Η γεωπολιτική και πολιτισμική σημασία των Τουρκοκυπρίων

Του Νιαζί Κιζίλγιουρεκ*

Οι Τουρκοκύπριοι γενικά αντιµετωπίζονται περιφρονητικά, τόσο από την Τουρκία, όσο από την ΕΕ, αλλά και από τους Ελληνοκύπριους. Ακόµα και οι ίδιοι οι Τουρκοκύπριοι, κατά καιρούς, θεωρούν τους εαυτούς τους ως µια «ασήµαντη» κοινότητα. Είναι κατανοητό να µη δίνουµε µεγάλη προσοχή σε µια κοινότητα, η οποία δεν είναι µέρος του διεθνούς συστήµατος που βασίζεται σε κράτη. ∆εν κυβερνά κάποιο νόµιµο κράτος, ούτε έχει εξουσία και θέση µέσα σε ένα ήδη αναγνωρισµένο κράτος. ∆εν έχει λόγο σε διεθνείς και υπερεθνικούς οργανισµούς, όπως ο ΟΗΕ και η ΕΕ. Αλλά ούτε έχει και οικονοµική δύναµη, όπως για παράδειγµα η Ταϊβάν.

Όλα αυτά ισχύουν… Όµως κατά τη γνώµη µου, η τουρκοκυπριακή κοινότητα είναι µια κοινότητα «µεγαλύτερη από το µπόι της», γιατί είναι σε θέση να επηρεάσει τις γεωπολιτικές ισορροπίες. Ας κοιτάξουµε την αξία της για την Τουρκία, για την ΕΕ και τους Ελληνοκύπριους.

Στο παρελθόν, το αίτηµα των Ελληνοκυπρίων για Ένωση της Κύπρου µε την Ελλάδα εµποδίστηκε, µεταξύ άλλων παραγόντων, και από το «Όχι» των Τουρκοκυπρίων. Επίσης, η Τουρκία, η οποία µε τη Συνθήκη της Λωζάνης είχε παραιτηθεί από όλα τα δικαιώµατά της στην Κύπρο, απέκτησε το στάτους εγγυήτριας δύναµης, λόγω των Τουρκοκυπρίων. Επίσης, στο πρόσφατο παρελθόν, η Τουρκία έλαβε το χρίσµα της υποψήφιας χώρας για την ΕΕ µετά το «Ναι» των Τουρκοκυπρίων στο Σχέδιο Ανάν. Η σηµασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας για την Τουρκία έγκειται στο γεγονός ότι είναι κοµµάτι της Κυπριακής ∆ηµοκρατίας. […] Και η σηµερινή πολιτική ελίτ πόρρω απέχει από το να κατανοήσει τον κοµβικό ρόλο της συµµετοχής των Τουρκοκυπρίων σε τυχόν οµοσπονδιακό κράτος της Κύπρου. Το τουρκικό πολιτικό κατεστηµένο υποσκάπτει τη θέση της κοινότητας στο νησί και προσπαθεί να την «ξεριζώσει» και να την ενσωµατώσει στο τουρκικό έθνος, πράγµα που θα µειώσει τον πολιτικό ρόλο των Τουρκοκυπρίων στην Κύπρο…

Ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση δίνει τη δέουσα σηµασία στην τουρκοκυπριακή κοινότητα. Περιορίζεται απλώς σε κάποια οικονοµική βοήθεια. Ωστόσο, η σηµασία των Τουρκοκυπρίων για την ΕΕ είναι µεγαλύτερη από ό,τι φαίνεται µε την πρώτη µατιά. Η επιτυχία της ΕΕ στην επίλυση εθνοτικών διαφορών είναι πολύ σηµαντική. Αρκετά κράτη-µέλη απειλούνται από αποσχιστικά ρεύµατα. Με αυτά τα δεδοµένα, τα οφέλη από την επανένωση της Κύπρου είναι τεράστια. […] Εδώ έγκειται και η σηµασία των Τουρκοκυπρίων. Εάν η πραγµατική ενοποίηση της ΕΕ απαιτεί την ενοποίηση της Κύπρου, αυτό δεν µπορεί να επιτευχθεί χωρίς τη βούληση των Τουρκοκυπρίων.

Η ελληνοκυπριακή κοινότητα ιστορικά υποτίµησε την τουρκοκυπριακή κοινότητα. Κατά την εκστρατεία για την Ένωση της Κύπρου µε την Ελλάδα, οι Ελληνοκύπριοι δεν έδωσαν µεγάλη σηµασία στην αντίδραση των Τουρκοκυπρίων. ∆εν τους έλαβαν υπόψιν ούτε όταν ιδρύθηκε η δικοινοτική Κυπριακή ∆ηµοκρατία το 1960… ∆υστυχώς, η υποτίµηση, κατά κάποιον τρόπο, συνεχίστηκε και µετά το 1974. Στον µεγάλο στόχο για την επανένωση της χώρας, δεν αξιοποιείται δεόντως ο ρόλος που µπορεί να παίξουν οι Τουρκοκύπριοι. Ωστόσο, είναι γεγονός ότι η επανένωση της Κύπρου περνά και µέσα από τη συγκατάθεση των Τουρκοκυπρίων.

Η σηµασία της τουρκοκυπριακής κοινότητας δεν περιορίζεται µόνο στα πιο πάνω. Έχει οικουµενική πολιτισµική αξία. Στην εποχή µας συναντάµε παντού συγκρούσεις και εντάσεις µε βάση τη θρησκεία και τον πολιτισµό. Γι’ αυτό οι χώρες που ενσωµατώνουν αρµονικά την πολυµορφία και τον πλουραλισµό, είναι παραδείγµατα προς µίµηση. Από αυτή την άποψη, οι Τουρκοκύπριοι έχουν την εξής οικουµενική πολιτισµική αξία: ως κοσµική µουσουλµανική κοινότητα, έχουν έναν πολιτισµό που τους επιτρέπει την ειρηνική συµβίωση µε χριστιανικούς πληθυσµούς. Η προστασία λοιπόν και η ενίσχυση µιας τέτοιας κοινότητας είναι σηµαντική τόσο για την Κύπρο, όσο και για την περιοχή µας και για τον κόσµο.

*Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες ∆υνάµεις