Γέφυρες, κτίζουμε, φράγματα γκρεμίζουμε…

Οταν οι μαθητές ενός λυκείου γίνονται «δάσκαλοι» μιας κοινωνίας ολόκληρης

Του Δημήτρη Στρατή

«Από παιδί με είχανε στην άκρη, για τα παιχνίδια τους έπεφτα μικρή, μια λέξη όμως από τότε είχα μάθει… διαφορετική… Γέφυρες κτίζουμε, φράγματα γκρεμίζουμε…». Με αυτούς τους στίχους του τραγουδιού «Αερικά και φίλοι διαφορετικοί» κορυφώθηκε το 15ο Μαθητικό Συνέδριο του Λυκείου Αποστόλου Βαρνάβα. Σε ένα συνέδριο που έδειξε πως οι μαθητές μας μπορούν να διαλύσουν τις προκαταλήψεις και τα στερεότυπα. Πως η νέα γενιά μπορεί μέσα από την παιδεία να οικοδομήσει έναν κόσμο χωρίς φράγματα, τείχη, μίση και πολέμους. Η αποδοχή της διαφορετικότητας, διατράνωσαν οι μαθητές, δεν αποτελεί εμπόδιο για τις ανθρώπινες κοινωνίες, αλλά τη μαγιά, τη βάση για μια καλύτερη σύνθεση. Το συνέδριο καταπιάστηκε με το επίκαιρο θέμα του ρατσισμού και της αποδοχής της διαφορετικότητας, με κεντρικό σύνθημα: «Διαφορετικός; Μοναδικός, όχι μόνος». Βρεθήκαμε ξανά στα θρανία παρακολουθώντας τα παιδιά να μετατρέπονται σε «δάσκαλους» της κοινωνίας, υπέρ της ισότητας, του αλληλοσεβασμού και της ειρηνικής συμβίωσης.

Για ένα ανθρώπινο και δημοκρατικό σχολείο

Το πρόγραμμα του συνεδρίου περιελάμβανε αρχικά διαγωνισμό γνώσεων για τα παιδιά. Ακολούθως έγινε η τελετή έναρξης και στη συνέχεια τα παιδιά ανάλογα με τις εργασίες που είχαν δουλέψει και τα ενδιαφέροντά τους παρακολούθησαν, σε ξεχωριστές αίθουσες, βιωματικά εργαστήρια. Η διευθύντρια του Λυκείου, Ελένη Αντωνίου-Τσελεπή, αναφέρθηκε στις αρχές για οικοδόμηση ενός ανθρώπινου και δημοκρατικού σχολείου. «Αποστολή του σχολείου», σημείωσε, «είναι να βγάζει ανθρώπους που απαιτούν οι ανάγκες της κοινωνίας, του 21ου αιώνα, όπως δημιουργικότητα, κριτική σκέψη, προθυμία και ικανότητα για συλλογική εργασία». Αναφερόμενη στο συνέδριο η διευθύντρια του σχολείου είπε πως πλέον έχει γίνει θεσμός και πως συμβαδίζει με έναν από τους τρεις διακηρυγμένους άξονες που έθεσε το Υπουργείο Παιδείας για τη φετινή χρονιά, που είναι η ευαισθητοποίηση κατά του ρατσισμού, της μισαλλοδοξίας και της ρητορικής του μίσους, αλλά και η προώθηση της ισότητας.

Παράλληλα, ανέφερε στη «Χ» πως επέλεξαν να δουλέψουν γύρω από αυτό τον άξονα γιατί έχει επίκαιρα μηνύματα. «Με το σύνθημα του συνεδρίου μας», είπε, «θέλουμε να τονίσουμε την αξία του κάθε ανθρώπου ξεχωριστά και τη συμπαράσταση που πρέπει να υπάρχει μεταξύ των ανθρώπων. Προσπαθήσαμε», πρόσθεσε, «να δώσουμε στους μαθητές όλες τις πτυχές του θέματος, την προώθηση της μη βίας, το διαπολιτισμικό διάλογο, την ευαισθητοποίηση γύρω από το δράμα των ανθρώπων που αναγκάζονται να εγκαταλείψουν την πατρίδα τους λόγω συγκρούσεων, την αποδοχή της διαφορετικότητας και την αναγκαιότητα της συμβίωσης στην πατρίδα μας όλων των νομίμων κατοίκων της».

«Για να πραγματοποιηθεί το συνέδριο», είπε, «γίνεται αρκετή προσυνεδριακή δουλειά, με εργασίες που δίνονται στα παιδιά, υλικά για να μελετήσουν οι μαθητές. Φέτος για παράδειγμα», εξήγησε, «τους δώσαμε υλικό να διαβάσουν για τα ανθρώπινα δικαιώματα, για ανθρώπους που αγωνίστηκαν γι’ αυτά». Πρόσθεσε πως οι μαθητές μελέτησαν τους αριθμούς της ντροπής, όπως πόσα παιδιά δουλεύουν και την εκμετάλλευση των γυναικών.

Το πιο σημαντικό, εξήγησε, είναι ότι μέσα από τις διαδικασίες του συνεδρίου περίπου το ένα τρίτο των μαθητών παίρνουν μέρος σε ομαδικές εργασίες, οπότε αναπτύσσεται η συνεργασία μεταξύ των μαθητών αλλά και με τους καθηγητές. «Μέσα από τις διαδικασίες του συνεδρίου οι μαθητές βελτιώνουν και τα μαθησιακά τους αποτελέσματα», κατέληξε. Κατά το δικό του χαιρετισμό, ο διευθυντής Μέσης Εκπαίδευσης Δρ Λούης Κυπριανού, τόνισε πως «μια από τις επιτυχίες των διοργανωτών του συνεδρίου είναι ότι οι παρουσιάσεις των μαθητών δεν καταπιάνονται μόνο με μια πτυχή του ρατσισμού, αλλά με αρκετές άλλες. Η εφαρμογή της αντιρατσιστικής πολιτικής», σημείωσε, «γίνεται ακόμα πιο επιτακτική στις μέρες μας, λόγω των συνεχόμενων μεταναστευτικών ροών στη χώρα μας, ως αποτέλεσμα της προσφυγικής κρίσης στη Μέση Ανατολή».

Ενα παραμύθι για τον πραγματικό κόσμο… το χαρούμενο τέλος

Το καλλιτεχνικό πρόγραμμα ήταν πλούσιο, με αποσπάσματα από το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου, «Το Καπνισμένο Τσουκάλι». «Είναι απλό», ανέφερε μια μαθήτρια, «αγάπα. Δεν αγαπάμε για να μας αγαπήσουν, αγαπάμε γιατί έτσι νιώθουμε». Οι μαθητές, παρομοίαζαν τη σημερινή κατάσταση πραγμάτων με μια ιδεατή χώρα, την «Πολυπολιτισμική». Εκεί αρχικά υπήρχε η άγνοια και το σκοτάδι. Η άγνοια αντικαταστάθηκε με την ημιμάθεια, που οδήγησε τους ανθρώπους στο ρατσισμό και τους πολέμους. Στη συνέχεια, τη φανταστική πολιτεία επισκέφθηκε μια σοφή κουκουβάγια, η οποία τους χάρισε ένα καρπό, για να φυτέψουν ένα δέντρο και να σταματήσουν τα κακά.

Παρά το γεγονός ότι μερικοί μόνο άνθρωποι πίστεψαν στην κουκουβάγια, φύτεψαν τον καρπό και τον ονόμασαν «παιδεία». Το δέντρο της παιδείας προσέφερε στους ανθρώπους «ρίζες» που φύτρωσαν βαθιά στη συνείδησή τους την ισότητα, το σεβασμό, την αποδοχή, την αλληλεγγύη και τον αλτρουισμό. Στον πραγματικό κόσμο, ανέφεραν τα παιδιά, την ίδια ώρα που ένας τόπος όπως η Ελλάδα μαστίζεται και ρημάζεται μέσα στις δικές του δυσκολίες, παραδίδει μαθήματα ανθρωπιάς και αποδοχής της διαφορετικότητας. Την ίδια ώρα που ανθίζει ένα σύγχρονο δουλεμπόριο στα παράλια της Μεσογείου, που τα σύνορα των λαών της Ευρώπης κλείνουν για τον συνάνθρωπο, η υποκρισία και τα πολιτικά παιχνίδια δίνουν και παίρνουν ανάμεσα στις κυβερνήσεις. Ευτυχώς, είπαν οι μαθητές, υπάρχει και ο απλός άνθρωπος… Μόνο όταν οι κοινωνίες αποδεχτούν τα λάθη τους και επενδύσουν στο σεβασμό και τον αλληλοσεβασμό έχουν προοπτική για διέξοδο από τα αδιέξοδά τους. Ακολούθησε βίντεο, χορευτικό και διάφορα τραγούδια και στο τέλος καθηγητές και μαθητές έγιναν ένα επί σκηνής καταχειροκροτούμενοι.


Ο καθένας από μας έχει το δικό του πόνο

Παρουσιάστηκαν αρκετές εργασίες των παιδιών και παράλληλα έγιναν βιωματικά εργαστήρια στις αίθουσες με παρουσιάσεις από φιλοξενούμενους. Ο κάθε φιλοξενούμενος καταπιάστηκε με ένα ένα ιδιαίτερο τομέα. Εκεί ο Τάκης Χατζηδημητρίου, υπεύθυνος της Τεχνικής Επιτροπής για την Πολιτιστική Κληρονομιά, συμμετείχε στο εργαστήρι του μαθήματος της Ιστορίας, που αφορούσε τα μνημεία της πολιτιστικής κληρονομιάς. «Κάποτε», είπε, «κάναμε καταγγελίες και περιμέναμε από τους τρίτους να σώσουν την πολιτιστική κληρονομιά μας, το ίδιο έκαναν και οι Τ/κ». Στη συνέχεια εξήγησε πως μέσα από τη συνεργασία Ε/κ και Τ/κ ξεκίνησε και συνεχίζεται η προσπάθεια διάσωσης της πολιτιστικής κληρονομιάς. Απαρίθμησε τα σημαντικά μνημεία το οποία ανοικοδομεί η Τεχνική Επιτροπή, όπως του Αποστόλου Ανδρέα, του Αγίου Παντελεήμονα, τα τείχη της Αμμόχωστου και άλλα. «Ο καθένας από εμάς έχει το δικό του πόνο. Το θέμα», είπε, «είναι να καταλάβουμε και τον πόνο των άλλων».


Τα βιώματα ενός εγκλωβισμένου μαθητή

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε η συζήτηση με τον Δημήτρη Κοτσιεκκά, φοιτητή Νομικής Σχολής στο Πανεπιστήμιο Κύπρου, ο οποίος έζησε ως μαθητής στο Ριζοκάρπασο και παρουσίασε τα βιώματα και τις εμπειρίες του από το κατεχόμενο χωριό. Χαρακτηριστική ήταν η αναφορά του Δ. Κοτσιεκκά για το ρατσισμό που αντιμετώπιζαν οι εγκλωβισμένοι τόσο στα κατεχόμενα, αλλά και στις ελεύθερες περιοχές, όταν ήλθαν να φοιτήσουν στο γυμνάσιο με έναν εκ των γονέων τους, λόγω της προκατάληψης που υπήρχε. Χαρακτηριστικές επίσης είναι και οι αναμνήσεις αποδοχής και αλληλοκατανόησης σε επίπεδο απλών ανθρώπων. «Ενα παιδί της δικής μου ηλικίας» ανέφερε, «μια μέρα στο λεωφορείο μού ανέφερε στα τούρκικα: ξέρω ότι ο τόπος που είμαι δεν είναι δικός μου και ξέρω πως με έφεραν εδώ, ξέρω πως αν μια μέρα μου πουν να φύγω, απλά θα το κάνω. Ομως θέλω και εσύ να ξέρεις πως και εγώ εδώ γεννήθηκα και δεν γνωρίζω άλλο τόπο από αυτόν». Με αυτό το παιδί, ανέφερε, αργότερα έγιναν καλοί φίλοι.

Το θέατρο των κατατρεγμένων και άλλα βιωματικά εργαστήρια

Χαρακτηριστική της βιωματικής εκπαίδευσης ήταν η θεματική «Ο Τουρκοκύπριος συμμαθητής μου» με το θέατρο των κατατρεγμένων, το οποίο συντόνισε η υπεύθυνη του Υπουργείου Παιδείας για τα προγράμματα διαμεσολάβησης και μέλος της ομάδας άμεσης παρέμβασης, Ελενα Χατζηγέρου. Μια μορφή θεάτρου που στηρίζεται στη συμμετοχή των θεατών. Με το θέατρο οι μαθητές εξέφρασαν τη θέση τους υπέρ της ειρηνικής συμβίωσης Ε/κ και Τ/κ.

Η εκπρόσωπος Τύπου της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ για τους πρόσφυγες, Αιμιλία Στροβολίδου, συμμετείχε στη συζήτηση: «Πρόσφυγας, είναι και αυτός άνθρωπος». Ο Δημήτρης Λαμπριανίδης, πρόεδρος της Οργάνωσης Παραπληγικών για το θέμα «Ανάπηρη Πολιτεία». Αλλοι καλεσμένοι ήταν ο Δρ Παναγιώτης Σταυρινίδης, επίκουρος καθηγητής του Πανεπιστημίου Κύπρου για το θέμα «Ψυχολογικά χαρακτηριστικά της διαφορετικότητας». Στο θέμα «Διακρίσεις και ρατσιστικές συμπεριφορές» οι μαθητές συνομίλησαν με τη Νιόβη Γεωργιάδη, λειτουργό του Γραφείου Επιτρόπου Διοικήσεως. Η Μαρία Αγγελή, συντονίστρια προγραμμάτων του Μεσογειακού Ινστιτούτου Κοινωνικού Φύλου, μίλησε στα παιδιά για την «Πρόληψη της έμφυλης βίας».

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy