Εζεκίας Παπαϊωάννου: Ένας πιστός υπηρέτης του λαού και του σοσιαλισμού

30 χρόνια συμπληρώνονται σήμερα από το θάνατο του ιστορικού κομμουνιστή ηγέτη Εζεκία Παπαϊωάννου.

Στις 10 του Απρίλη του 1988, το Λαϊκό Κίνημα της Κύπρου έχασε τον Εζεκία Παπαϊωάννου, τον μεγάλο αγωνιστή της εργατικής τάξης και ηγέτη του ΑΚΕΛ. Υπηρέτησε το Κόμμα και το λαό μέχρι το τέλος με πίστη, αφοσίωση και πλήρη αυταπάρνηση.

Τα δύσκολα παιδικά χρόνια

Γεννημένος στο Κελλάκι της Λεμεσού, στις 8 του Οκτώβρη του 1908, ο Παπαϊωάννου βίωσε την κοινωνική αδικία και τη φτώχεια που μάστιζε την Κύπρο. Με τη βοήθεια του αδερφού του και με τη δική του εργασία κατόρθωσε να τελειώσει την Αμερικανική Ακαδημία Λάρνακας (το τελευταίο έτος του γυμνασίου το πέρασε στην Αγγλική Σχολή Λευκωσίας λόγω ασθένειας) με άριστα. Το όνειρό του να σπουδάσει ποτέ δεν πραγματοποιήθηκε λόγω των συνθηκών και της φτώχειας. Αλλά ο Πάπης στη διαδρομή του σε αυτό τον κόσμο φοίτησε, αποφοίτησε και δίδαξε στο πανεπιστήμιο της ζωής και της ταξικής πάλης.

Η σύνδεση με το κομμουνιστικό κίνημα

Ως εργάτης, από τα μεταλλεία της Φουκάσας στο λιμάνι του Πειραιά και στο αφιλόξενο Λονδίνο, ο Παπαϊωάννου έζησε από κοντά τη μιζέρια των εργατών και δεν άργησε να συνδεθεί με το εργατικό κομμουνιστικό κίνημα. Συνδέθηκε με το ΚΚ Μεγάλης Βρετανίας το χειμώνα του 1931-32 μέσω των ομάδων των Κύπριων κομμουνιστών του Λονδίνου. Στο Λονδίνο ανέπτυξε πολύπλευρη δράση, τόσο για τους εργατικούς αγώνες του προλεταριάτου όσο και για την Κύπρο μέσα από την Επιτροπή για τις Κυπριακές Υποθέσεις.

Συγκρούστηκε τόσο με τους Βρετανούς φασίστες μελανοχίτωνες όσο και με τις Αρχές που καταδίωκαν τους πρωτοπόρους εργάτες. Για τη δράση του μάλιστα φυλακίστηκε για 3 μήνες.

Γνήσιος διεθνιστής στις Διεθνείς Ταξιαρχίες

Με το πραξικόπημα του Φράνκο στην Ισπανία ενάντια στην κυβέρνηση του Λαϊκού Μετώπου, ο Εζεκίας ως γνήσιος διεθνιστής και δημοκράτης αντιφασίστας κατατάχθηκε εθελοντικά μαζί με άλλους Κύπριους και Βρετανούς κομμουνιστές στις Διεθνείς Ταξιαρχίες.

Στο μέτωπο της Ισπανίας ο Παπαϊωάννου και οι Κύπριοι αγωνιστές της Δημοκρατίας έδωσαν τα πάντα ενάντια στο φασισμό με αποτέλεσμα η Κύπρος να έχει τους περισσότερους εθελοντές και πεσόντες σε αναλογία πληθυσμού από οποιαδήποτε άλλη χώρα που συντάχθηκε στο πλευρό της ισπανικής δημοκρατίας.

Ο Πάπης τραυματίστηκε στη μάχη της Κόρντοβας και αναγκάστηκε να επιστρέψει στο Λονδίνο. Το θραύσμα της οβίδας που παρέμεινε στο αριστερό του γόνατο «ενθύμιο» από τον αντιφασιστικό αγώνα θα τον επηρέαζε μέχρι το τέλος της ζωής του.

