Με αφορμή
Firuzan Nalbantoglu και Besire Paralik: Αντιμετωπίσαμε τη σκληρή πραγματικότητα της διχοτόμησης
Με αφορμή... τη συμμετοχή της ταινίας τους Overcoming στο 4ο Queer Wave που διεξάγεται μέχρι τις 17 Σεπτεμβρίου 2023 στην Κρατική Πινακοθήκη Σύγχρονης Τέχνης -ΣΠΕΛ στη Λευκωσία σε συνεργασία με τα Sessions, η Firuzan Nalbantoglu, (παραγωγός και σεναριογράφος) και η Besire Paralik (σκηνοθέτρια και σεναριογράφος μιλάνε στον Ορίζοντα:
Πείτε μας λίγα λόγια για την υπόθεση της ταινίας σας. Γιατί διαλέξατε αυτό το θέμα για να ασχοληθείτε;
Μέσα από ποικίλες συνεντεύξεις, η ταινία μας αφηγείται την ενδιαφέρουσα ιστορία των γυναικών, των queers και των αντιμιλιταριστών πολιτών που αμφισβητούν τον μιλιταρισμό και τα στερεότυπα του φύλου στην Κύπρο. Το κοινό θα ταξιδέψει στην πρόσφατη ιστορία της Κύπρου, στους αγώνες των απλών Κυπρίων ενάντια στη συνεχιζόμενη διαίρεση του νησιού και στις προσπάθειές τους για ένα πιο ενωμένο μέλλον. Η ιδέα προέκυψε όταν η Μπεσίρε συνειδητοποίησε ότι το 2023 είναι η εικοστή επέτειος από το άνοιγμα των σημείων διέλευσης. Ενθουσιαστήκαμε πολύ και αποφασίσαμε ότι είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε μια προφορική ιστορία, να ακουστεί ένας νέος διαφορετικός λόγος, σε αυτήν ακριβώς την επέτειο, από άτομα που εσκεμμένα αποκλείονται από τον κυριάρχο λόγο και την επίσημη Ιστορία.
Αποφασίσαμε ότι είναι σημαντικό να δημιουργήσουμε μια προφορική ιστορία, να ακουστεί ένας νέος διαφορετικός λόγος, σε αυτήν ακριβώς την επέτειο.
Έχετε καταλήξει προσωπικά σε συμπεράσματα πώς το άνοιγμα των σημείων διέλευσης επηρέασε τη ζωή των Κυπρίων, ιδιαίτερα των LGBTG+ ατόμων, αλλά και άλλων ομάδων πολιτών;
Πριν ξεκινήσουμε τη δημιουργία αυτής της ταινίας, το ερώτημα που θέλαμε να εξερευνήσουμε ήταν «πώς άλλαξε, πώς μεταμορφώθηκε η ζωή μας σε αυτά τα 20 χρόνια, από τότε που άνοιξαν τα οδοφράγματα το 2003»; Καθώς ακούγαμε τους συνομιλητές στις συνεντεύξεις συνειδητοποιήσαμε ότι υπάρχουν διαφορές στην αντίληψη, μεταξύ αυτών που είχαν προηγούμενη επαφή με το άλλο μισό του νησιού πριν από το 2003 και εκείνων που είδαν/επικοινώνησαν με το άλλο μισό για πρώτη φορά μετά το 2003.
Με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, όπως μας ανάφερε ενας από τους αφηγητές μας στην ταινία, το lgbtqia+ κίνημα έγινε η πιο δραστήρια διακοινοτική ομάδα, είτε πρόκειται για διαδηλώσεις, είτε πρόκειται για εκδηλώσεις τέχνης, είτε για κοινωνικά ζητήματα. Αυτό είναι πολύ σημαντικο καθώς ενοχλεί όχι μόνο το εθνικιστικό στρατόπεδο, αλλά και το κουήρ -φοβικό και πατριαρχικό στρατόπεδο που φοβάται την ανατροπή των έμφυλων κανόνων μέσα από τον αγώνα κατά της διχοτόμησης. Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα αυτού είναι η διακοινοτική Πορεία Περηφάνειας.
Πόσο εύκολο ήταν να γυριστεί η ταινία;
Εξαρτάται από ποια οπτική γωνία ορίζεις κάτι ως εύκολο και δύσκολο. Είναι 2023 τώρα, αλλά εμείς οι Κύπριοι έχουμε ακόμα τόσα πολλά εμπόδια στην καθημερινότητά μας. Δεν μιλάμε καν για κινηματογραφική παραγωγή σε ένα διχασμένο νησί! Ένα από τα βασικά εμπόδια που αντιμετωπίζουμε ακόμα ως Κύπριοι πολίτες είναι η διακίνηση σε όλο το νησί, η ελευθερία μετακίνηση, φανταστείτε λοιπόν να κάνετε μια ταινία για τα οδοφράγματα. Θα αντιμετωπίσετε άπειρες γραφειοκρατικές διαδικασίες, κανονισμούς σε κάθε πλευρά. Ας μην ξεχνάμε, προσπαθείτε να κάνετε μια ταινία για τα οδοφράγματα που σημαίνει ότι πρέπει να έχετε γυρίσματα στη Νεκρή Ζώνη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να επικοινωνήσετε με την Αντιπροσωπεία των Ηνωμένων Εθνών στην Κύπρο. Δεν είχαμε όμως γραφειοκρατικές ή οικονομικές δυσκολίες αλλά και συναισθηματικές.
