ΓεΣΥ: Λειτουργικό ή χρηματιστηριακό

Του Μαρίνου Σιζόπουλου*

 

Συμπληρώθηκαν ήδη εφτά μήνες από την έναρξη εφαρμογής του ΓεΣΥ. Ο χρόνος είναι αρκετός για έναν πρώτο αξιόπιστο απολογισμό. Ο τρόπος εφαρμογής του ανταποκρίνεται στη φιλοσοφία για την οποία συστάθηκε και είναι σύμφωνος με τη νομοθεσία που ψηφίστηκε; Εκπληρώνει την αποστολή για την οποία εφαρμόσθηκε ή όχι; Αυτά είναι τα πλέον σοβαρά ερωτήματα που θα πρέπει να απαντηθούν.

Για την απάντησή τους επιβάλλεται να γίνει αναφορά στη φιλοσοφία του ΓεΣΥ η οποία, όπως κατ’ επανάληψη διατυπώθηκε από το 2001 όταν για πρώτη φορά ψηφίστηκε ο νόμος πλαίσιο, καθόριζε τέσσερις βασικές αρχές:

1. Ο κρατικός τομέας υγείας να αποτελέσει τη ραχοκοκαλιά του συστήματος.
2. Οι πολίτες να απολαμβάνουν υψηλού επιπέδου περίθαλψη και ειδικά εκείνοι που δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να την εξασφαλίζουν με άλλους τρόπους.
3. Ο ασθενής να έχει τη δυνατότητα ελεύθερης επιλογής γιατρού.
4. Η διαχείριση των οικονομικών πόρων να γίνεται με σωφροσύνη και με σεβασμό στα χρήματα του φορολογούμενου πολίτη.

Επιπρόσθετα απαιτείται να διευκρινιστεί πως για να μπορέσει ο κρατικός τομέας υγείας να εκπληρώσει, σύμφωνα με τη νομοθεσία, την αποστολή του θα έπρεπε να αυτονομηθεί κατά τρόπο θετικό σε διοικητικό και οικονομικό επίπεδο πριν από την έναρξη εφαρμογής του ΓεΣΥ. Για να καταστεί όμως αυτό δυνατό όπως είχε συμφωνηθεί, έπρεπε να προηγηθεί της αυτονόμησης η αποσυμφόρηση, η αναδιοργάνωση και η αναβάθμιση σε εξοπλισμό και ιατρικό προσωπικό.

Ας εξετάσουμε τα δεδομένα. Σήμερα τι από τα πιο πάνω έχει υλοποιηθεί;

• Αναβάθμιση σε εξοπλισμό ακόμα δεν έγινε.
• Το ιατρικό προσωπικό αντί να αυξηθεί και να αναβαθμιστεί, έχει μειωθεί και υποβαθμιστεί. Τα τελευταία τρία χρόνια αποχώρησαν πέραν των 110 γιατρών.
• Σημαντικά τμήματα των κρατικών νοσοκομείων αντιμετωπίζουν προβλήματα λειτουργικότητας, ενώ κάποια κινδυνεύουν να αναστείλουν τη λειτουργία τους.
• Τα τμήματα Πρώτων Βοηθειών αντί για αποσυμφόρηση παρουσιάζουν ακόμα μεγαλύτερη συμφόρηση.
• Η αυτονόμηση όχι μόνο δεν έχει προηγηθεί της έναρξης εφαρμογής του ΓεΣΥ, όπως προνοεί η νομοθεσία, αλλά θα ολοκληρωθεί σε τέσσερα με πέντε χρόνια.
• Τελικά αντί για αναβάθμιση έχουν οδηγηθεί σε υποβάθμιση.
• Το επίπεδο της προσφερόμενης περίθαλψης δεν αυξήθηκε αλλά μειώθηκε.
• Οι λίστες αναμονής επεκτάθηκαν και στον ιδιωτικό τομέα. Σε αρκετές περιπτώσεις η επικοινωνία και/ή εξέταση από τον προσωπικό γιατρό απαιτεί βδομάδες, ενώ η παραπομπή για εξέταση από ειδικό απαιτεί μήνες.
• Η έλλειψη φαρμάκων πρώτης ανάγκης και αναλωσίμων είναι σοβαρή και παρατεταμένη. Στην ουσία πριμοδοτούνται τα φαρμακεία στα κατεχόμενα.
• Οι προσωπικοί γιατροί σε πλείστες όσες περιπτώσεις έχουν μετατραπεί σε τροχονόμους του συστήματος και/ή έχουν αντικατασταθεί από το γραμματειακό προσωπικό.
• Ο ρόλος των ειδικών γιατρών έχει υποβαθμιστεί και κατ’ επέκταση και το επίπεδο της προσφερόμενης περίθαλψης.
• Η ελεύθερη επιλογή γιατρού γίνεται μετ’ εμποδίων. Ενώ η νομοθεσία κατοχυρώνει την απευθείας πρόσβαση του ασθενή στον ειδικό γιατρό, η εφαρμογή της νομοθεσίας στην ουσία την ακυρώνει.

Σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των εισφορών του φορολογούμενου πολίτη μπορούμε να πούμε με βεβαιότητα πως η διασπάθιση και το φαγοπότι θυμίζει χρηματιστηριακό ΓεΣΥ. Η επίκληση ότι ο προϋπολογισμός είναι σφαιρικός και δεν υπάρχει υπέρβαση είναι η μισή αλήθεια. Η άλλη μισή αφορά τα «πλεονάσματα» που έχει ο ΟΑΥ τα οποία έχουν δημιουργηθεί ως εξής:

–  Τα κρατικά νοσηλευτήρια λόγω της μη ολοκλήρωσης της αυτονόμησής τους δεν μπορούν να τιμολογήσουν τις υπηρεσίες που προσφέρουν σε ασθενείς του ΓεΣΥ με αποτέλεσμα να έχουν απώλειες εκατομμυρίων ευρώ και τα ελλείμματα αυτά τα καλύπτει και πάλι ο φορολογούμενος πολίτης μέσα από την κρατική ενίσχυση.

–  Ένας όχι ευκαταφρόνητος αριθμός πολιτών εξακολουθεί να κάνει χρήση των ιδιωτικών ασφαλειών ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης που έχει ή τα ταμεία ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης των Ημικρατικών Οργανισμών ή των Τραπεζικών Υπαλλήλων, με αποτέλεσμα να μην επιβαρύνει οικονομικά το σύστημα ενώ εισφέρει το ποσοστό του στο ΓεΣΥ.

Τελικά είναι επιβεβαιωμένο ότι τόσο τη φιλοσοφία όσο και τη νομοθεσία του ΓεΣΥ ΔΕΝ την καταστρατηγούν όσοι με εποικοδομητικές προτάσεις προσπαθούν να στηρίξουν τη βιωσιμότητά του και τη σωστή λειτουργία του, αλλά αυτοί που ανέλαβαν την ευθύνη για την εφαρμογή του είτε από ανικανότητα, είτε από σκοπιμότητα.

Θύμα, δυστυχώς, θα είναι για μια ακόμα φορά οι πολίτες, όπως συνέβη με το χρηματιστήριο, το κλείσιμο των Κυπριακών Αερογραμμών, το κούρεμα των καταθέσεων, το κλείσιμο του Συνεργατισμού, του συστήματος εκποίησης περιουσιών και σήμερα του χρηματιστηριακού ΓεΣΥ.

*Προέδρου Κ.Σ. ΕΔΕΚ