ΦΡΑΝΣΙΣ ΒΟΥΡΤΣ: Υπάρχουν και άλλα αδιέξοδα εκτός της ακροδεξιάς

Και ο Μακρόν προσπάθησε να προσεταιριστεί τη λαϊκή αγανάκτηση

• Ο Μακρόν προσπαθεί να πάρει το πάνω χέρι στις εξελίξεις, εκμεταλλευόμενος την πολιτική αδυναμία των Κίτρινων Γιλέκων
• Η πολιτική της διαπαιδαγώγησης των μαζών πρέπει να γίνεται ως μέρος των αγώνων

Συνέντευξη στον Δημήτρη Παλμύρη

Για 30 χρόνια ευρωβουλευτής του Γαλλικού Κομμουνιστικού Κόμματος, πρώην πρόεδρος της ομάδας της Ενωτικής Ευρωπαϊκής Αριστεράς-Βόρειας Πράσινης Αριστεράς στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και από το 2013 πρόεδρος του Συμβουλίου του Ινστιτούτου Ευρωπαϊκών Σπουδών του Πανεπιστημίου του Παρισιού 8, ο Φράνσις Βουρτς μιλά στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» για τις εξελίξεις στη Γαλλία και την Ευρωπαϊκή Ένωση και την Αριστερά.

Το τελευταίο διάστημα υπάρχει μια έντονη συζήτηση για τον κίνδυνο της ακροδεξιάς σε ολόκληρη την Ευρώπη. Πώς φθάσαμε σε αυτή την εξέλιξη κατά την άποψή σας;
Πρέπει νομίζω να ξεκινήσουμε από την αρχή της δεκαετίας του 2000 όπου υπήρχε μια αντίδραση στη ΕΕ, αλλά όχι ενάντια της. Ήταν μια αντίδραση η οποία αναζητούσε μια δημοκρατική αλλαγή και ήταν μια διαφορετική κατάσταση από αυτήν που ζούμε σήμερα.
Για παράδειγμα στη Γαλλία το 2005 υπήρχε μια πολύ ωραία, μια καταπληκτική κινητοποίηση της κοινωνίας, γύρω από αυτό που ονομάζεται δημοκρατία με αιτία τη λεγόμενη Συνταγματική Συνθήκη. Δεν ήταν η ακροδεξιά που ξεκίνησε εκείνο το κίνημα, αλλά το Κομμουνιστικό Κόμμα. Λέγαμε όχι στη νεοφιλελεύθερη ΕΕ, αλλά ναι στην κοινωνική Ευρώπη. Η συζήτηση τότε είχε εξαπλωθεί σε ολόκληρη τη χώρα. Δεν υπήρχε ούτε μια οικογένεια που να μη συζητά το ζήτημα.

Ο Ζαν Κλοντ Γιούνκερ, ο οποίος εκείνη την εποχή ήταν πρόεδρος του Γιούρογκρουπ, είχε γράψει ένα ολοσέλιδο άρθρο στην εφημερίδα Figaro που έλεγε πως είναι ένα πολύ ωραίο κίνημα και πως η αιτία του πρέπει να κινητοποιεί και άλλους. Παρ’ όλα αυτά το γεγονός πως υπήρχε όλη αυτή η κινητοποίηση δεν βρήκε μια δημοκρατική έκφραση. Στο τέλος της ημέρας το μόνο που έφυγε ήταν το όνομα. Δηλαδή η Συνταγματική Συνθήκη έγινε η Συνθήκη της Λισαβόνας, που είναι ακριβώς το ίδιο πράγμα.
Αυτό άφησε βαθιά αποτυπώματα πάνω στη γαλλική, τουλάχιστον κοινωνία, γιατί η γεύση που έμεινε ήταν ότι κάναμε όλη αυτή την κινητοποίηση, έγινε το δημοψήφισμα, πάρθηκε υποτίθεται σε λαϊκό επίπεδο μια απόφαση και στο τέλος δεν λήφθηκε καθόλου υπόψιν. Το αποτέλεσμα ήταν ότι αυτό ανέδειξε μια λαϊκίστικη προσέγγιση προς την ΕΕ, αντιευρωπαϊκή, την οποία καθοδηγούσε από εκείνην τη στιγμή η ακροδεξιά.

