Φυσικοί θησαυροί στις πλαγιές του Τροόδους

Η οροσειρά του Τροόδους αποτελεί τον περιβαλλοντικό θησαυρό της Κύπρου, καθώς φιλοξενεί πολύτιμους βιότοπους ζώων και φυτών, μοναδικές φυσικές ομορφιές που πρέπει να τις αναζητήσει ο επισκέπτης για να τις αξιολογήσει ως τέτοιες και να αναλάβει και την ευθύνη να κινητοποιηθεί ως ενεργός πολίτης για την προστασία τους

Ο καταρράκτης της Χαντάρας κοντά στο Φοινί

Ανάμεσα στις αξιοθαύμαστες φυσικές ομορ­φιές του βρίσκονται και οι καταρράκτες, οι οποί­οι προήλθαν μέσα από μια σειρά πολύπλοκων γεωλογικών διεργασιών. Ένας από αυτούς τους καταρράκτες είναι και αυτός της Χαντάρας.

Σύμφωνα με την ιστοσελίδα Cyprus alive.com o καταρράκτης της Χαντάρας πήρε το όνο­μά του από τη λέξη «αντάρα» που σημαίνει «θό­ρυβος νερού». Το νερό του καταρράκτη πέφτει ορμητικά από ύψος οκτώ μέτρων κυλώντας πάνω στο γάββρο, που αποτελεί ένα από τα κυ­ριότερα πετρώματα της περιοχής και σχηματίζο­ντας στη βάση του μια μικρή λιμνούλα.

Με μια επιτόπου επίσκεψη θα διαπιστώσει κανείς ότι στην ουσία η μορφολογία του εδάφους δίνει τρεις και όχι μια λιμνούλα βοηθώντας τους επισκέπτες κάθε ηλικίας να έχουν πρόσβαση στο παγωμένο νερό. Ιδιαίτερα εν μέσω καύσωνα ο περιηγητής βρίσκει εδώ έναν… παράδεισο!

Τον εντυπωσιακό αυτό καταρράκτη τον συ­ναντάμε στην κοίτη του ποταμού Διάριζου, βό­ρεια του χωριού Φοινί. Ο επισκέπτης μπορεί να φτάσει σε αυτόν είτε από το χωριό Φοινί (0,3 km άσφαλτος και 1,2 km χωματόδρομος) είτε από το μοναστήρι της Τροοδίτισας (3,5 km χωματόδρο­μος) είτε από το χωριό Πάνω Πλάτρες (2,9 km άσφαλτος και 2,6 km χωματόδρομος). Η πρό­σβαση γίνεται μέσα από ένα σύντομο και βατό χωματόδρομο, ο οποίος σταματά μόνο λίγα μέ­τρα από τον καταρράκτη. Στη διαδρομή μπορείτε να κάνετε και μια στάση στο ιδιωτικό ιχθυοτρο­φείο πέστροφας, που λειτουργεί εδώ και αρκετά χρόνια.

Χωρίς αμφιβολία, ο καταρράκτης, ένα εξαίσιο δημιούργημα της φύσης, μαγεύει και εντυπωσι­άζει τον κάθε επισκέπτη.

Η πρόσβαση στον επιβλητικό καταρράκτη γίνεται μέσω ενός «ευχάριστου και σύντομου χωματόδρομου». Ο καταρράκτης αναδύεται στο μέσο ενός άγριου παρθένου τοπίου με σκλή­δρους, πλατάνια, πεύκα, λατζιές, ρούδι και κου­μαριές. Ο επισκέπτης θα μαγευτεί από τις μυ­ρουδιές του λάδανου, της φασκομηλιάς και της λεβάντας, σε συνδυασμό με τις εξαίσιες μελωδίες της φύσης, το ρόχθο του νερού καθώς πέφτει και το γλυκό κελάδημα του αηδονιού.

Το νερό του καταρράκτη πέφτει ορμητικά από ύψος περί τα οκτώ μέτρα, σχηματίζοντας στη βάση μια μικρή λιμνούλα. Το αφρώδες νερό κυλάει πάνω στα «σκληρά ηφαιστειογενή πετρώματα του γάββρου, τα οποία είναι γεμάτα από μικροσκοπικά βελούδινα βρύα, ενώ δίπλα ο κισσός σφιχταγκαλιάζει τους ευθυτενείς λιγνούς κορμούς των πλατανιών.

Ο καταρράκτης πλημμυρίζει τον επισκέπτη με μοναδικά συναισθήματα! Το μεγαλείο των συναισθημάτων που χαρίζει η επαφή του επι­σκέπτη με τον καταρράκτη αποτυπώνεται σ’ ένα κείμενο από το Αρχείο του Κοινοτικού Συμβου­λίου της κοινότητας Φοινί… Σαφέστερα, το νερό όπως πέφτει με το διακριτικό του μουρμούρισμα, μέσα σ’ αυτό το πανώριο βουνίσιο άγριο τοπίο, σε συνεπαίρνει. Κι άθελα αισθάνεσαι τη φυσική ξεκούραση και το ξαλάφρωμα του μυαλού. Μαζί νιώθεις και μια έλξη, να παραμείνεις όσο γίνε­ται περισσότερο και να αγναντέψεις όσο μπορείς πιότερο το μοναδικό αυτό τοπίο. Αναλογίζεσαι πώς το μόρφωμα αυτό, με κάποια αξιοποίηση, θα μπορούσε να το χαρεί πολύς κόσμος.

