Φυσικό αέριο, αγωγός μεταφοράς και άλλα παραμύθια…

• Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο «Γλαύκος» θα γίνει γιατί όταν επιβεβαιώσει ποσότητες φυσικού αερίου, η εταιρεία µπορεί να το συµπεριλάβει στα βιβλία της σαν περιουσιακό απόθεµα. Το να προχωρήσει σε έργα ανάπτυξης του κοιτάσµατος, είναι κάτι άλλο.

• Η Fitch προβλέπει ότι η τιµή του φυσικού αερίου θα πέσει γύρω στα $5/mmbtu (ανά περίπου χίλια κυβικά πόδια) µέχρι το 2022/23. Με τέτοιες τιµές ειναι αδύνατο να προχωρήσουν νέα έργα στην Ανατολική Μεσόγειο.

• Στο Ισραήλ µε την αποχώρηση της κυβέρνησης Νετανιάχου µειώθηκε ο ενθουσιασµός για τον EastMed. Η νέα κυβέρνηση προωθεί την παραγωγή ενέργειας από ανανεώσιµες πηγές.

Αν 10 χρόνια µετά την επιβεβαιωτική γεώτρηση δεν µπορέσαµε να αναπτύξουµε το κοίτασµα «Αφροδίτη», γιατί να θεωρούµε ότι όπου να ‘ναι θα αξιοποιηθεί το φυσικό αέριο από το «Γλαύκος»;

Πόσο βιώσιµος µπορεί να είναι µε τα σηµερινά δεδοµένα ο αγωγός φυσικού αερίου από το «Αφροδίτη»; Γιατί έχουν κοπάσει οι συζητήσεις για τον αγωγό EastMed; Αυτά και άλλα ερωτήµατα προκύπτουν εξ αφορµής των τελευταίων δηλώσεων της Υπουργού Ενέργειας για την επιστροφή του ενεργειακού κολοσσού EXXONMOBIL-QATAR PETROLEUM στο τεµάχιο 10 και την αναθέρµανση των συζητήσεων για κατασκευή αγωγού µεταφοράς φυσικού αερίου από το τεµάχιο «Αφροδίτη» στην Αίγυπτο.

Ο εµπειρογνώµονας δρ Χαράλαµπος Ελληνας ρίχνει φως σε όλα, τονίζοντας ότι «άλλο οι πολιτικές συζητήσεις και άλλο το τι συµβαίνει στη διεθνή αγορά φυσικού αερίου».

Συνέντευξη στη Νίκη Κουλέρµου

«Οι τελευταίες συναντήσεις στην Αίγυπτο από πολιτικής πλευράς ήταν επιτυχία, αλλά από πρακτικής πλευράς η κατάσταση για τους υδρογονάνθρακες δεν έχει αλλάξει, παραµένει δύσκολη», επισηµαίνει ο δρ Χαράλαµπος Ελληνας και εξηγεί:

Οι µεγάλες εταιρείες πετρελαίου και φυσικού αερίου έχουν προειδοποιηθεί ότι πρέπει να είναι έτοιµες για σηµαντική πτώση στη ζήτηση ορυκτών καυσίµων, προκειµένου να επιτευχθεί ο στόχος της Συµφωνίας του Παρισιού, δηλαδή να κρατηθεί η αύξηση θερµοκρασίας στο όχι περισσότερο από 1,5°C αυτόν τον αιώνα. Σαν αποτέλεσµα, οι εταιρείες ανακατευθύνουν τις στρατηγικές τους για το µέλλον. Για παράδειγµα, η ισπανική Repsol ανακοίνωσε τελευταία ότι εγκαταλείπει 11 χώρες στις οποίες οι έρευνες δεν έχουν προχωρήσει σε παραγωγή, συµπεριλαµβανοµένης και της Ελλάδας, για να συγκεντρωθεί σε περιοχές µε µεγαλύτερα ανταγωνιστικά πλεονεκτήµατα. Κάτι παρόµοιο κάνουν και η Shell και η BP.

Στην Κύπρο η ExxonMobil επιστρέφει για να συµπληρώσει αυτά που είχε ήδη προγραµµατίσει. Η επιβεβαιωτική γεώτρηση στο «Γλαύκος» θα γίνει γιατί όταν επιβεβαιώσει ποσότητες φυσικού αερίου, η εταιρεία µπορεί να το συµπεριλάβει στα βιβλία της σαν περιουσιακό απόθεµα. Το να προχωρήσει όμως σε έργα ανάπτυξης του κοιτάσµατος είναι κάτι άλλο. Παρόλο που για διάφορους προσωρινούς λόγους η τιµή φυσικού αερίου τώρα είναι ψηλή, η Fitch προβλέπει ότι θα πέσει γύρω στα $5/mmbtu (ανά περίπου χίλια κυβικά πόδια) µέχρι το 2022/23. Με τέτοιες τιµές είναι αδύνατο να προχωρήσουν νέα έργα στην Ανατολική Μεσόγειο.

Ένα έργο σαν το «Αφροδίτη» ή το «Γλαύκος» χρειάζεται περίπου 20 χρόνια συνεχούς παραγωγής στις ποσότητες βάσει των οποίων πάρθηκε η επενδυτική απόφαση για να αποδώσει τα αναµενόµενα κέρδη. Η τιµή φυσικού αερίου που κάνει αυτά τα έργα οικονοµικά βιώσιµα -όπως επίσης και τον αγωγό EastMed- είναι γύρω στα $7,50/mmbtu. ∆ηλαδή µε $5/mmbtu έργο δεν γίνεται. Αρκεί να αναφέρω ότι µεταξύ 2015-2020 η µέση τιµή στην Ευρώπη ήταν περίπου $5.50/mmbtu.

Παρόµοιες προκλήσεις ισχύουν και για το «Αφροδίτη». Ένα πράγμα είναι οι διακρατικές συµφωνίες και άλλο οι επενδύσεις. Οι µεν είναι πολιτικές ασκήσεις σε χαρτί, οι δε χρειάζονται εταιρείες που να είναι έτοιµες να ρισκάρουν δισεκατοµµύρια δολάρια, κάτι που δεν κάνουν εκτός αν τα κέρδη είναι στα επίπεδα που απαιτούν.

Ο αγωγός προς την Αίγυπτο θα γίνει µόνο αν βρεθούν αγοραστές του Φ.Α. 

Όσον αφορά στην ερώτηση για τον αγωγό προς την Αίγυπτο, ο κ. Έλληνας είναι κατηγορηµατικός: Ο αγωγός θα κατασκευαστεί µόνο αν βρεθούν αγοραστές του φυσικού αερίου, κάτι που δεν έχει γίνει. Μιλούν αλλά συµφωνία δεν κλείνει.

Η Chevron (µια εκ των εταιρειών που ανέλαβε το «Αφροδίτη») και η ExxonMobil µείωσαν πρόσφατα τις κεφαλαιουχικές τους δαπάνες σηµαντικά µέχρι το 2025. Προτεραιότητά τους είναι να µειώσουν τα χρέη τους, να επενδύσουν στην επαναγορά των µετοχών τους και να αυξήσουν τα µερίσµατα στους µετόχους τους.

Και οι δύο εταιρείες µετατοπίζουν τη µελλοντική παραγωγή τους σε περιοχές χαµηλού κόστους, εύκολης παραγωγής, υψηλών αποδόσεων και -κάτω από πίεση λόγω κλιµατικής αλλαγής- χαµηλότερης έντασης άνθρακα. Η Ανατολική Μεσόγειος δεν ταιριάζει σε αυτά και δεν βρίσκεται πλέον στη λίστα υψηλής προτεραιότητας αυτών των εταιρειών.

Στην Αίγυπτο συνεχίζουν οι γεωτρήσεις, γιατί η χώρα έχει εσωτερική αγορά µε µεγάλη ζήτηση και πληρώνει καλές τιµές. Αλλά και στην Αίγυπτο δεν επενδύουν σε τερµατικά LNG, αλλά σε νέα πετροχηµικά έργα, στα οποία η ζήτηση φυσικού αερίου συνεχίζει βαθιά στο µέλλον.

Με τη µελλοντική ζήτηση πετρελαίου και φυσικού αερίου να είναι εξαιρετικά αβέβαιη -λόγω της επίδρασης της κλιµατικής αλλαγής- το κυνήγι αφορά στα προνοµιούχα αποθέµατα µε το χαµηλότερο κόστος, τις χαµηλότερες εκποµπές άνθρακα, και τις ταχύτερες αποπληρωµές. Αυτά έχουν τη µεγαλύτερη πιθανότητα εµπορευµατοποίησης. Οι πετρελαϊκές εταιρείες επιδιώκουν τώρα «αξία πάνω από ποσότητες». Η Ανατολική Μεσόγειος δεν ανταποκρίνεται σε αυτές τις απαιτήσεις.

Μειώθηκε το ενδιαφέρον για τον EastMed

Στην Κύπρο προτεραιότητα πρέπει να δοθεί στην αύξηση ανανεώσιµων πηγών ενέργειας σε µεγάλη κλίµακα, µέχρι και 50% της ολικής ηλεκτρικής ενέργειας. Είναι τεχνικά εφικτό και θα συµβάλει σε µεγάλη πτώση των τιµών, που τώρα αυξάνονται αµείλικτα.

Με την Ευρώπη να προχωρεί ακάθεκτα προς καθαρή ενέργεια και ανανεώσιµες πηγές, η µελλοντική ζήτηση φυσικού αερίου θα µειώνεται συνεχώς. Η Ε.Ε. έχει θέσει σαν στόχους µείωση εκποµπών θερµοκηπίου (ρύπων) 55% µέχρι το 2030 και µηδενικές εκποµπές µέχρι το 2050. Για να επιτύχει αυτούς τους στόχους, η χρήση φυσικού αερίου πρέπει να µειωθεί περίπου κατά ένα τρίτο µέχρι το 2030 και σε πολύ χαµηλά επίπεδα µέχρι το 2050. Η ΕΕ έχει όλο το φυσικό αέριο που χρειάζεται, ιδιαίτερα µε τον αγωγό Nord Stream 2 να αρχίζει λειτουργία την 1η Οκτωβρίου, µε δυναµικότητα να παρέχει 55 εκατοµ. κυβικά µέτρα το χρόνο (bcm/yr) σε χαµηλές τιµές, µέχρι και $4/mmbtu –κάτι που δεν µπορεί να ανταγωνιστεί ο EastMed. Γι’ αυτό η ΕΕ δεν χρειάζεται τον αγωγό EastMed και έχουν κοπάσει οι συζητήσεις.

Επίσης στο Ισραήλ µε την αποχώρηση της κυβέρνησης Νετανιάχου µειώθηκε ο ενθουσιασµός για τον EastMed. Η νέα κυβέρνηση προωθεί περιβαλλοντικές πρωτοβουλίες και ανανεώσιµες πηγές. Έχει ανακοινώσει ότι θέτει εθνικό στόχο τη µείωση των εκποµπών άνθρακα κατά τουλάχιστον 85% από τα επίπεδα το 2015. Ανακοίνωσε επίσης ότι σταµατά τις άδειες εξερεύνησης για υδρογονάνθρακες στην ξηρά.