µπορούσε να αξιοποιηθεί για βελτίωση της θέσης τους.