Φουντώνουν οι αντιδράσεις στην Τουρκία μετά το κύμα πυρκαγιών

Οι δυναμικές στο επίπεδο της κοινωνίας δείχνουν να λειτουργούν όλο και πιο αρνητικά για τον Ταγίπ Ερντογάν και τους εθνικιστές συμμάχους του

 Του ειδικού μας συνεργάτη Ευάγγελου Αρεταίου

Έντονες αντιδράσεις της αντιπολίτευσης, αλλά και ενός σημαντικού μέρους της κοινής γνώμης, προκαλεί στην Τουρκία η δυσκολία της κυβέρνησης και του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστούν το κύμα πυρκαγιών που πλήττει πολλές περιοχές τις τελευταίες μέρες, οξύνοντας έτσι το ήδη τεταμένο κλίμα στην Τουρκία.

Για πολλούς αναλυτές, η δυσκολία του κρατικού μηχανισμού να διαχειριστεί τις πυρκαγιές αποτελεί ένδειξη μιας ευρύτερης αδυναμίας του κράτους να αντιμετωπίζει παρόμοιες καταστάσεις, ενώ τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης προτάσσουν εικασίες περί τρομοκρατικών πυρκαγιών.

Τούρκοι πολιτικοί παρατηρητές εκτιμούν ότι με τις πυρκαγιές η κυβέρνηση του ΑΚΡ και ο Τούρκος Πρόεδρος δέχθηκαν ακόμα ένα πλήγμα και σημειώνουν ότι οι δυναμικές στο επίπεδο της κοινωνίας δείχνουν να λειτουργούν όλο και πιο αρνητικά για τον Ταγίπ Ερντογάν και τους εθνικιστές συμμάχους του.

Η πόλωση λειτουργεί ανάποδα;

Σύμφωνα με αντιπολιτευόμενους κύκλους και με Τούρκους αναλυτές, η δυσκολία του κρατικού μηχανισμού να αντιμετωπίσει τις πυρκαγιές έρχεται να προστεθεί στις οικονομικές δυσκολίες που αντιμετωπίζει ένα διαρκώς αυξανόμενο μέρος της κοινωνίας. Και εκτιμούν ότι η κοινωνία βρίσκεται σε μια κατάσταση έντασης την τελευταία μακρά περίοδο, κάτι που δεν φαίνεται να λειτουργεί προς όφελος του ΑΚΡ και του Ταγίπ Ερντογάν. Παρ’ όλο που αρχικά η συντριπτική πλειοψηφία των αναλυτών εκτιμούσε ότι η ένταση στην κοινωνία λειτουργούσε προς όφελος του Τούρκου Προέδρου, σήμερα οι εκτιμήσεις είναι προς την αντίθεση κατεύθυνση. Οι εντάσεις και η διαρκής πόλωση δείχνουν να πλήττουν αργά αλλά σταθερά τη δημοτικότητα του Ταγίπ Ερντογάν και του ΑΚΡ, αλλά και του ΜΗΡ, και η δυναμική αυτή δεν φαίνεται ότι θα αντιστραφεί.

Ωστόσο, σύμφωνα με Τούρκους αλλά και Ευρωπαίους αναλυτές, η κυβέρνηση Ερντογάν είναι πολύ δύσκολο να αλλάξει σήμερα πορεία και οι περισσότεροι εκτιμούν ότι η πολιτική εσωτερικών εντάσεων θα κλιμακωθεί την επόμενη περίοδο.

Ο κίνδυνος οι εντάσεις να μεταφερθούν και στο εξωτερικό, είτε αυτό έχει να κάνει με την Ανατολική Μεσόγειο είτε με τις ευρωτουρκικές σχέσεις είτε με τις σχέσεις της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, αρχίζει και πάλι να εισέρχεται στα «ραντάρ» πολλών αναλυτών, αλλά και Ευρωπαίων διπλωματών. Το πρόβλημα ωστόσο για την κυβέρνηση Ερντογάν, σύμφωνα με Τούρκους αναλυτές, είναι ότι σήμερα πλέον είναι πολύ πιο δύσκολο να συσπειρωθεί στήριξη στο ΑΚΡ και στον Ταγίπ Ερντογάν με επίκεντρο την εξωτερική πολιτική.

Κουρδικό

Στο εσωτερικό της χώρας η ένταση αυξάνεται διαρκώς και η πόλωση βαθαίνει. Σοκ προκάλεσε πριν δύο μέρες η δολοφονία επταμελούς οικογένειας Κούρδων στο Ικόνιο της κεντρικής Ανατολίας από άγνωστους δράστες οι οποίοι έβαλαν φωτιά στο σπίτι τους. Η δολοφονία αυτή ήρθε να προστεθεί σε μια σειρά προπηλακισμών και βίαιων επιθέσεων εις βάρος Κούρδων σε πολλές περιοχές της Τουρκίας, αυξάνοντας το αίσθημα ανασφάλειας σε ένα σημαντικό μέρος της κοινωνίας.

Οι πιέσεις προς τους Κούρδους αυξάνονται σε όλα τα επίπεδα, καθώς οι πιέσεις για την απαγόρευση του φιλοκουρδικού Κόμματος της Δημοκρατίας των Λαών (HDP) συνεχίζονται.

Το κουρδικό ζήτημα θεωρείται πλέον ως ο «γόρδιος δεσμός» για την Τουρκία και όλα δείχνουν ότι η επόμενη περίοδος θα είναι κρίσιμης σημασίας τόσο για την τουρκική διάσταση του Κουρδικού όσο και για το Κουρδικό στη Συρία και το Ιράκ.

Εκλογικά, οι δημοσκοπήσεις καταγράφουν αργή αλλά σταθερή εξασθένιση της δύναμης του ΑΚΡ στις κουρδικές περιοχές, ενώ η κεμαλική αντιπολίτευση, κυρίως το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP), καταβάλλει σημαντικές και συστηματικές προσπάθειες προσέγγισης με τους Κούρδους τόσο σε πολιτικό όσο και σε κοινωνικό επίπεδο.

Ανησυχία στις Βρυξέλλες

Την ίδια ώρα, στις Βρυξέλλες αυξάνεται η ανησυχία όσον αφορά τις ευρωτουρκικές σχέσεις και τις επιπτώσεις που θα έχει σε αυτές η πολιτική Ερντογάν στην Κύπρο. Στην έδρα της ΕΕ εξακολουθούν να κρατούν αποστάσεις από τις θέσεις της Λευκωσίας, αλλά είναι αναγκασμένοι να προβαίνουν σε δηλώσεις και αυστηρές τοποθετήσεις απέναντι στην Άγκυρα. Αυτό ανησυχεί πολλούς, τόσο κοινοτικούς όσο και διπλωμάτες σημαντικών ευρωπαϊκών χωρών που θα επιθυμούσαν μια θετική ατζέντα με την Τουρκία, αλλά λόγω των κινήσεων Ερντογάν στην Κύπρο αναγκάζονται να κρατούν μια αυστηρή στάση απέναντι στην Άγκυρα.

Το φθινόπωρο θα είναι πολύ κρίσιμο, εκτιμούν διπλωμάτες στις Βρυξέλλες, καθώς η ΕΕ θα κληθεί ενδεχομένως να σκληρύνει ακόμα περισσότερο τη στάση της απέναντι στην Τουρκία, ενώ κανείς δεν αποκλείει να έρθουν πάλι στο προσκήνιο των συζητήσεων νέες κυρώσεις εις βάρος της Τουρκίας.  Όσο όμως η ΕΕ θα κρατά μια σκληρή στάση, έστω και αν αυτή περιορίζεται σε λεκτικές τοποθετήσεις και σε απειλές περί κυρώσεων, τόσο η Άγκυρα και ο Ταγίπ Ερντογάν θα ανεβάζουν τους δικούς τους τόνους καθώς δεν έχουν το περιθώριο να φανούν υποχωρητικοί μπροστά στα μάτια των ψηφοφόρων τους και κυρίως των εθνικιστών.