Φως… στην ενεργειακή πολιτική των κ.κ. Μαλά και Αναστασιάδη

Αναξιοποίητος ο πλούτος του φυσικού αερίου. Ανεκπλήρωτοι οι στόχοι για τις ΑΠΕ και η Κύπρος κινδυνεύει με πρόστιμο. Και το κερασάκι… ένα μεγάλο ερωτηματικό παραμένει για την κοινωνία το μέλλον της ΑΗΚ. Ο κ. Γιώργος Σιαμμάς, πρώην πρόεδρος της ΡΑΕΚ από τη μια και ο Υπουργός Ενέργειας, κ. Γιώργος Λακκοτρύπης, από την άλλη, καταθέτουν τις θέσεις των υποψήφιων προέδρων Σταύρου Μαλά και Νίκου Αναστασιάδη, αντίστοιχα.

Συνεντεύξεις στην Νίκη Κουλέρμου

Γιώργος Σιαμμάς: Η διεθνής αγορά φυσικού αερίου δεν σηκώνει άλλες καθυστερήσεις

1. Οι υδρογονάνθρακες στην ΑΟΖ της Κύπρου είναι μείζον θέμα εθνικής στρατηγικής και απαιτεί εθνική συνεννόηση. Δυστυχώς παρήλθαν έξι χρόνια μετά τον εντοπισμό του πρώτου κοιτάσματος, χωρίς πρόοδο στο θέμα εκμετάλλευσής του, ενώ η ευφορία που δημιουργήθηκε έδωσε χώρο σε ευφάνταστες ιδέες από αριθμό «ειδικών». Άλλοι είπαν το 2011 πως θα έχουμε «γιώρκιν» φυσικό αέριο σε τρία χρόνια! Άλλοι προπώλησαν πριν το βρούμε, ενώ άλλοι υπόσχονται Ταμείο για αποζημίωση των προσφύγων χωρίς να υπάρχουν έσοδα! Η θέση του επιτελείου Μαλά είναι απλή. Σοβαρότητα, ετοιμασία ολοκληρωμένης ενεργειακής στρατηγικής, που να ακολουθείται με συνέπεια και αποφασιστικότητα χωρίς παλινδρομήσεις, για να μην υπάρξουν άλλα χαμένα παράθυρα ευκαιρίας. Ταυτόχρονα, συνέχιση της περιφερειακής συνεργασίας για σταθερότητα και ειρήνη στην Ανατολική Μεσόγειο, με την Κύπρο να διαδραματίζει κομβικό ρόλο στην περιοχή ως χώρα μέλος της ΕΕ. Κύριος στόχος είναι η συνέχιση των γεωτρήσεων για εξεύρεση και άλλων κοιτασμάτων, ώστε να καταστεί δυνατή η εμπορική εκμετάλλευσή τους, σε συνεργασία πάντοτε με τους μεγάλους εταίρους της Δημοκρατίας που δραστηριοποιούνται στην ΑΟΖ της Κύπρου. Οι προκλήσεις είναι πολύ μεγάλες λόγω της διεθνούς αγοράς και δεν επιτρέπονται άλλες καθυστερήσεις. Η ανάθεση στην κρατική εταιρεία για υδρογονάνθρακες, ΕΥΚ, της ευθύνης για τις διαπραγματεύσεις για τη δημιουργία υποδομών και τις εμπορικές συμφωνίες, θα είναι κλειδί για επιτυχία στα δύσκολα που ακολουθούν.

