Φυσική κληρονομιά: Το αναξιοποίητο κληροδότημά μας

Του Κωστή Πιτσιλλούδη

Η φυσική και πολιτιστική κληρονομιά της Κύπρου καταστρέφεται ή αλλοιώνεται συνεχώς, άλλοτε στο βωμό του κέρδους και άλλοτε από έλλειψη γνώσης, ευαισθητοποίησης και συνείδησης.

Το διακύβευμα για τις ευαίσθητες περιβαλλοντικά περιοχές της Κύπρου, είτε υπό την ιδιοκτησία του κράτους είτε των ιδιωτών, θα έπρεπε να είναι ο στόχος της Πολιτείας.

Η πολυδιάστατη φυσική μας κληρονομιά τις πλείστες φορές αγνοείται ή καταστρέφεται. Ο φυσικός μας πλούτος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί ως αναπτυξιακός πόρος, ως πόλος έλκυσης εσωτερικού και εξωτερικού τουρισμού. «Το ιστορικό, παραδοσιακό και φυσικό τοπίο είναι η καθοριστική παράμετρος της ταυτότητας κάθε τόπου», δήλωσε ο ακαδημαϊκός του Πανεπιστημίου Κύπρου στη «Χαραυγή», δρ Σοφοκλής Σοφοκλέους.

Γι’ αυτούς τους λόγους χρειάζεται να εκπονηθεί μια νομοθεσία, η οποία να προστατεύει τα φυσικά μνημεία και σε περίπτωση που αυτά εμπίπτουν σε ιδιόκτητη γη να παραχωρούνται κίνητρα για διατήρησή τους από τους ιδιοκτήτες, επεσήμανε ο δρ Σοφοκλέους. «Τα αγαθά της φυσικής περιβαλλοντολογικής μας κληρονομιάς που αποτελούν διατηρητέα μνημεία της φύσης πρέπει να κηρυχθούν ως προστατευόμενα», πρόσθεσε.

«Η φυσική κληρονομιά είναι τα κληροδοτήματα της φύσης που αφορούν τη γεωποικιλότητα και βιοποικιλότητα. Τα φυσικά τοπία, τα μνημεία της φύσης, τα ορυκτά, τα παλαιοβοτανικά, τα παλαιοντολογικά και τα συστατικά στοιχεία του ίδιου του περιβάλλοντος, τα οποία είναι η χλωρίδα, η πανίδα και το οικοσύστημα», ανέφερε ο ακαδημαϊκός.

Επεξηγώντας τι είναι η φυσική κληρονομιά, ο δρ Σοφοκλέους ανέφερε ότι «υπάρχουν πάρα πολλά δημιουργήματα της φύσης στην Κύπρο, δυσανάλογα στον αριθμό με τη μικρή έκταση του νησιού. Μερικά από αυτά είναι: η Χερσόνησος του Ακάμα, η Λάρα, το Παλαιόκαστρο – Μάα, το Ακρωτήρι Λεμεσού, το Κάβο Γκρέκο, ο Κορμακίτης. Όλα αυτά είναι μνημεία της φύσης. Οι θαλασσινές σπηλιές, οι βραχονησίδες Γερόνησος στην Πέγεια, οι θαλάσσιοι βράχοι όπως η Πέτρα του Ρωμιού, οι Καραβόπετρες στον Ακάμα, τα σπήλαια όπως της Αγίας Μαύρας στο Κοιλάνι, τα βουνά, οι λόφοι, οι κοιλάδες, τα αιωνόβια δέντρα. Όλα αυτά αποτελούν τη δική μας φυσική κληρονομιά, που επιβάλλεται να την προστατεύσουμε και να τη διατηρήσουμε. Είναι πραγματικά εκπληκτική η φυσική κληρονομιά της Κύπρου και είναι αρκετά παρήγορο και ελπιδοφόρο ότι υπάρχουν άνθρωποι που νοιάζονται και ασχολούνται με αυτό το κληροδότημα».

Η Σύμβαση της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς

 

Η Σύμβαση της Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς θεμελιώθηκε από τη Γενική Συνέλευση των κρατών-μελών της UNESCO το 1972 και μέχρι σήμερα έχει υπογραφεί από 191 κράτη-μέλη, μεταξύ αυτών και η Κύπρος.

Στο κείμενο της Σύμβασης ορίζονται οι έννοιες της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς μαζί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν για τα κράτη-μέλη και τη διεθνή κοινότητα όσον αφορά την προστασία μνημείων παγκόσμιας κληρονομιάς.

Στη Σύμβαση ορίζεται επίσης ότι το αρμόδιο σώμα για τη λήψη αποφάσεων και την αξιολόγηση αιτημάτων συμπερίληψης στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς θα είναι μια Διακυβερνητική Επιτροπή με αιρετά μέλη, για θητεία έξι χρόνων.

Η Κυπριακή Δημοκρατία κύρωσε τη Σύμβαση Παγκόσμιας Πολιτιστικής και Φυσικής Κληρονομιάς το 1975. Κατά την UNESCO, η γεωστρατηγική θέση της Κύπρου συνέβαλε στην ανάπτυξη ενός σημαντικού πολιτισμού, ο οποίος αντικατοπτρίζεται μέσα από αρχαιολογικούς χώρους και μνημεία. Η Κύπρος υπήρξε μία από τις πρώτες χώρες που ενέγραψαν μνημεία στον Κατάλογο Παγκόσμιας Κληρονομιάς. Σήμερα, στον εν λόγω Κατάλογο περιλαμβάνονται τρεις εγγραφές μνημείων από την Κύπρο: Πάφος, Βυζαντινές και Μεταβυζαντινές εκκλησίες του Τροόδους και Χοιροκοιτία. Παράλληλα έχει συσταθεί ένας κατάλογος υποψήφιων μνημείων, τα οποία πιθανόν στο μέλλον να προωθηθούν για εγγραφή στον Παγκόσμιο Κατάλογο.