Δεν είναι ότι δεν γνωρίζαμε το κρυφό μας τραύμα, αλλά αντιμετωπίσαμε τη σκληρή πραγματικότητα της διχοτόμησης για σχεδόν ένα μήνα κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων. Κάθε μέρα να πρέπει να παρουσιάζεις ταυτότητα για να μετακινηθείς στη χώρα σου ή να ζητάς άδεια από τον Ηνωμένα Έθνη για πρόσβαση σε περιοχές στην πατρίδα σου. Μας ενοχλούσε και η μεταχείριση στα οδοφράγματα, ειδικά αν είσαι ένας τυχαίος άνθρωπος, ειδικά αν είσαι γυναίκα και δεν δέχεσαι να υποκύπτεις. Επίσης, κατά τη διάρκεια του πρότζεκτ βρήκαμε κλειστές τις περισσότερες πόρτες που χτυπήσαμε για υποστήριξη. Δυστυχώς, στην Κύπρο, ακόμα δεν δίνεται στις καλλιτεχνικές παραγωγές η σημασία που χρειάζεται. Ίσως επηρέασε και το γεγονός ότι είμαστε γυναίκες και δηλώνουμε queer φεμινίστριες, μη ξεχνάμε ότι στον τόπο μας τις περισσότερες φορές η επιτυχία των γυναικών αποδίδεται σε μια ανδρική φιγούρα.
Με το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, όπως μας ανάφερε ενας από τους αφηγητές μας στην ταινία, το lgbtqia+ κίνημα έγινε η πιο δραστήρια διακοινοτική ομάδα.
Πόσο σημαντική θεωρείτε τη συμμετοχή σας στο Queer Wave ;
Κατά τη γνώμη μας το Queer Wave είναι μέρος του queer ακτιβισμού στο νησί. Είναι πολύ σημαντικό ο αγώνας μας να διευρύνει τον λόγο του πέρα από τις πολιτικές ταυτότητας και να υπάρχει ορατότητα και στον χώρο της τέχνης. Όσον αφορά τη συμπερίληψη στο Φεστιβάλ ταινιών από όλο το νησί ,είναι κάτι που υποστηρίζουμε καθώς στοχεύει στην ενότητα μεταξύ των κοινοτήτων. Είμαστε πολύ ενθουσιασμένες που συμμετέχουμε σε ένα τέτοιο φεστιβάλ με το πρώτο μας ντοκιμαντέρ μεγάλου μήκους. Να αναφέρουμε ότι τον Ιούλιο το Overcoming κέρδισε το ειδικό βραβείο «Μνήμης – Κύπρος 1974» στο Φεστιβάλ Αρχαιολογικού, Εθνογραφικού και Ιστορικού Ντοκιμαντέρ Κύπρου και είμαστε πολύ περήφανες που κριθήκαμε άξιες αυτού του βραβείο,υ δύο Κύπριες κινηματογραφίστριες με μια ταινία με queer-φεμινιστική οπτική. Ήμασταν ενθουσιασμένες!
Τα ντοκιμαντέρ αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα αλλά η ερμηνεία της, όπως και η οπτική των ταινιών είναι υποκειμενική
Τι είναι για σας το «καλό» ντοκιμαντέρ; Να είναι αιχμηρό και με θέση; Αντικειμενικό; Πόσο αντικειμενικό μπορεί/πρέπει να είναι το όποιο ντοκιμαντέρ;
Όταν ξεκινήσαμε να κάνουμε αυτό το ντοκιμαντέρ, είχαμε την ίδια ανησυχία και μέριμνα: να μπορέσουμε να ανατρέψουμε/ αποδομήσουμε τις αφηγήσεις στα επίσημα βιβλία ιστορίας που μας έχουν επιβληθεί εδώ και χρόνια.
Τα ντοκιμαντέρ αντικατοπτρίζουν την πραγματικότητα αλλά η ερμηνεία της, όπως και η οπτική των ταινιών είναι υποκειμενική. Για αυτό το λόγο δεν έχουμε καμία ανησυχία μήπως η ταινία μας είναι προκατειλημμένη, το θεωρούμε μέρος της ακτιβιστικής μας δράσης και της πολιτικής μας στάσης. Άρα, υπό αυτή την έννοια, το ντοκιμαντέρ μας παίρνει μια πολιτική θέση που δεν διστάζουμε να την εκπροσωπήσουμε. Τελικά «το προσωπικό είναι πολιτικό».
Overcoming
ΣΠΕΛ, Λευκωσία
10 Σεπτεμβρίου 2023, 19:00
Aκολουθήστε μας στο Google News