2. Άμεση επανεξέταση και υιοθέτηση ενός ολοκληρωμένου Εθνικού Σχεδίου Δράσης για τις ΑΠΕ, ως μέρους ενός ολοκληρωμένου στρατηγικού σχεδιασμού, ώστε να επιτευχθούν οι υποχρεωτικοί στόχοι μέχρι το 2020 σε όλους τους τομείς. Ειδικά στον ηλεκτρισμό θα δοθεί έμφαση στην αξιοποίηση των ανεξάντλητων «ηλιακών κοιτασμάτων» με:

* Ξεπέρασμα δυσκολιών για συμμετοχή των ΑΠΕ στην ανταγωνιστική αγορά ηλεκτρισμού * Στήριξη μικρομεσαίων επιχειρήσεων για ανάπτυξη έργων ΑΠΕ

* Στήριξη ακαδημαϊκών ιδρυμάτων για δημιουργία καινοτόμων ερευνητικών προγραμμάτων για κάλυψη των ενεργειακών τους αναγκών με έργα ΑΠΕ * Επανεξέταση του ζητήματος στήριξης για αξιοποίηση της βιομάζας/βιοαερίου, ώστε με βιώσιμο τρόπο να τύχει εκμετάλλευσης όλο το διαθέσιμο δυναμικό του νησιού.

* Στήριξη κοινοτήτων μέσω μιας αειφόρου και κοινωνικά δίκαιης πολιτικής για τη δημιουργία κοινοτικών φωτοβολταϊκών πάρκων.
α) Τα Κοινοτικά Συμβούλια θα ενθαρρυνθούν να συμμετάσχουν ως μέτοχοι σε φωτοβολταϊκά πάρκα, με στήριξη του κράτους για εξασφάλιση ευνοϊκής χρηματοδότησης, με απόφαση του Υπουργικού Συμβουλίου για καθορισμό ειδικού καθεστώτος στήριξης, χωρίς επιδότηση. Οι κοινότητες με την πώληση ενέργειας στην ΑΗΚ ή σε άλλους προμηθευτές θα αποκτήσουν ένα σταθερό έσοδο που θα βοηθήσει στη βελτίωση της βιωσιμότητάς τους και στη μείωση της αστυφιλίας.

(β) Δημιουργία Μετοχικών Κοινοτικών φωτοβολταϊκών πάρκων με συμμετοχή των πολιτών κάθε περιοχής, μέσω συνεταιριστικών εταιρειών, σε συνεργασία με την ΑΗΚ ή με άλλες ιδιωτικές εταιρείες ενέργειας. Η ενεργός συμμετοχή των πολιτών θα δημιουργήσει τις προοπτικές για την εφαρμογή ενός συστήματος «εικονικού συμψηφισμού μετρήσεων» (Virtual Net – metering), με προοπτική ουσιαστικής μείωσης του κόστους ηλεκτρισμού.

3. Οι θέσεις του Σταύρου Μαλά είναι κρυστάλλινες στα θέματα της ΑΗΚ. Στηρίζουμε τη διατήρηση του δημόσιου χαρακτήρα και του ιδιοκτησιακού καθεστώτος της ΑΗΚ, με παράλληλη παραχώρηση της μέγιστης ευελιξίας, ώστε να δραστηριοποιείται αποδοτικά εντός του ανταγωνιστικού περιβάλλοντος, που θα πρέπει να λειτουργεί με διαφάνεια, ώστε να διασφαλίζεται η προστασία των δικαιωμάτων των καταναλωτών, με ιδιαίτερη ευαισθησία στις ευάλωτες ομάδες του πληθυσμού. Η ΑΗΚ, ως δημόσιος οργανισμός, έχει σημαντικό ρόλο να διαδραματίσει στην κυπριακή οικονομία και θεωρούμε πως μια υγιής επιχειρηματικά ΑΗΚ μπορεί να βοηθήσει και την υγιή λειτουργία της αγοράς. Την ίδια ώρα, απαιτείται μεγαλύτερη ευελιξία, πλήρης ανεξαρτησία από τα υπουργεία και θεσμοθέτηση μιας διαφανούς και αξιοκρατικής διαδικασίας για επιλογή ανθρώπων με τα κατάλληλα επιστημονικά προσόντα για στελέχωση του Διοικητικού Συμβουλίου, μακριά από τις τακτικές του παρελθόντος με τις «κομματικές λίστες». Το επιτελείο Μαλά στηρίζει την ΑΗΚ στις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει, όπως η σοβαρή υποστελέχωση, η ολοκλήρωση του διαφανούς λειτουργικού και λογιστικού διαχωρισμού των τεσσάρων βασικών δραστηριοτήτων και η δυναμική εισδοχή στις ανανεώσιμες πηγές στα πλαίσια της ανταγωνιστικής αγοράς ηλεκτρισμού. Θεωρούμε πως αποτελεί υποχρέωση της ΑΗΚ, με την ενεργό συμμετοχή του προσωπικού της, να υιοθετήσει ριζοσπαστικά προγράμματα αλλαγών, βελτίωσης και εκσυγχρονισμού της, για να λειτουργήσει αποδοτικά μέσα σε συνθήκες ανταγωνισμού προς όφελος της κοινωνίας και της οικονομίας.

Γιώργος Λακκοτρύπης: Οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης για τους υδρογονάνθρακες προχωρούν κανονικά

1. Ακριβώς για να μην μείνει αναξιοποίητος ο υποθαλάσσιός μας πλούτος, η κυβέρνηση Αναστασιάδη υλοποιεί τα τελευταία χρόνια μια καλά μελετημένη και πολυδιάστατη στρατηγική. Κύριος στόχος μας η διεξοδική εξερεύνηση της ΑΟΖ της Κυπριακής Δημοκρατίας για νέες ανακαλύψεις φυσικού αερίου, οι οποίες θα μας επιτρέψουν να λάβουμε και τις πιο σωστές αποφάσεις αναφορικά με την εμπορική του εκμετάλλευση.
Προς τούτο, αφού οργανώσαμε σε μεγάλο βαθμό τον τομέα των υδρογονανθράκων, π.χ. με τη λειτουργία της Εταιρείας Υδρογονανθράκων Κύπρου (ΕΥΚ), επαναξιολογήσαμε άμεσα μετά την ανακάλυψη του αιγυπτιακού κοιτάσματος «Ζορ» το γεωλογικό μας μοντέλο, προκηρύσσοντας και ολοκληρώνοντας με μεγάλη επιτυχία τον 3ο γύρο χορήγησης αδειών έρευνας υδρογονανθράκων στα ερευνητικά τεμάχια 6, 8 και 10. Οι μεγαλύτερες εταιρείες στην ενεργειακή βιομηχανία αυτή τη στιγμή ενεργοποιούνται στην κυπριακή ΑΟΖ και αναπτύσσουν τους σχεδιασμούς τους. Παράλληλα, μέσα στην πενταετία ολοκληρώσαμε τέσσερις γεωτρήσεις, με την επιβεβαιωτική στο κοίτασμα «Αφροδίτη» να καταδεικνύει, όπως καλά γνωρίζετε, εκτιμώμενες ποσότητες 4,5 τρις κυβικών ποδών φυσικού αερίου.
Οι δε εμπορικές συζητήσεις της κοινοπραξίας του «Αφροδίτη» και της ΕΥΚ με τις εταιρείες των τερματικών στην Αίγυπτο βρίσκονται σήμερα σε προχωρημένο στάδιο για πώληση του φυσικού αερίου του κοιτάσματος. Υπενθυμίζω, επίσης, πως τις αμέσως επόμενες εβδομάδες θα βρίσκεται στη χώρα μας ο Αιγύπτιος Πρόεδρος και το ζήτημα αυτό θα είναι υψηλά στην ατζέντα των συναντήσεων που θα έχει με τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας. Σας διαβεβαιώνω, λοιπόν, ότι οι σχεδιασμοί της κυβέρνησης Αναστασιάδη για τους υδρογονάνθρακες προχωρούν κανονικά, μεταξύ άλλων αναλαμβάνοντας σειρά πρωτοβουλιών με τις οποίες μπορέσαμε να φέρουμε σε ένα νέο, σαφώς ψηλότερο, επίπεδο τις σχέσεις της Κύπρου με τις γειτονικές μας χώρες και σημαντικά κέντρα επιρροής.
Την ίδια στιγμή, αφήνοντας ανοικτές τις επιλογές μας για εκμετάλλευση του φυσικού αερίου, προωθούμε ταυτόχρονα τους σχεδιασμούς για υποθαλάσσιο αγωγό προς την Αίγυπτο, υποθαλάσσιο αγωγό προς Ελλάδα – Ιταλία, καθώς και τον χερσαίο Σταθμό Υγροποίησης.

2. Θέλω να διαβεβαιώσω πως βρισκόμαστε σε καλό δρόμο ως προς την υλοποίηση των ευρωπαϊκών δεσμεύσεων της χώρας μας. Τα στατιστικά στοιχεία που αναφέρετε για 9.6% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας το 2015 επιβεβαιώνουν πως ακολουθούμε μία ικανοποιητική πορεία, ξεπερνώντας κατά δύο ποσοστιαίες μονάδες τον ενδιάμεσο στόχο που θέτει η ευρωπαϊκή οδηγία για την Κύπρο, για τη διετία 2015-2016, ο οποίος είναι 7.5%.
Στόχος μας είναι η μείωση του κόστους ενέργειας των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων μέσω προώθησης της αποκεντρωμένης παραγωγής ηλεκτρισμού. Γι’ αυτόν το λόγο συνεχίζεται το Σχέδιο για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων με τη μέθοδο net-metering και για αυτοπαραγωγή, το οποίο λειτουργεί ανελλιπώς και βελτιώνεται συνεχώς από το 2013 μέχρι και σήμερα. Το Σχέδιο αυτό είχε ως αποτέλεσμα την εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε πέραν των 10.000 νοικοκυριών και τη συνολική αύξηση της ισχύος των ΦΒ συστημάτων κατά 80% (από 17MW το τέλος του 2012 στα 90MW έως τον Σεπτέμβριο του 2017). Επιπρόσθετα, εντός Νοεμβρίου αναμένεται να εγκριθεί από το Υπουργικό Συμβούλιο Καθεστώς Στήριξης για εγκατάσταση φωτοβολταϊκών συστημάτων σε δημόσια σχολεία.
Τέλος, θα ήθελα να αναφέρω τις προσπάθειες που καταβάλλουμε για προώθηση συστημάτων αποθήκευσης, μετατροπής του παραδοσιακού παθητικού δικτύου διανομής σε ευφυές δίκτυο, καθώς και για προώθηση μέτρων για την αποδοτικότερη χρήση της ενέργειας. Όλα αυτά θα συμβάλουν θετικά στην υλοποίηση των στόχων μας για προώθηση των ΑΠΕ.

3. Σε καμία περίπτωση το μέλλον της ΑΗΚ είναι αδιευκρίνιστο. Για το θέμα σημαντικές είναι οι αποφάσεις της Ρυθμιστικής Αρχής Ενέργειας Κύπρου (ΡΑΕΚ) για τον Λειτουργικό και Λογιστικό Διαχωρισμό των Δραστηριοτήτων της ΑΗΚ. Ο Λογιστικός Διαχωρισμός είχε ολοκληρωθεί από την ΑΗΚ και ελεγχθεί από τους εξωτερικούς συμβούλους της ΡΑΕΚ εντός του 2016.
Η δε εφαρμογή του Λειτουργικού Διαχωρισμού τελεί υπό τον έλεγχο της ΡΑΕΚ, η οποία μέσα στα επόμενα δύο χρόνια και μέσα από προκαθορισμένους ελέγχους, θα αποφασίσει κατά πόσον η ΑΗΚ έχει συμμορφωθεί με τη σχετική απόφαση.
Η ΑΗΚ είναι σήμερα ο μεγαλύτερος ημικρατικός οργανισμός στην Κύπρο, όντας ο μεγαλύτερος παραγωγός και ο μοναδικός προμηθευτής ηλεκτρισμού. Στόχος μας, λοιπόν, είναι η ΑΗΚ, μέσα σε μια ανοικτή αγορά ηλεκτρισμού, να παραμείνει ένας εύρωστος οργανισμός και να διατηρήσει τόσο την ανταγωνιστικότητα της όσο και τη δυνατότητα να παράγει κοινωνικό έργο.