 

Την οποία ενίσχυσε και η κρίση;
Μετά από λίγα χρόνια είχαμε την κρίση στην Ευρωζώνη και τον καταστροφικό χειρισμό της κρίσης αυτής από την ΕΕ. Ιδιαίτερα ο τρόπος που έγινε η διαχείριση αυτή, μέσω της περιβόητης αυτής Τρόικας, η οποία έχει αφήσει μια μαύρη κηλίδα στην ιστορία της εξέλιξης της ΕΕ. Επέβαλε αυτά που επέβαλε σε χώρες όπως η Ελλάδα, η Ιταλία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Ιρλανδία και σίγουρα η Κύπρος. Αλλά και στους λαούς των υπόλοιπων χωρών που δεν είχαν άμεση επιβολή των κυρώσεων των προγραμμάτων της Τρόικας, αλλά είδαν τι είναι ικανή να κάνει αυτή η ηγεσία της ΕΕ.
Ακόμη κάτι που μας έφερε στη σημερινή κατάσταση είναι αυτό που ονομάζεται νέα οικονομική διακυβέρνηση. Όπως για παράδειγμα είναι αυτή που επιβάλλει στα κράτη-μέλη να υποβάλλουν τον προϋπολογισμό τους στις Βρυξέλλες για έγκριση, πριν ακόμη εκφέρουν άποψη για αυτόν οι βουλευτές του κράτους. Και είναι έτσι που εξηγώ την ανάπτυξη και τη μεγέθυνση των λαϊκιστικών δυνάμεων κάθε είδους σε πάρα πολλές χώρες, συμπεριλαμβανομένης και της Γαλλίας.

 

Σε αυτό το πλαίσιο και το δύσκολο περιβάλλον, πώς μπορεί να ανταποκριθεί η Αριστερά;
Η Αριστερά όντως βρίσκεται σε μια πολύ δύσκολη κατάσταση. Πρέπει να γίνει κατανοητό πως αυτή η θέση απόρριψης είναι μια θέση αδιέξοδη. Με το να βγει κάποιος από την ΕΕ πάλι θα βρει μπροστά του τις νεοφιλελεύθερες αγορές, τα οικονομικά και νομισματικά ιδρύματα, θα έχει μπροστά του τις ΗΠΑ, κάτι το οποίο δεν πρόκειται να αλλάξει ουσιαστικά την κατάσταση. Αυτό που πρέπει να κάνουμε είναι έναν ταξικό αγώνα. Έναν αγώνα που μπορεί να αλλάξει σε βάθος, θεμελιακά, αυτό που είναι σήμερα η ΕΕ.
Σήμερα η ΕΕ αυτό που έχει στο επίκεντρό της είναι τα χρηματοπιστωτικά, τις αγορές, το κεφάλαιο. Αυτό πρέπει να το αλλάξουμε για να είναι στο επίκεντρο ο άνθρωπος, το κοινωνικό. Για αυτό μιλώ για ένα βαθύ ταξικό αγώνα.
Είναι για αυτό που όλος αυτός ο θυμός και η αγανάκτηση που υπάρχει δεν πρέπει να αφεθεί να την χειραγωγούν και να την παίρνουν όπου θέλουν δυνάμεις της ακροδεξιάς. Αλλά πρέπει να καθοδηγηθεί με μία οργάνωση και μια αποτελεσματικότητα.
Δεν θα τελειώσει αυτή η κίνηση στις επόμενες Ευρωεκλογές. Θα συνεχιστεί και μετά. Αλλά σίγουρα οι εκλογές της 26ης Μαΐου θα αποτελέσουν ένα στάδιο, μια φάση.