Πάντως η δική μας επίσκεψη συνέπεσε με την επίσκεψη αρκετών τελειόφοιτων μαθητών από το Ισραήλ που είχαν μεταφερθεί εκεί με λαντ-ρόβερ από την Πάφο. Ο τρόπος που από­λαυσαν οι μαθητές εκείνο τον καταρράκτη έδει­χνε ότι πήγαν προετοιμασμένοι για βουτιές στο κρύο του νερό. Όπως κάνουν άλλωστε πολλοί επισκέπτες και σε άλλους καταρράκτες που προ­σφέρονται, όπως ο καταρράκτης του Μηλλομέρι στις Πάνω Πλάτες ή ο καταρράκτης της Κρήτου Τέρρα.

Πλησίον του καταρράκτη βρίσκονται τα θεμέ­λια ενός παλιού νερόμυλου, που λειτουργούσε πιθανότατα στις αρχές 20ού αιώνα.

Το γεφύρι του «Τζιελεφού»

Ένα άλλο αξιοθέατο στο δάσος Πάφου, κοντά στο τουρκοκυπριακό χωριό Άγιος Νι­κόλαος είναι το γεφύρι του «Τζιελεφού». Χτίστηκε κατά τη διάρκεια της Ενετοκρατίας στην Κύπρο (μεταξύ 1489 – 1571) και ανήκει μαζί με άλλα δύο γεφύρια (αυτό της Ελιάς και αυτό του Ρουθκιά) σε ένα σύμπλεγμα ενετι­κών γεφυριών που κατασκευάστηκαν για να εξυπηρετούν την πρόσβαση των τότε κατοί­κων της περιοχής.

Το γεφύρι του Τζιελεφού είναι κτισμένο πάνω από τον ποταμό Διάριζο και αποτελεί το μεγαλύτερο από τα μεσαιωνικά γεφύρια του νησιού. Έχουν δοθεί διάφορες ερμηνείες για την προέλευση του ονόματος του γεφυ­ριού χωρίς όμως καμιά να έχει κατοχυρωθεί. Ίσως να προέρχεται από την αρχαία ελληνική λέξη «κέλεφος» που σημαίνει αδύνατος, άρ­ρωστος και να συνδέεται με κάποιο περιστα­τικό ή πρόσωπο κατά τη διάρκεια της κατα­σκευής του.

Είναι κτισμένο από πέτρα προερχόμενη κυρίως από τον ποταμό. Σχηματικά, το γεφύ­ρι είναι μονότοξο και στη νότια πλευρά του διακρίνεται αχνά ένας σταυρός χαραγμένος σε μια πέτρα.

Το γεφύρι αποτελεί κομμάτι της λεγόμε­νης «καμηλόστρατας» μαζί με τα άλλα δύο μεσαιωνικά γεφύρια της περιοχής. Η «Κα­μηλόστρατα» αποτελούσε για αιώνες την κύ­ρια εμπορική οδό μεταφοράς χαλκού από το ορυχείο του Πέρα Πεδιού προς τα λιμάνια της Πάφου και της Πόλης. Η μεταφορά γινόταν με καμήλες μέχρι την Πέρα Βάσα, όπου και γινό­ταν επεξεργασία του μεταλλεύματος και από κει με άλογα έπαιρνε το δρόμο προς το λιμάνι. Το δρόμο χρησιμοποιούσαν και οι περαστικοί, καθώς και οι έμποροι της τότε εποχής. Στις άκρες του ποταμού φαίνεται να υπάρχει ένας πεπλατυσμένος χώρος που ίσως χρησίμευε σαν χώρος αναμονής, αφού κατά την περίοδο της ενετοκρατίας ο δρόμος παρουσίαζε έντο­νη δραστηριότητα. Πιστεύεται ότι αποτελούσε και τη σύνδεση της Πάφου με τις υπόλοιπες επαρχίες, ενώ παράλληλα εξυπηρετούσε τις ανάγκες των κατοίκων της περιοχής συνδέο­ντας τα χωριά της δυτικής όχθης με τα χωριά της ανατολικής.

Λίγο πιο κάτω ο ποταμός Διάριζος καταλή­γει στο φράγμα Αρμίνου σχηματίζοντας ένα ανεπανάληπτης ομορφιάς τοπίο. Αξίζει τον κόπο να περπατήσετε κατά μήκος των όχθων του ποταμού και να παρατηρήσετε τη μεγάλη βιοποικιλότητα της περιοχής.

Βέβαια ολόκληρη η οροσειρά Τροόδους είναι ένας θησαυρός, όπως αναφέρουμε πιο πάνω. Αξίζει να τον γνωρίσουμε για να τον αγαπήσουμε και να τον προστατεύσουμε. Μια θέαση από το Θρονί της Παναγίας, για παρά­δειγμα, προς τα βόρεια θα δώσει την ευκαιρία στο μάτι μας να αγκαλιάσουμε το απέραντο πράσινο μέχρι και τον Κόλπο του Ξερού. Από τα νότια της οροσειράς το μάτι μας -από το παρατηρητήριο Κόκκινη- φθάνει μέχρι το φράκτη του Κούρρη και πιο πέρα στην αλυκή Ακρωτηρίου…