Σημεία κοινού/ Ορίζοντας

Για το Ουμάμι του Δώρου Γεωργίου

Ήδη από τον ανοίκειο και παιγνιώδη τίτλο Ουμάμι, που σημαίνει την καλή γεύση ή νοστιμιά, και η οποία είναι μια από τις πέντε βασικές γεύσεις, μαζί με το γλυκό, το ξινό, το πικρό και το αλμυρό, ο αναγνώστης της συλλογής αντιλαμβάνεται ότι βρίσκεται ενώπιον μιας ποίησης αιρετικής, αντισυμβατικής, παιγνιώδους και ανατρεπτικής, η οποία εξαιτίας της θεματικής (π.χ. καυτηριασμός του καθωσπρεπισμού, του πουριτανισμού και της κοινωνικής υποκρισίας) αλλά και μορφολογικής (προκλητική γλώσσα, συναισθηματικές εκρήξεις, αποσπασματικότητα, ελλειπτικότητα, σκληρός ρεαλισμός, ειρωνεία, υπερρεαλίζουσα γραφή) προκλητικότητάς της δημιουργεί αρχικά μιαν έντονη αμηχανία, η οποία και ακυρώνει άμεσα το εύπεπτο και το νόστιμο που προαναγγέλλει ο τίτλος. Ωστόσο, πρόκειται κατά τη γνώμη μου για μια ενδιαφέρουσα ποιητική κατάθεση, η οποία αντλώντας στοιχεία από τον υπερρεαλισμό, την beat ποίηση και τη λογοτεχνία του παράλογου συστήνει έναν ιδιόμορφο ειρωνικό, σαρκαστικό και παιγνιώδη κόσμο.

Η φορμαλιστική ανοικείωση, λοιπόν, η δημιουργία μιας έντεχνης απόστασης που αποδίδεται, πολλές φορές, ως μεταίσθημα του ποιητικού βιώματος, εδράζεται, επομένως, στον πυρήνα της ποιητικής πρότασης του Δώρου Γεωργίου. Και, καθώς οι φράσεις ή οι λέξεις του ποιήματος εμφανίζονται με μια εγγενή αμφιλογία, είναι, με άλλα λόγια, εκ συστάσεως χαώδεις ή δεν υποτάσσονται, εκ πρώτης όψεως, εύκολα σε λογικές ακολουθίες και συνδυασμούς, παραμένουν, στις περιπτώσεις, βεβαίως, όπου το νόημα δεν κατακρημνίζεται και μαζί του η αναγνωστική απόλαυση, διαθέσιμες σε παιχνίδια που τα ενεργοποιεί η φαντασία του αναγνώστη. Φαίνεται ότι ο ποιητής, θεωρεί ότι το νόημα, δηλαδή η αντικειμενική πλευρά της γλώσσας, στην οποία συνήθως περιορίζουμε το ενδιαφέρον μας, αδυνατεί, με την ορθολογική δομή και λειτουργία του, να αποτυπώσει τις λεπτές αποχρώσεις της ανθρώπινης ψυχοσύνθεσης. Έτσι το νόημα αντί να υφίσταται ή να απουσιάζει, αναβάλλεται συνεχώς ή μετατρέπεται σε μια συνεχή λεκτική φάρσα, όπου οι λέξεις αυτοπυρπολούνται και ταυτόχρονα φωτίζουν, υποδαυλίζουν την εξέγερση του σημαίνοντος κατά του σημαινόμενου και την ίδια στιγμή σηματοδοτούν τον εναγκαλισμό τους.

[…] Αυτό που πρέπει, ωστόσο, να σημειωθεί εμφατικά είναι ότι μέσα σε αυτόν τον ανατρεπτικό χρονοτόπο της γραφής, δεν υπνώττει ένας καλλιτεχνικός εφησυχασμός ή μια καλλιτεχνική έπαρση· αντίθετα κυοφορείται μια σημαίνουσα καλλιτεχνική αντίδραση. Μια αντίδραση που εδράζεται στο γεγονός ότι η σύγχρονη ποίηση, απωθημένη σε ένα περιθώριο, καθώς και μονίμως απομακρυσμένη από την εκδοτική αγορά και την ευρύτερη δημόσια σφαίρα, τείνει να αποτελέσει, έτσι κι αλλιώς, μια τέχνη μάλλον κλειστή και απλησίαστη· μια τέχνη την οποία μάλλον λίγοι διακονούν και λιγότεροι παρακολουθούν. Ο Δώρος Γεωργίου, λοιπόν, δεν παρακολουθεί την προϊούσα απαξίωση της τέχνης του αδιάφορα και παθητικά, αλλά αντιδρά ρομαντικά και μαχητικά σε αυτήν.

Μια πιο προσεκτική ανάγνωση των ποιημάτων της ανά χείρας συλλογής, επιβεβαιώνει, εξάλλου, τον έντονο κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό του. Κι αυτό γιατί η αντισυμβατική στάση και κραυγή του ποιητή δεν περιορίζεται μόνο αυτοαναφορικά στην ποίηση, αλλά επεκτείνεται παράλληλα και σημασιολογικά στο πεδίο της ιστορίας, της κοινωνίας και της πολιτικής της νήσου, αποκαλύπτοντας με τόλμη αφενός την κοινωνική υποκρισία, την πολιτική και εκκλησιαστική διαφθορά και αφετέρου την καταναλωτική και τηλεοπτική ύπνωση μπροστά στη συνεχιζόμενη τούρκικη κατοχή. Πιο συγκεκριμένα, εντοπίζουμε μια πανταχού παρούσα αίσθηση της φθοράς, η οποία εξακτινώνεται και διαπερνά αποδυναμώνοντας την κάθε στιγμιαία πρόσδεση σε συμβατικές καταστάσεις ζωής, προσωπικής και συλλογικής. Φθοράς όχι μόνο υλικής, αλλά και συναισθηματικής, η οποία υποβάλλεται κυρίως με τη μεταφορά και τη χρήση συμβόλων και οδηγεί το ποιητικό υποκείμενο τόσο στον αυτοσαρκασμό όσο και στον ειρωνικό καυτηριασμό της γενικής αδιαφορίας, της υποταγής και της σιωπής…

Παναγιώτης Νικολαΐδης

Αποσπάσματα από κριτική για το βιβλίο ποίησης του Δώρου Γεωργίου, Oυμάμι (Τεχνοδρόμιον 2020) η οποία δημοσιεύτηκε στο ηλεκτρονικό περιοδικο www.culturebook στις 20/01/2022
Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy