Γεννάτε γιατί χανόμαστε! Οι πολιτικές λιτότητας μείωσαν και τις γεννήσεις

* Ευάλωτη η Κύπρος λόγω δημογραφικού

* Αυξάνονται οι ηλικιωμένοι και λιγοστεύουν τα παιδιά

Της Ελένης Κωνσταντίνου

Κάτω από το μικροσκόπιο των βουλευτών μελών αρμόδιας υποεπιτροπής της Κοινοβουλευτικής Επιτροπής Εργασίας τέθηκε το δημογραφικό πρόβλημα καθώς και τρόποι αντιμετώπισής του. Στη χώρα μας το δημογραφικό θα πρέπει να απασχολήσει όλους και πρώτιστα την πολιτεία γιατί η Κύπρος συγκαταλέγεται ανάμεσα στις πέντε πιο ευάλωτες ευρωπαϊκές χώρες. Τις τελευταίες δεκαετίες παρατηρείται σταδιακή αύξηση του αριθμού των ηλικιωμένων και παράλληλα μείωση του αριθμού των παιδιών. Σημειώνεται ότι από το 1995 το συνολικό ποσοστό γονιμότητας παρουσιάζει πτωτική πορεία και είναι πιο χαμηλό από το ποσοστό του 2,10%, το οποίο είναι το ελάχιστο ποσοστό που χρειάζεται για να εξασφαλιστεί η αναπλήρωση του πληθυσμού.

Σχεδιασμοί αλλά χωρίς κόστος…

Ενδεικτική πάντως ήταν και η τοποθέτηση του εκπροσώπου του Υπουργείου Οικονομικών κατά τη συζήτηση που έχει γίνει στη Βουλή που, ενώ σημειώνει πως συμφωνεί με την πρόθεση για το σχεδιασμό δράσης διετούς διάρκειας (2014-2015), εντούτοις οι εισηγήσεις που θα περιληφθούν στο σχεδιασμό αυτό θα πρέπει να έχουν ως γνώμονα τη μη δημιουργία πρόσθετου δημοσιονομικού κόστους. Οπως δήλωσε πρόσθετα ο ίδιος, λόγω των ιδιαίτερων οικονομικών συνθηκών που βιώνουμε ως αποτέλεσμα των συνθηκών που δημιούργησε το μνημόνιο συναντίληψης, δεν μπορούν να προγραμματιστούν μακροχρόνια ή μεγαλεπήβολα σχέδια. Περαιτέρω, ο ίδιος εξέφρασε τη θέση ότι τα μέτρα, τα οποία υποβοηθούν την παραμονή της γυναίκας στην αγορά εργασίας, είναι περισσότερο αποτελεσματικά. Ολα αυτά βέβαια σε αντίθεση με τα όσα συμμερίζονται οι επηρεαζόμενες ομάδες.

Διαχωρισμός των ωφελημάτων στήριξης από τα κίνητρα

Η Οργάνωση Πενταμελούς Οικογένειας (ΠΟΠ) θεωρεί ότι θα πρέπει να γίνει μελέτη για το πώς θα αυξηθούν οι γεννήσεις και δήλωσε ότι για το σκοπό αυτό χρειάζονται κίνητρα. Η Οργάνωση πιστεύει ότι βάσει ευρωπαϊκών μελετών από επιστήμονες δημογράφους, προς αυτή την κατεύθυνση θα βοηθήσουν στον επανασχεδιασμό της πολιτικής με ό,τι αυτή προϋποθέτει και συνεπάγεται: Τα οικογενειακά επιδόματα. Οι οικογενειακές ελαφρύνσεις. Ο σχεδιασμός φροντίδας παιδιού. Συμφιλίωση της επαγγελματικής και οικογενειακής ζωής. Βρεφονηπιακοί σταθμοί όπου θα πηγαίνουν τα παιδιά για να μπορούν να δουλεύουν οι γονείς.

Η ΠΟΠ τονίζει ότι η κατάργηση των επιδομάτων που δρα σωρευτικά στις συνθήκες της διεθνούς οικονομικής κρίσης, μειώνει καταστροφικά τον αριθμό των γεννήσεων. Τα μέτρα που λαμβάνονται δεν ενισχύουν το στόχο της γεννητικότητας, αλλά αντίθετα περιορίζουν ή/και μειώνουν περαιτέρω τις γεννήσεις. Η παροχή ωφελημάτων σε δυσπραγούσες οικογένειες (οικογενειακή πολιτική) θα πρέπει να διαχωριστεί από την παροχή ωφελημάτων ως κινήτρων για αύξηση των γεννήσεων και του δείκτη γονιμότητας (δημογραφική πολιτική).

Δεν τολμούν να κάνουν παιδιά λόγω ανεργίας

Η Παγκύπρια Οργάνωση Πολυτέκνων (ΠΟΠΟ) ανησυχεί γιατί λόγω της οικονομικής κρίσης θα υπάρξει ακόμη μεγαλύτερη μείωση στις γεννήσεις. Χαρακτηρίζει εθνικό θέμα το δημογραφικό και σημειώνει πως η μεγαλύτερη επένδυση για τον τόπο είναι ο άνθρωπος. Ειδικότερα, σε γραπτά υπομνήματα που κατέθεσε και σε θέσεις που ανέπτυξε ενώπιον της υποεπιτροπής, περιλαμβάνονται μεταξύ άλλων τα ακόλουθα:

Οι νέοι σήμερα δεν τολμούν να προχωρήσουν στη δέσμευση, στο γάμο και στην απόκτηση παιδιών, λόγω της υψηλής ανεργίας, των συνθηκών εργασίας, των χαμηλών μισθών, της έλλειψης υποδομών και της απουσίας ουσιαστικής στήριξης από την οικογένεια.

Δεν έχουν βελτιωθεί οι πρόνοιες της νομοθεσίας για τη γονική άδεια, ενώ δε ρυθμίζονται νομοθετικά η άδεια πατρότητας που παρέχεται στις πλείστες χώρες της ΕΕ, η ικανοποιητική προστασία της εργαζομένης εγκύου, οι φορολογικές ελαφρύνσεις, οι απαλλαγές ή χορηγίες σε εργαζόμενους που πληρώνουν ψηλά τροφεία σε βρεφονηπιοκομικούς σταθμούς (στην ΕΕ οι επίσημες δομές κάλυψης φροντίδας του παιδιού είναι στο 33%, ενώ στην Κύπρο ανέρχονται μόλις στο 18,4%).

Σύμφωνα με έρευνες και μελέτες, σε παγκόσμια κλίμακα, για την επίλυση του δημογραφικού προβλήματος σημαντική προϋπόθεση αποτελεί η στήριξη των πολυμελών οικογενειών.

Μειώνονται οι παροχές σε αυτούς που τις έχουν ανάγκη

Το δημογραφικό πρόβλημα συνεχίζει να αποτελεί μια από τις σοβαρότερες προκλήσεις της εποχής μας, μετατρέποντας ως επιτακτική την ανάγκη εφαρμογής μιας αποτελεσματικής και ολοκληρωμένης στρατηγικής για την αντιμετώπισή του, τονίζει το ΑΚΕΛ στις δικές του εισηγήσεις για το δημογραφικό.

Θεωρεί αναμενόμενο ότι σε περιόδους οικονομικής κρίσης, όπου παρουσιάζεται μείωση του οικογενειακού εισοδήματος σε συνδυασμό με τα ψηλά επίπεδα ανεργίας, επηρεάζεται αρνητικά η δημογραφική ανάπτυξη της χώρας. Ωστόσο, όπως επισημαίνει το ΑΚΕΛ, η στρατηγική και οι δράσεις του κράτους για την αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος θα πρέπει να είναι συγκεκριμένες. Θα πρέπει να στηρίζουν την οικογένεια σε όλα τα στάδιά της. Από τη στιγμή που ένα ζευγάρι πάρει απόφαση να δημιουργήσει οικογένεια μέχρι και τη στιγμή της ενηλικίωσης, των σπουδών και της επαγγελματικής αποκατάστασης αυτών των παιδιών.

«Τη στιγμή που το οικογενειακό εισόδημα μειώνεται μήνα με τον μήνα περισσότερο, η κυβέρνηση έχει επιλέξει να μειώσει τις παροχές σε αυτούς που τα έχουν περισσότερο ανάγκη. Ενώ για χρόνια η ανάπτυξη της δημογραφικής πολιτικής από την πολιτεία αποτελούσε προτεραιότητα και είχε εδραιωθεί ένα πλέγμα μέτρων που συμπεριλάμβανε τόσο κίνητρα όσο και έμμεση στήριξη στις οικογένειες, τώρα βλέπουμε πισωγύρισμα.

Θεωρούμε ιδιαίτερα αρνητικό και ενδεικτικό της φιλοσοφίας με την οποία προσεγγίζει η κυβέρνηση την πολιτική για την δημογραφική ανάπτυξη του πληθυσμού, το γεγονός ότι τα σχέδια δράσεις συνδέονται με τις πολιτικές λιτότητας και περικοπών.

Ιδιαίτερα το νέο Σχέδιο Δράσης Δημογραφικής και οικογενειακής πολιτικής, το οποίο έχει ανακοινωθεί, έχει ετοιμαστεί ώστε να έχει σχεδόν μηδενικό κόστος κάτι το οποίο δεν πρόκειται να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά το πρόβλημα».

Μεταξύ άλλων το ΑΚΕΛ εισηγείται:

• Ανάπτυξη περαιτέρω προγραμμάτων παροχής κινήτρων για ένταξη στην εργασία και καταπολέμηση της ανεργίας. Τα σχέδια αυτά πρέπει να εξασφαλίζουν ένα αξιοπρεπές εισόδημα με βάση τις συλλογικές συμβάσεις για όσους συμμετέχουν. Η εμπειρία από την εφαρμογή των προγραμμάτων απόκτησης εργασιακής εμπειρίας με την επιδότηση των 500 ευρώ έχει ουσιαστικά καθιερωθεί ως κατώτατος μισθός σε αρκετά επαγγέλματα.

• Επαναφορά των στεγαστικών σχεδίων για τον προσφυγικό κόσμο. Τα συγκεκριμένα σχέδια τα οποία έχουν καταργηθεί από τη σημερινή κυβέρνηση αφορούσαν στα φτωχά στρώματα των προσφύγων.

• Επαναφορά του ενιαίου στεγαστικού σχεδίου μέσω του οποίου είχαν βοηθηθεί αρκετές οικογένειες από τα χαμηλά εισοδηματικά στρώματα, ώστε να λύσουν τον στεγαστικό τους πρόβλημα.

• Αύξηση της άδειας μητρότητας και θεσμοθέτηση της πληρωμένης γονικής άδειας για άντρες και γυναίκες.

• Ουσιαστικά κίνητρα προς τις πολύτεκνες και πενταμελείς οικογένειες, ώστε να αντιμετωπίζονται οι αυξημένες οικονομικά ανάγκες τους.

• Ανάπτυξη των δημοσίων και κοινοτικών βρεφικών και παιδικών σταθμών.

• Τερματισμός των περικοπών στα προγράμματα που λειτουργούν οι εθελοντικές οργανώσεις

• Εκπόνηση ειδικού σχεδίου παροχής οικονομικής στήριξης για νεαρά ζευγάρια με χαμηλά ή καθόλου εισοδήματα που θέλουν να δημιουργήσουν οικογένεια.

• Καθολικά δημόσια και δωρεάν πρόσβαση στα δημόσια νοσηλευτήρια για όλους τους ανήλικους. Να καταργηθούν όλα τα τέλη όταν αφορούν ανήλικους.

• Αμεση εφαρμογή του ΓεΣΥ

• Επαναφορά του σχεδίου για δωρεάν μεταφορά των μαθητών στα δημόσια σχολεία.

• Επέκταση της δωρεάν και δημόσιας τριτοβάθμιας εκπαίδευσης με στόχο να αυξάνονται συνεχώς οι θέσεις που προσφέρονται.

• Αμεση ρύθμιση των ωραρίων εργασίας, ώστε να προστατεύονται οι εργαζόμενοι στο λιανικό εμπόριο και να τερματιστεί η εργασία την Κυριακή.

• Λειτουργία σχεδίων τοποθέτησης σε εργασία, τα οποία να αφορούν σε γυναίκες άνω των 45 ετών.

---

Μείωση πληθυσμού και γεννήσεων στην Κύπρο

Σύμφωνα με στοιχεία της Στατιστικής Υπηρεσίας παρατηρείται μείωση του πληθυσμού αλλά και των γεννήσεων για το 2014. Η έκθεση παρουσιάζει μεταξύ άλλων την εξέλιξη του πληθυσμού και διαχρονικά στοιχεία για τη γεννητικότητα, θνησιμότητα, γάμους, διαζύγια και μετανάστευση. 
Οι κυριότερες δημογραφικές εξελίξεις κατά το 2014 στις ελεύθερες περιοχές της Κύπρου ήταν οι ακόλουθες:

•Ο πληθυσμός μειώθηκε κατά 1,3% ή 11 χιλιάδες πρόσωπα υποχωρώντας στις 847 χιλιάδες

•9,258 γεννήσεις το 2014 σε σύγκριση με 9,341 το 2013

•Ο αριθμός των θανάτων το 2014 ήταν 5.250 και το ακαθάριστο ποσοστό θνησιμότητας 6,2 θάνατοι για κάθε χίλιους κατοίκους.

•Προσδοκώμενη διάρκεια ζωής 80,7 χρόνια για άνδρες, 84,5 χρόνια για γυναίκες

•Το 2014 ο αριθμός των γάμων μειώθηκε σε 12.404 από 12.683 το 2013.

•Το 2014 ο αριθμός των διαζυγίων έφθασε τα 1.884 σε σύγκριση με 1.857 το 2013.

Σε ό,τι αφορά τον αριθμό των Κυπρίων που μετανάστευσαν στο εξωτερικό το 2014 ανήλθε στα 24,154, πρόσωπα εκ των οποίων 8,035 πρόσωπα ήταν σε χώρες της Ευρωπαϊκής Ενωσης και 16,119 άτομα εκτός Ευρωπαϊκής Ενωσης.