Ευρώπη και Ενεργειακή Ασφάλεια

Του Δρος Αμβρόσιου Προδρόμου*

Το θέμα της ενεργειακής επάρκειας εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελούσε τις τελευταίες δύο δεκαετίες ένα από τα πλέον σοβαρά θέματα, το οποίο δυστυχώς δεν λάμβανε την απαραίτητη προσοχή σε πολιτικό επίπεδο και το θέμα παρέμενε κυρίως σε ακαδημαϊκό και τεχνοκρατικό επίπεδο.

Η Ένωση είχε επαναπαυθεί στο γεγονός ότι η ενεργειακή επάρκειά της ήταν εξασφαλισμένη από τη Ρωσία ως τον βασικό προμηθευτή, αλλά και από άλλες πηγές, όπως π.χ. τις χώρες του ΟΠΕΚ, δημιουργώντας έτσι μια επίπλαστη πραγματικότητα, η οποία έκρυβε ένα σωρό από παγίδες.

Οι αλλοπρόσαλλες προσεγγίσεις της Ένωσης, οι οποίες από τη μια έδειχναν την αδυναμία της σε κεντρικό επίπεδο να αντιληφθεί και να αντιμετωπίσει το πρόβλημα και από την άλλη, η προσπάθεια προστασίας οικονομικών συμφερόντων έχουν οδηγήσει την Ένωση σε ενεργειακό αδιέξοδο, με τις επιπτώσεις να είναι τεράστιες, σε οικονομία και περιβάλλον, αφήνοντας τα κράτη-μέλη να ενεργούν αποσπασματικά.

Ο συνεχιζόμενος πόλεμος στην Ουκρανία, ένας πόλεμος ο οποίος δεν φαίνεται να τελειώνει σύντομα, για πολλούς και διαφόρους λόγους έχει εντείνει την ενεργειακή ανασφάλεια της Ένωσης, αφού η κάθε χώρα αντιμετωπίζει το πρόβλημα μέσα από τον δικό της φακό. Δεδομένου ότι κάποιες χώρες εξαρτώνται πλήρως από το ρωσικό φυσικό αέριο και η μετάβαση σε εναλλακτικές πηγές είναι χρονοβόρα αλλά και δαπανηρή, τότε αναπόφευκτα οδηγούμαστε σε αντιπαραθέσεις μεταξύ των διαφόρων κρατών, τα οποία αντιλαμβάνονται ότι η όποια περαιτέρω αύξηση του κόστους ενέργειας θα οδηγήσει σε περαιτέρω προβλήματα όσον αφορά τη διαβίωση των πολιτών, αλλά και τη δυνατότητα διατήρησης των επιχειρήσεων, κυρίως των μικρομεσαίων, στη ζωή.

Το πρόσφατο παράδειγμα της Γερμανίας, η οποία ανακοίνωσε και επίσημα ότι βρίσκεται σε ύφεση, είναι μόνο η αρχή αφού η Γερμανία αποτελεί τον βασικό οικονομικό αιμοδότη της συνολικής οικονομίας της Ένωσης με περίπου 25% συνεισφορά στο ΑΕΠ της χώρας.

Ελπίζουμε ότι θα υπάρξει ανατροπή των δεδομένων, αφού εισερχόμαστε σε περίοδο έντονης τουριστικής δραστηριότητας, κάτι το οποίο αναμένεται να αμβλύνει το πρόβλημα και να δημιουργήσει θετικές προοπτικές, τουλάχιστον μέχρι τον επόμενο χειμώνα.

Δυστυχώς, ο ρόλος της Γερμανίας και σε αυτή την περίπτωση είναι σκοτεινός, αφού δεν είναι λίγοι αυτοί που κατηγορούν τη χώρα ότι, είτε έμμεσα είτε και άμεσα, συνεχίζει να προμηθεύεται ρωσικό φυσικό αέριο, δημιουργώντας έτσι αθέμιτο ανταγωνισμό εντός της Ένωσης. Η Ένωση έχει αφεθεί στα παιχνίδια διαφόρων άλλων παικτών, οι οποίοι ενεργούν, και καλά κάνουν, βάσει των δικών τους συμφερόντων.

Το θέμα σε αυτή την περίπτωση είναι το τι κάνει η ίδια η Ένωση για να προστατεύσει τους πολίτες, και επιπλέον, με ποιο ρόλο διαχειρίζεται τον φυσικό της πλούτο, αλλά και πώς αναπτύσσει εναλλακτικές πηγές ενέργειας για να μπορέσει να σταθεροποιήσει την οικονομία της. Είναι εύκολο να κατηγορείται η Ρωσία, η οποία όπως και οι ΗΠΑ κοιτάζουν τα δικά τους ενεργειακά συμφέροντα. Είναι εύκολο να δημιουργείς φανατισμό και έχθρα κατά της Ρωσίας, αλλά αυτό δεν λύνει τα ουσιαστικά προβλήματα.

Όλα αυτά είναι επικοινωνιακά και έχουν πρόσκαιρο χαρακτήρα. Αυτό που περιμένουμε είναι η ουσιαστική παρέμβαση για επίλυση των ενεργειακών προβλημάτων που έχουν οδηγήσει σε μια σειρά από άλλα προβλήματα στις επιχειρήσεις, τις οικογένειες, τον πληθωρισμό, την ανεργία κ.λπ. Ο πακτωλός δις που δίνονται σε ένα χαμένο πόλεμο, η βοήθεια σε ένα τουλάχιστον αμφιλεγόμενο καθεστώς στο Κίεβο, με έναν άνθρωπο-μαριονέτα, θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν για τη δημιουργία υποδομών στην Ένωση.

Καλό το επικοινωνιακό, αλλά καλό να δούμε και λίγο την ουσία.

*Ακαδημαϊκός – Σύμβουλος Εκπαίδευσης και Επιχειρήσεων, [email protected]