 

Όταν λέτε κίνηση εννοείτε την άνοδο της ακροδεξιάς;
Ευτυχώς όχι. Δεν είναι όλος ο θυμός που διοχετεύεται στην ακροδεξιά. Υπάρχει το αδιέξοδο της ακροδεξιάς, όμως υπάρχουν και πολλά άλλα. Για παράδειγμα το αδιέξοδο της αποχής. Στη Γαλλία πριν πέντε χρόνια στις Ευρωεκλογές, 57% απείχαν. Ήταν αγανακτισμένοι, αλλά η αποχή αποτελεί ένα αδιέξοδο. Γιατί δεν ξέρουν ότι μπορούν να αγωνιστούν σε πολλά επίπεδα και πολλά στάδια.
Υπάρχει και ένα άλλο είδος αδιεξόδου: για παράδειγμα ο Εμανουέλ Μακρόν! Όταν ήρθε στην εξουσία έκανε πολύ ωραίες ομιλίες για την Ευρώπη, με έναν τόνο αλλαγής. Για αυτούς που δεν γνωρίζουν την πραγματική αρχιτεκτονική της ΕΕ μπορούσαν να πουν πως αυτό είναι κάτι καινούριο. Στην Αθήνα νομίζω είχε πει πως το 2005 ήταν ένα λάθος που δεν ακούσαμε την άποψη των Γάλλων, ότι φέραμε την Ευρώπη σε συγκρουσιακή κατάσταση με το λαό και αυτό ήταν ένα λάθος. Προσπάθησε δηλαδή να πάρει όλη αυτήν την αγανάκτηση και να την προσεταιριστεί προς όφελός του, ένας φιλελεύθερος.
Για αυτό πρέπει να κάνουμε μια εκστρατεία πολιτικής ευαισθητοποίησης για να μη γίνεται ο λαός πιόνι στα χέρια τους. Βέβαια αυτή την παιδαγωγική πολιτική προς το λαό, δεν πρέπει να την κάνουμε κάπου ξεχωριστά, αλλά πρέπει να γίνεται ως μέρος των αγώνων.

 

