Φαντάσου! – Imagine! Οι ομοιότητες μεταξύ μας είναι περισσότερες από τις διαφορές μας!

• Δικοινοτικά προγράμματα για μαθητές και εκπαιδευτικούς αναζωπυρώνουν την ελπίδα

Της Άννας Μισιαούλη

«Ήταν εκπληκτική ευκαιρία να γνωρίσουμε ανθρώπους της ίδιας ηλικίας με μας από την άλλη κοινότητα».

«Αρχικά σκεφτόμουν ότι το πρόγραμμα θα ήταν βαρετό. Μετά αρχίσαμε να γνωρίζουμε ο ένας τον άλλο και ανακαλύψαμε ότι έχουμε πολλά κοινά».

«Ανυπομονούσαμε να γνωρίσουμε ανθρώπους της άλλης κοινότητας. Ήμασταν περίεργοι να μάθουμε για την καθημερινότητά τους. Ανακαλύψαμε ότι οι ομοιότητες μεταξύ μας είναι περισσότερες από τις διαφορές μας. Όταν επέστρεψα στο σπίτι, διερωτόμουν γιατί οι πολιτικές καταστάσεις μάς απομάκρυναν, αφού ανήκουμε μαζί».

Αυτά ήταν κάποια από τα σχόλια Ελληνοκύπριων και Τουρκοκύπριων μαθητών που συμμετείχαν στο πρόγραμμα Imagine για Ελληνοκύπριους και Τουρκοκύπριους εκπαιδευτικούς και μαθητές της Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής για την Εκπαίδευση, που υλοποιείται από τον Όμιλο Ιστορικού Διαλόγου και Έρευνας και το Σπίτι της Συνεργασίας, με τη στήριξη του Ομοσπονδιακού Υπουργείου Εξωτερικών της Γερμανίας και την Ειρηνευτική Δύναμη του ΟΗΕ στην Κύπρο. Κατά τη σχολική χρονιά 2017-2018, το πρόγραμμα έφερε σε επαφή 2.000 μαθητές και 194 δασκάλους από 86 σχολεία από ολόκληρη την Κύπρο. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δραστηριότητες σε μονοκοινοτικό και δικοινοτικό επίπεδο, αλλά και ανταλλαγές επισκέψεων, όπως και επισκέψεις μελέτης. Στόχος του Imagine να φέρει κοντά Ε/κ και Τ/κ μαθητές δημοτικών, γυμνασίων και λυκείων.

«Έγιναν σημαντικά βήματα. Αλλά μπορούν να γίνουν πολύ περισσότερα, όμως χρειάζεται τόλμη και πολιτική βούληση γι’ αυτό»

Για το πρόγραμμα και τη σημασία της εκπαίδευσης για την προσέγγιση των δύο κοινοτήτων, μιλήσαμε με τον επικεφαλής της ελληνοκυπριακής κοινότητας στην Τεχνική Επιτροπή Εκπαίδευσης, Δρ Μιχαλίνο Ζεμπύλα. Όπως ανέφερε στην Κυριακάτικη «Χαραυγή» ο κ. Ζεμπύλας, λήφθηκαν πολύ θετικά σχόλια για το πρόγραμμα Imagine, κάτι που είναι πολύ ενθαρρυντικό. Γι’ αυτόν το λόγο, η Επιτροπή προχωρεί με νέες ιδέες ώστε το πρόγραμμα να εμπλουτιστεί με καινούργιες δραστηριότητες. Ο κ. Ζεμπύλας εξήγησε ότι προωθούνται Επισκέψεις Μελέτης (Study Visits) κατά το ευρωπαϊκό πρότυπο, δηλαδή επισκέψεις και ανταλλαγές στις οποίες θα γίνεται μελέτη των χώρων και του περιβάλλοντος, όπως στο Κάστρο του Οθέλλου στην Αμμόχωστο και στη Χοιροκοιτία, αλλά και επισκέψεις μελέτης σε χώρους όπως η Πράσινη Γραμμή και σε μνημεία της περιοχής γύρω από αυτήν, μεταξύ άλλων. Πρόσθεσε ότι για φέτος προωθείται επιπρόσθετα και η εκπαίδευση εκπαιδευτικών σε μονοκοινοτικό και δικοινοτικό επίπεδο σε θέματα καλλιέργειας κουλτούρας της ειρήνης, αντιρατσιστική εκπαίδευση και εκπαίδευση στα ανθρώπινα δικαιώματα, καθώς και η δημιουργία «τράπεζας» εκπαιδευτικού υλικού γύρω από τα θέματα αυτά. Εξήγησε ότι τα συγκεκριμένα θέματα συνάδουν με τους στόχους του Αναλυτικού Προγράμματος (π.χ. η πολιτική για την αντιρατσιστική εκπαίδευση), κάτι το οποίο διευκολύνει και ενθαρρύνει τη συμμετοχή, αφού τόσο εκπαιδευτικοί, όσο και μαθητές είναι εξοικειωμένοι με αυτά. Επεσήμανε ότι πολλοί εκπαιδευτικοί δείχνουν μεγάλο ενδιαφέρον για το πρόγραμμα, «κάτι που μας ικανοποιεί αλλά δεν μας εφησυχάζει γιατί υπάρχει πολλή δουλειά ακόμη να γίνει για να αλλάξουν οι στάσεις και οι αντιλήψεις μας σε αρκετά ζητήματα της κοινωνικής και πολιτικής ζωής του τόπου». Σημείωσε, όμως, ότι φαίνεται να υπάρχει στην ελληνοκυπριακή κοινότητα μια αξιοσημείωτη δυναμική, τόσο ανάμεσα στους νέους όσο και σε εκπαιδευτικούς, η οποία ωθεί σε κριτικό προβληματισμό για πολλά στερεότυπα που υπάρχουν στην κοινωνία μας.