Στο Λονδίνο με την έκρηξη του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου σπεύδει να καταταγεί εθελοντής ενάντια στις ναζιστικές ορδές, αλλά η αίτησή του απορρίπτεται για λόγους υγείας. Παρ’ όλα αυτά κατορθώνει να ενταχθεί στην αντιαεροπορική άμυνα, προσφέροντας στην άμυνα από τους συνεχείς βομβαρδισμούς του Λονδίνου και συνεχίζοντας την κομματική δράση. Μετά τον πόλεμο επιστρέφει στην Κύπρο και εντάσσεται στο ΑΚΕΛ, το οποίο υπηρέτησε μέχρι το θάνατό του προς όφελος της εργατικής τάξης και του λαού.

Στην ηγεσία του ΑΚΕΛ

Το 1946 αναλαμβάνει διευθυντής του «Δημοκράτη», ενώ το 1947 αναλαμβάνει Κεντρικός Οργανωτικός Γραμματέας του κόμματος, λίγο πριν τους μεγάλους ταξικούς απεργιακούς αγώνες της επόμενης χρονιάς.

Το 1949 το ιστορικό 6ο Συνέδριο του κόμματος που αντιμετώπισε την κρίση στην ηγεσία, τον εξέλεξε στο πόστο του ΓΓ της ΚΕ του ΑΚΕΛ. Το ξεκαθάρισμα στο κόμμα ολοκληρώθηκε με την αποβολή των φραξιονιστών τα επόμενα χρόνια. Στα χρόνια που ακολούθησαν ο Παπαϊωάννου βρέθηκε στην ηγεσία της καθοδήγησης του αντιαποικιακού αγώνα του κυπριακού λαού, καθώς και στους αγώνες των εργαζομένων.

Την περίοδο της δράσης της ΕΟΚΑ, το ΑΚΕΛ δέχθηκε επίθεση, τόσο από τον φασιστικό γριβισμό, όσο και από τους Βρετανούς αποικιοκράτες που βρήκαν την ευκαιρία να χτυπήσουν το Λαϊκό Κίνημα που τους «διατάρασσε την τάξη» με τους μαζικούς κοινωνικούς και αντιαποικιακούς του αγώνες. Με την κήρυξη του κόμματος και οργανώσεων του Κινήματος εκτός νόμου το 1955, ο Παπαϊωάννου συλλαμβάνεται από τις αποικιακές Αρχές μαζί με 134 στελέχη του Λαϊκού Κινήματος και ρίχνεται στις φυλακές.

Με τη βοήθεια του παράνομου μηχανισμού του ΑΚΕΛ δραπετεύει και συνεχίζει, μαζί με άλλους συντρόφους, τον αγώνα για τον κυπριακό λαό.

Με την ανεξαρτησία που παρείχαν οι συμφωνίες Ζυρίχης-Λονδίνου (με τις οποίες το ΑΚΕΛ διαφώνησε, αφού πρόσφεραν μια κουτσουρεμένη ανεξαρτησία) ακολούθησε ο παλλαϊκός αγώνας για νομιμοποίηση του ΑΚΕΛ κόντρα στις ΝΑΤΟϊκές μεθοδεύσεις και η πάλη για στήριξη της ανεξαρτησίας και της κυριαρχίας της Κύπρου ενάντια στα ιμπεριαλιστικά σχέδια. Με τη δημιουργία της Κυπριακής Δημοκρατίας ο Ε. Παπαϊωάννου υπηρέτησε το λαό πραγματικά και από το πόστο του βουλευτή μέχρι το τέλος της ζωής του.

Αγώνας κατά του φασισμού και του ιμπεριαλισμού

Στα δύσκολα χρόνια που ακολούθησαν την ανεξαρτησία, ο ηγέτης του Λαϊκού Κινήματος υπηρέτησε την Κύπρο, καταγγέλλοντας τις ιμπεριαλιστικές συνωμοσίες και το φασισμό των ντόπιων οργάνων τους. Ο Παπαϊωάννου ως Γ.Γ. του ΑΚΕΛ προειδοποίησε πολλές φορές για το πραξικόπημα, την εισβολή και γενικότερα για τη ΝΑΤΟϊκή συνωμοσία.

Κοινοί αγώνες όλου του λαού

Ήταν επίσης υποστηρικτής της συμβίωσης και των κοινών αγώνων όλου του κυπριακού λαού ανεξάρτητα εθνικής καταγωγής. Είχε πει σε ομιλία του ο Εζεκίας: «Άσβεστη θα παραμένει στους αιώνες η μνήμη των Τουρκοκύπριων κομμουνιστών και δημοκρατών, που έπεσαν θύματα του σοβινισμού και της μισαλλοδοξίας, στον κοινό αγώνα για λευτεριά, ειρήνη και προκοπή της Κύπρου. Το όνομα του Ντερβίς Αλί Καβάζογλου, του Αϊχάν Χικμέτ, του Αχμέτ Γκιουργκάν, του Φαζίλ Οντούρ και τόσων άλλων θα μνημονεύονται στον αιώνα από τους Κύπριους πατριώτες, Έλληνες και Τούρκους. Το Kόμμα μας είναι περήφανο γιατί είχε στις γραμμές του τέτοιους ατρόμητους κομμουνιστές, όπως τους Τουρκοκύπριους συμπατριώτες μας που έπεσαν κάτω από τα βόλια των τρομοκρατών. Χιλιάδες μέλη και οπαδοί του κόμματος τής εργατικής τάξης θυσίασαν τη ζωή τους για την αποτίναξη του αποικιακού ζυγού, τη διεκδίκηση των πολιτικών δικαιωμάτων του λαού, τη συντριβή του φασισμού στην Ευρώπη, για την απόκρουση της ιμπεριαλιστικής συνωμοσίας, για την υπεράσπιση της Κυπριακής Δημοκρατίας από το προδοτικό πραξικόπημα και τη βάρβαρη τουρκική εισβολή».

Διεθνής προσωπικότητα

Ο Παπαϊωάννου αγαπήθηκε από τον απλό άνθρωπο του μόχθου, τον οποίο υπηρέτησε πιστά σε όλη του τη ζωή. Αλλά και σαν διεθνής προσωπικότητα του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, ο Πάπης κέρδισε το σεβασμό και τιμήθηκε με υψηλές τιμητικές διακρίσεις.

Οι τιμές στο πρόσωπο του ηγέτη αντανακλώνται στο ίδιο του το Κόμμα που και όπως ο ίδιος έλεγε «ό,τι έγινα, ό,τι πρόσφερα, αν πρόσφερα οτιδήποτε στο λαό και στον εργαζόμενο λαό, αυτό το οφείλω στην τάξη μου, την εργατική τάξη και στο Κόμμα της, το ΑΚΕΛ».

Ζωντανά τα ιδανικά που υπηρέτησε σε όλη του τη ζωή

Ο Παπαϊωάννου ήταν ένας ηγέτης με διαλεκτική σκέψη και προσέγγιση, πρώτος μεταξύ ίσων στην καθοδήγηση των εργαζομένων στους αγώνες για κατακτήσεις σε όλους τους τομείς της ζωής -τον πολιτικό, τον οικονομικό, τον κοινωνικό, τον πολιτιστικό. Τα ιδανικά στα οποία πίστεψε ο Εζεκίας Παπαϊωάννου εξακολουθούν να είναι επίκαιρα όσο ποτέ άλλοτε.

Η διάλυση της ΕΣΣΔ και της κοινότητας των σοσιαλιστικών χωρών στην Ευρώπη, που ο ίδιος ευτύχησε να μη ζήσει, κάθε άλλο παρά αποδεικνύουν τη χρεοκοπία τους, όπως είναι ο ευσεβής πόθος της αντίδρασης.

Η ίδια η σκληρή πραγματικότητα κρατά επίκαιρο τον μαρξισμό-λενινισμό απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα. Η ίδια η τρέχουσα παγκόσμια καπιταλιστική κρίση επαληθεύει την επικαιρότητα της κοσμοαντίληψης, στην οποία αφιέρωσε όλη του τη ζωή ο Εζεκίας Παπαϊωάννου.

Τα ιδανικά και η κοσμοθεωρία του ΑΚΕΛ που ο Πάπης υπεράσπιζε όλη του τη ζωή δεν έχουν ξεθωριάσει. Πέραν των περιουσιακών του στοιχείων που κληροδότησε στο κόμμα, ο Παπαϊωάννου κληροδότησε σε κάθε πραγματικό Κύπριο κομμουνιστή το δικό του παράδειγμα προς μίμηση. Για κοινή πάλη ενάντια στην κατοχή και στον ιμπεριαλισμό. Για ταξική πάλη. Για το σοσιαλισμό.

Μόνο μέσα από την ενδυνάμωση των ταξικών αγώνων και τη διατήρηση της πάλης για τον πραγματικό σοσιαλισμό μπορεί να τιμηθεί η μνήμη του Εζεκία Παπαϊωάννου. Αυτό είναι το καλύτερο πολιτικό μνημόσυνο στον Εζεκία Παπαϊωάννου. Είναι η μόνη πραγματική τιμή που αρμόζει στο βίο και τους αγώνες του

 

Νικόλας Νικόλα