Το τελευταίο διάστημα είχαμε δει μια συμμαχία των «Κίτρινων Γιλέκων» με τα συνδικάτα. Πώς εξελίσσεται το κίνημα;
Υπάρχουν κάποια σημεία σύγκλισης, κύρια χάρη στη δράση της CGT (σ.σ. το ταξικό συνδικάτο στη χώρα). Όμως αυτό απέχει πολύ από το να αγγίξει το μεγαλύτερο μέρος ή ολόκληρο το κίνημα των Κίτρινων Γιλέκων.
Υπάρχει πράγματι ένα πολύ μεγάλο μέρος όσων συμμετέχουν στα Κίτρινα Γιλέκα που υποφέρουν, που αντιμετωπίζουν αληθινά δύσκολες συνθήκες, που γνήσια αγωνίζονται, αλλά δεν έχουν καθόλου πολιτική κουλτούρα. Βασίζονται στο ότι απορρίπτουν παντελώς τα πολιτικά κόμματα, απορρίπτουν την πολιτική οργάνωση και τους εκλεγμένους. Επίσης δεν είναι ομοιογενές κίνημα. Υπάρχουν στοιχεία που είναι πολύ θετικά, προοδευτικά και βοηθητικά στο κίνημα, αλλά υπάρχουν και πολλοί που είναι πολύ μακριά από το να χαρακτηριστούν προοδευτικά στοιχεία.
Πρέπει να θυμηθούμε από πού ξεκίνησε αυτό το κίνημα. Ξεκίνησε όταν επιβλήθηκε ένας νέος νόμος πάνω στα καύσιμα που υποτίθεται αποτελούσε απάντηση στην κλιματική αλλαγή. Αυτούς που άγγιξε περισσότερο αυτός ο νέος φόρος δεν ήταν τους ανέργους, αλλά τους φτωχούς εργαζομένους που στη μεγάλη τους μάζα κατοικούν είτε στις μικρές πόλεις είτε στην ύπαιθρο και που για να φτάσουν στις δουλειές τους καθημερινά πρέπει να διανύσουν μεγάλες αποστάσεις με τα αυτοκίνητά τους διότι δεν υπάρχει άλλος τρόπος. Αυτό λοιπόν το μέτρο ήταν η σταγόνα που ξεχείλισε το ποτήρι.
Η πρώτη απαίτηση ήταν η άρση αυτού του φόρου. Όμως μετά εξελίχθηκε αυτό το κίνημα με 60% αποδοχή από την κοινή γνώμη. Έγινε ζήτημα για την αγοραστική δύναμη, για επαναφορά του φόρου στον πλούτο τον οποίο είχε αποσύρει ο Μακρόν, για την επαναφορά και προστασία των δημοσίων υπηρεσιών, κυρίως στις μικρές αυτές πόλεις από τις οποίες όλο και αποσύρονται.
Όλα αυτά ήταν πάρα πολύ σωστά κοινωνικά αιτήματα. Ταυτόχρονα έθεσαν και πολύ σημαντικά δημοκρατικά αιτήματα: «Εσείς πάνω ψηλά οι ηγέτες οι εκλεγμένοι ούτε μας βλέπετε, ούτε μας ακούτε, ούτε μας λαμβάνεται υπόψιν». Κάτι που είναι αλήθεια. Με το ίδιο σκεπτικό ήθελαν να διαδηλώσουν στα Ηλύσια Πεδία καθώς θεωρούν πως ο χώρος αυτός δεν είναι μόνο για κυβερνητικές εκδηλώσεις και για ποδοσφαιρικούς πανηγυρισμούς, αλλά πως και αυτοί ως κομμάτι της κοινωνίας έχουν δικαίωμα στο χώρο αυτό.

 

 

Προσπάθεια διαβολής

Πώς βλέπετε την κατασταλτική πολιτική του κράτους σε αυτό το κίνημα;
Ο Μακρόν στα αρχικά στάδια του κινήματος ήταν ανένδοτος. Απαγόρευσε τη διαδήλωση αυτή και κινητοποίησε πρωτοφανείς κατασταλτικές δυνάμεις. Υπήρχαν εκατοντάδες συλληφθέντες και τραυματίες. Τότε ήταν που άρχισε η βία. Εμείς την καταδικάσαμε, όμως δεν μπορείς να διαχωρίσεις τη βία από το ευρύτερο πλαίσιό της. Υπήρξε ένα τέτοιο ξέσπασμα καθώς υπάρχουν και στοιχεία που δεν μπορούν να ελεγχθούν γιατί δεν είναι οργανωμένο κίνημα. Που δεν θέλει να είναι οργανωμένο. Έτσι κάθε Σάββατο συνεχίζονται οι διαδηλώσεις, αλλά υπάρχει και βία. Η κυβέρνηση χρησιμοποιεί αυτή τη βία για να διαβάλει το κίνημα στην κοινή γνώμη και να πέσει η στήριξή του.
Ο Μακρόν που προηγουμένως δεν λάμβανε υπόψιν του βουλευτές και δημάρχους τώρα τρέχει σε δήθεν διαβουλεύσεις μαζί τους για να πάρει τις απόψεις τους. Προσπαθεί να πάρει αυτός το πάνω χέρι στις εξελίξεις, εκμεταλλευόμενος την πολιτική αδυναμία που υπάρχει.
Η κατάσταση είναι ανοιχτή και περίπλοκη. Υπάρχουν δίκαια αιτήματα που πρέπει να ικανοποιηθούν. Ταυτόχρονα πρέπει να καθοδηγηθεί αυτό το κίνημα για να μην καταλήξει σε ρατσιστικά, ξενοφοβικά, αντισημιτικά χέρια.