Πρόταση για «μεικτά» και δικοινοτικά σχολεία

Όσον αφορά τη γλώσσα, ο κ. Ζεμπύλας ανέφερε ότι υποβλήθηκε πρόταση της Δικοινοτικής Τεχνικής Επιτροπής Εκπαίδευσης για τη διδασκαλία Τουρκικών και Ελληνικών στα ελληνοκυπριακά και τουρκοκυπριακά σχολεία αντίστοιχα, τουλάχιστον σε προαιρετικό επίπεδο, ώστε να μπορούν οι νέες γενιές να αποκτήσουν κάποιες βασικές επικοινωνιακές δεξιότητες.

Απαντώντας σε ερώτηση της Κυριακάτικης «Χαραυγής» εάν υπήρξαν σκέψεις ή και προτάσεις ώστε σε ένα σχέδιο λύσης η εκπαίδευση να είναι ενιαία και όχι κοινοτική υπόθεση, ανέφερε ότι κατατέθηκαν ήδη ιδέες στους ηγέτες των δύο κοινοτήτων προς αυτή την κατεύθυνση και συγκεκριμένα για τη δημιουργία «μεικτών σχολείων» (intergrated schools) κατά το πρότυπο της Β. Ιρλανδίας και του Ισραήλ. Αλλά για όλα αυτά, όπως ανέφερε ο κ. Ζεμπύλας, απαιτείται τόλμη και πολιτική βούληση για να υλοποιηθούν, αφού πολλές από τις ιδέες αυτές συχνά αγνοούνται λόγω του υποτιθέμενου «πολιτικού κόστους». Στο τέλος της ημέρας, όμως, όπως σημείωσε, δεν γίνονται τα αναγκαία εκείνα βήματα που θα μπορούσαν να κάνουν τη διαφορά και να προετοιμάσουν τις νέες γενιές για να ζήσουν σε μια επανενωμένη πολυπολιτισμική Κύπρο.

Γενικά, σημείωσε ο κ. Ζεμπύλας, θα μπορούσε να δοθεί πολύ περισσότερη σημασία στην Παιδεία, ειδικά για το πώς θα μπορούσε να συμβάλει στην ειρηνική συνύπαρξη, κάτι που αποτέλεσε κομβικό παράγοντα και προτεραιότητα σε άλλες χώρες που βίωσαν συγκρούσεις και πολέμους και αναζήτησαν μηχανισμούς να τις ξεπεράσουν. Το επιχείρημα ότι πολλές από αυτές τις ιδέες που κατατίθενται μπορούν να γίνουν μετά τη λύση, όπως συχνά αναφέρεται, είπε ο κ. Ζεμπύλας, είναι προβληματικό γιατί αντί να αντιμετωπίζει τις προκλήσεις κατάματα, τις αναβάλλει συνέχεια σε ένα απροσδιόριστο μέλλον. Μάλιστα, πολλές από τις ιδέες που έχουν κατατεθεί μέσα από σχετική Έκθεση που παραδόθηκε στους δύο ηγέτες εδώ κι ένα χρόνο, όπως ανέφερε ο κ. Ζεμπύλας, εδράζονται σε δεξιότητες (π.χ. πολυπρισματικότητα, κριτική σκέψη, αλληλεγγύη, ενσυναίσθηση), οι οποίες αποτελούν προτεραιότητες του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ΟΥΝΕΣΚΟ. Ενώ όμως επικυρώνουμε τις προτεραιότητες αυτές ως κράτος μέσα από συμβάσεις και πρωτόκολλα, σημείωσε ο κ. Ζεμπύλας, είναι λίγες και αποσπασματικές οι φορές που τις εφαρμόζουμε στην πράξη μέσα από συγκεκριμένα εκπαιδευτικά προγράμματα και παιδαγωγικές μεθόδους. Συνεπώς, το επιχείρημα του «πολιτικού κόστους», κατέληξε ο κ. Ζεμπύλας, έρχεται σε αντίφαση με τις δεσμεύσεις που αναλαμβάνουμε έναντι διεθνών οργανισμών, όπως το Συμβούλιο της Ευρώπης και η ΟΥΝΕΣΚΟ. Κυρίως όμως έρχεται σε αντίφαση με τον διακηρυγμένο στόχο μας για συμβίωση. Πώς θα μπορέσουμε ποτέ να συμβιώσουμε χωρίς την απαιτούμενη προετοιμασία για αυτό;

Πρωτοπόρα η Δικοινοτική Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών «Ενωμένη Κύπρος»

Από το 2004 που δημιουργήθηκε η Δικοινοτική Πλατφόρμα Εκπαιδευτικών «Ενωμένη Κύπρος» προωθεί τη συνεργασία στο πεδίο της εκπαίδευσης ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς, αλλά και μαθητές. Κύριο μέλημά της το πως θα συμβάλει, τόσο εντός όσο και εκτός των σχολείων, στην ενίσχυση της σχέσης μεταξύ των εκπαιδευτικών, των μαθητών/τριών και της κοινωνίας στις δύο κοινότητες και πώς θα καταπολεμηθεί η μισαλλοδοξία ώστε στο μέλλον να καταστεί δυνατή η συνεργασία στο πλαίσιο λύσης του Κυπριακού σε μια Διζωνική Δικοινοτική Ομοσπονδία. Σαν λόγο ύπαρξής της η Πλατφόρμα καθορίζει ως την αποστολή της μέσα από την πάλη για μια ενωμένη Κύπρο, όπως λέει και το όνομά της, τον δικοινοτικό αγώνα μέσα από μια δυναμική παρουσία ώστε να διεκδικηθεί ρόλος από τους πολίτες στη διαμόρφωση της ιστορίας, ο ρόλος που μπορούν να διαδραματίσουν οι εκπαιδευτικοί στον αγώνα για μια ενωμένη Κύπρο μετατρέποντας την εκπαίδευση και το σχολείο από παράγοντα διαχωρισμού σε παράγοντα συμφιλίωσης, αλλά και να προωθήσουν τον αμοιβαίο σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα, την ειρήνη και ανάμεσα σε πολιτισμούς, θρησκείες και εθνότητες.

Η Πλατφόρμα εδώ και χρόνια παραδοσιακά διοργανώνει ανταλλαγές επισκέψεων ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς και μαθητές. Είθισται Ε/κ εκπαιδευτικοί και μαθητές/τριες να επισκέπτονται τ/κ σχολεία κατά τις διακοπές των Χριστουγέννων και αντίστοιχα Τ/κ εκπαιδευτικοί και μαθητές/τριες να ανταποδίδουν με επισκέψεις την περίοδο των διακοπών τετραμήνων. Για μια ακόμα χρονιά διοργανώθηκε επίσκεψη Ε/κ εκπαιδευτικών σε τουρκοκυπριακά σχολεία της Λευκωσίας, με πενήντα περίπου εκπαιδευτικούς να συμμετέχουν δίνοντας μήνυμα αισιοδοξίας και ελπίδας. Όπως αναφέρθηκε από εκπαιδευτικούς που συμμετείχαν, το νηπιαγωγείο Fazil Plumer Anaokulu που επισκέφθηκαν “είχε στρωθεί με κλαδιά ελιάς και τα παιδιά φορούσαν κυπριακές στολές”. “Μέσα σ’ ένα κλίμα ειρηνικής συνύπαρξης, φιλίας και χαράς, οι εκπαιδευτικοί τραγούδησαν, γνωρίστηκαν, συζήτησαν, έδωσαν σιωπηλή υπόσχεση ότι ο αγώνας του λαού της Κύπρου για επανένωση θα συνεχιστεί παρά τα εμπόδια που μπορεί να δημιουργούν οι οποιοιδήποτε οπαδοί της διχοτόμησης λαών και χωρών”, αναφέρεται χαρακτηριστικά σε ανάρτηση στη σελίδα της Πλατφόρμας στο Facebook.

Το δε σχόλιο του προέδρου τ/κ λυκείου το οποίο επισκέφθηκαν οι Ε/κ εκπαιδευτικοί, που έγινε viral στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αντικατόπτριζε και τη γενικότερη δράση της Πλατφόρμας, αλλά και μήνυμα στη νέα γενιά όσον αφορά το μέλλον της, αλλά και το όραμά της: “Μία Κύπρος”!