Femme Fest Cyprus: Οι έµφυλες προκλήσεις σε Κύπρο και Ευρώπη και ο ρόλος της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο

Αύριο Κυριακή 29 Μαΐου θα πραγµατοποιηθεί το Femme Fest Cyprus, το 1ο φεστιβάλ προώθησης της έµφυλης ισότητας. Το φεστιβάλ αποτελεί µια προσπάθεια ευαισθητοποίησης της κοινωνίας σε σχέση µε την έµφυλη ισότητα.

Σκοπός του φεστιβάλ είναι να αποτελέσει δίαυλο συζήτησης των έµφυλων ζητηµάτων στα πλατιά στρώµατα της κοινωνίας, να προωθήσει την καλλιέργεια της έµφυλης ισότητας και ισοτιµίας και να αυξήσει την ορατότητα των γυναικών µε στόχο την κατάργηση των έµφυλων στερεοτύπων και προκαταλήψεων.

Το φεστιβάλ περιλαµβάνει ποικιλόµορφες δράσεις που θα γίνονται στο χώρο της πλατείας Ελευθερίας (κάτω διάζωµα). Οι δράσεις περιλαµβάνουν, µεταξύ άλλων και διάφορες συζητήσεις που αφορούν διαφορετικές πτυχές της έµφυλης ισότητας.

Κάποιες από αυτές αφορούν τα έµφυλα στερεότυπα στην εκπαίδευση, τα έµφυλα στερεότυπα στην επιστήµη και στην έρευνα, τις γυναίκες ενάντια στο φασισµό και την εκµετάλλευση, τις έµφυλες διακρίσεις στο χώρο εργασίας, το ρόλο των γυναικών στην επίλυση συγκρούσεων, τις διακρίσεις κατά των γυναικών µε µεταναστευτική βιογραφία, τα εµπόδια και τις διακρίσεις για τις γυναίκες πρόσφυγες, τις γυναίκες µονογονιούς και τις γυναίκες ΛΟΑΤΚΙ+, τις έµφυλες προκλήσεις κατά την περίοδο της πανδηµίας.

Ποια τα δεδοµένα στην κυπριακή πραγµατικότητα; Γιατί αυξάνεται η έµφυλη βία;

Στο δείκτη του Ευρωπαϊκού Ινστιτούτου Ισότητας των Φύλων (EIGE) για το 2021 η Κύπρος συγκεντρώνει βαθµολογία 57% και καταλαµβάνει την 7η θέση από το τέλος σε σύγκριση µε τον µέσο όρο των κρατών-µελών της Ευρώπης που είναι 68%. Αυτό επιβεβαιώνει πως η γυναίκα, παρά τις κατακτήσεις και τη θεσµική πρόοδο, βρίσκεται ακόµη σε δυσµενή θέση.

Σύµφωνα µε τον εν λόγω δείκτη, παρά το γεγονός ότι οι γυναίκες στην Κύπρο είναι περισσότερο µορφωµένες από τους άντρες (39% των γυναικών κατέχουν πανεπιστηµιακό πτυχίο, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό αντρών είναι 31%), οι γυναίκες συνεχίζουν να αµείβονται χαµηλότερα.

Οι µέσες µηνιαίες απολαβές των γυναικών ανέρχονται στα 1.941 ευρώ σε σύγκριση µε 2.303 ευρώ που αντιστοιχούν στις µέσες µηνιαίες απολαβές των αντρών. Σηµειώνεται ότι σύµφωνα µε τη Eurostat (2019), το χάσµα αµοιβών στην Κύπρο ανέρχεται στο 10,4%, ενώ το χάσµα συντάξεων στο 39%. Μάλιστα, 15% των γυναικών βρίσκονται υπό τον κίνδυνο της φτώχειας.

Οι έµφυλοι ρόλοι και τα στερεότυπα οριοθετούν τη θέση της γυναίκας στη σφαίρα της ιδιωτικής ζωής. Στο δείκτη του EIGE για το 2021 καταγράφεται πως το 81% των γυναικών αναλαµβάνουν το µαγείρεµα και τη φροντίδα του νοικοκυριού, ενώ το αντίστοιχο ποσοστό των αντρών ανέρχεται µόλις στο 27%. Το γεγονός αυτό έχει ως συνεπακόλουθο τη µειωµένη συµµετοχή των γυναικών στη δηµόσια και πολιτική ζωή που αντανακλάται στον σχετικό δείκτη.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η έµφυλη βία, η οποία λαµβάνει τα τελευταία χρόνια µεγαλύτερες διαστάσεις. Η πανδηµία έχει οξύνει τις συνθήκες, µε τους αριθµούς των καταγγελιών να ανεβαίνουν κατακόρυφα.

Σύµφωνα µε την Αστυνοµία, τα περιστατικά καταγράφουν αύξηση 30%, ενώ ο Σύνδεσµος για την Πρόληψη και Αντιµετώπιση της Βίας στην Οικογένεια κατέγραψε για το 2020, 5.446 κλήσεις από θύµατα έµφυλης βίας. H σεξουαλική παρενόχληση γυναικών απασχόλησε ιδιαίτερα την επικαιρότητα το τελευταίο διάστηµα, ενώ οι γυναικοκτονίες είναι ένα υπαρκτό κοινωνικό πρόβληµα, µε τα θύµατα να ανέρχονται στα 29 τα τελευταία 19 χρόνια.

Πιο συγκεκριµένα, σύµφωνα µε τον Σύνδεσµο Πρόληψης και Αντιµετώπισης της Βίας στην Οικογένεια, το 2021 καταγράφηκαν 2.854 περιστατικά οικογενειακής/συντροφικής βίας έναντι 2.147 το 2020 και 1.384 το 2019. Αξίζει να αναφερθεί το γεγονός πως ενώ µιλάµε ήδη για τεράστιους αριθµούς περιστατικών, µόνο το 25% καταγγέλλεται, ενώ το υπόλοιπο 75% δεν καταγγέλλεται ποτέ.

Όλα αυτά συνθέτουν ένα δύσκολο σκηνικό µέσα στο οποίο καλούνται να ζήσουν οι γυναίκες στην Κύπρο, ενώ για την επίτευξη της έµφυλης ισότητας χρειάζεται να γίνουν πολλά ακόµη.

Η παροχή λιγότερων ευκαιριών στις γυναίκες και η καταπάτηση των δικαιωµάτων τους αποτελεί καταπάτηση τόσο των Θεµελιωδών Αρχών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων και είναι ζήτηµα που πρέπει να απασχολεί όλες τις σύγχρονες κοινωνίες που αναγνωρίζουν ως σηµαντική τη συµµετοχή και την ανάληψη ευθυνών στην κοινωνική και πολιτική ζωή από όλους τους ανθρώπους, ανεξαρτήτως φύλου, σεξουαλικής προτίµησης, κοινωνικής, θρησκευτικής ή εθνικής καταγωγής.

Η καταγραφή των στατιστικών στοιχείων δεν συνεπάγεται τη στείρα καταγραφή των προβληµάτων που έχει να αντιµετωπίσει µια γυναίκα στην καθηµερινότητά της. Η ύπαρξη αριθµητικών δεδοµένων συµβάλλει στην κατανόηση του µεγέθους του προβλήµατος και στην ανάλυση των αιτιών µε σκοπό την ανάληψη πρωτοβουλιών προς αντιµετώπισή τους.

Πέρα από τη θεσµική και πολιτική βούληση χρειάζονται επιπλέον κινήσεις προς κινητοποίηση της κοινωνίας ευρύτερα.

Ποιες πολιτικές εφαρµόζονται και ποιες θα έπρεπε να εφαρµόζονται; Ποιος ο ρόλος της Αριστεράς στο Ευρωκοινοβούλιο;

Φυσικά, η συζήτηση και η ανάλυση δεν θα µπορούσε να περιοριστεί σε εθνικό επίπεδο. Ένα από τα πιο σηµαντικά πάνελ συζήτησης θα είναι υπό τον τίτλο «Έµφυλη βία: Το νοµοθετικό πλαίσιο και οι πολιτικές που εφαρµόζονται στην Κύπρο και στην Ευρώπη».

Το πάνελ θα συντονίζει η δηµοσιογράφος Ελένη Κωνσταντίνου. Οµιλητές θα είναι ο Γιώργος Γεωργίου, ευρωβουλευτής της Αριστεράς, η Άντρη Αντρονίκου, επιστηµονική διευθύντρια ΣΠΑΒΟ και η Νικολέτα Χαραλαµπίδου, δικηγόρος Ανθρωπίνων ∆ικαιωµάτων.

Η συνεχής αύξηση των περιστατικών βίας κατά των γυναικών, τόσο στην Κύπρο όσο και σε άλλες χώρες της Ευρώπης, αποδεικνύει την ανάγκη για άµεση ολική εφαρµογή της Σύµβασης της Κωνσταντινούπολης.

Προς αυτήν την κατεύθυνση, ο ευρωβουλευτής Γιώργος Γεωργίου έθεσε ερώτηση προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή µε αίτηµα γραπτής απάντησης σχετικά µε την αναγκαιότητα εκπόνησης στρατηγικής για την ισότητα και οδηγίας για την καταπολέµηση της βίας κατά των γυναικών.

Το ένα εκ των δύο ερωτηµάτων που έθεσε ο ευρωβουλευτής αφορούσε τη βούληση της Επιτροπής να προτείνει οδηγία για την καταπολέµηση της βίας κατά των γυναικών, η οποία να διασφαλίζει την ενσωµάτωση της Σύµβασης της Κωνσταντινούπολης στην ευρωπαϊκή νοµοθεσία. Το δεύτερο ερώτηµα αφορούσε το γεγονός ότι η Επιτροπή δεν έχει προχωρήσει στην εκπόνηση µιας ολιστικής στρατηγικής της ΕΕ για την καταπολέµηση της βίας κατά των γυναικών, η οποία να περιλαµβάνει ένα ολοκληρωµένο σχέδιο δράσης για την καταπολέµηση όλων των µορφών έµφυλης βίας.

Τα πιο πάνω ερωτήµατα θα συζητηθούν στο σχετικό πάνελ συζήτησης κατά τη διάρκεια του φεστιβάλ. Το καλλιτεχνικό περιεχόµενο του φεστιβάλ σε συνδυασµό µε τις πλούσιες συζητήσεις από εµπειρογνώµονες και πολιτικούς δρώντες µπορεί να παρέχει σε όλους όσοι θα επισκεφθούν το χώρο ερεθίσµατα και προβληµατισµούς, τα οποία µόνο θετικά µπορούν να λειτουργήσουν, µε σκοπό το φεστιβάλ να ενισχύσει έστω και στο ελάχιστο την πορεία προς την έµφυλη ισότητα.