Για τον ήχο που “διασχίζει” σύνορα, όρια και περιορισμούς

Με αφορμή… τη διοργάνωση του 15ου Συνεδρίου Μουσικής και Ηχητικής Πληροφορικής (SMC2018) από το Τμήμα Επικοινωνίας και Σπουδών Διαδικτύου του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και το SMC Network, ο Γιάννης Χρηστίδης, Ειδικό Εκπαιδευτικό Προσωπικό του Τμήματος και Τεχνικός Διευθυντής του SMC2018, μιλάει στον Ορίζοντα:

«Η διοργάνωση του 15ου Συνεδρίου Μουσικής και Ηχητικής Πληροφορικής (SMC) είναι κάτι πρωτόγνωρο για την πόλη της Λεμεσού αλλά και για το νησί. Παρ’ όλο που η Λεμεσός είναι ιδιαίτερα δημοφιλής σαν τόπος διεξαγωγής συνεδρίων, ο συγκεκριμένος κλάδος δεν έχει ξαναγνωρίσει διοργάνωση τέτοιας κλίμακας εδώ. Αναμένονται τουλάχιστον 150 επαγγελματίες του χώρου που θα συμμετάσχουν με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Κατά τη διάρκεια των προηγούμενων 14 χρόνων που διοργανώνεται το συνέδριο διεθνώς, έχει δημιουργηθεί ένας πυρήνας ακαδημαϊκών και καλλιτεχνών που αφοσιωμένα ασχολούνται με αυτό το αντικείμενο. Αυτό το δίκτυο λοιπόν (SMC Network) βοηθά στην ετήσια οργάνωση του συνεδρίου, σε όποιο μέρος της γης κι αν συμβαίνει αυτό.

Διοργανωτής του συνεδρίου είναι το Τμήμα Επικοινωνίας & Σπουδών Διαδικτύου του Τεχνολογικού Πανεπιστημίου Κύπρου και το SMC Network. Η υποψηφιότητά μας παρουσιάστηκε πέρσι στο αντίστοιχο συνέδριο στη Φινλανδία και σχεδόν αμέσως “εγκρίθηκε” από το SMC Network. Η αλήθεια είναι πως η απουσία τμήματος (και κατ’ επέκταση προσωπικού αλλά και εγκαταστάσεων) σχετικού με τη μουσική στο ΤΠΚ, κατέστησε τη διεκδίκηση και τη διοργάνωση λίγο αβέβαιη αναφορικά με πρακτικά ζητήματα. Όμως ο τρόπος με τον οποίο οι λίγοι και καλοί χορηγοί και υποστηρικτές “αγκάλιασαν” από την αρχή την προσπάθεια, μπόρεσε να φέρει αυτό το ρίσκο στο ελάχιστο. Το Θέατρο Ριάλτο, το Παλιό Ξυδάδικο και το Neme Arts Center που θα φιλοξενήσουν τα μουσικά έργα, έχουν σταθεί δίπλα μας από την αρχή, ενώ η EventPro πολύ ευγενικά θα στηρίξει το μεγαλύτερο βάρος της εκτέλεσης των -συχνά ιδιαίτερων απαιτήσεων- έργων (performances).

Θεωρώ πως είναι ιδιαίτερα μεγάλο γεγονός που τιμά το ΤΠΚ και τους Κύπριους συνθέτες, που όμως δύσκολα αναγνωρίζεται από την ευρύτερη τοπική κοινότητα λόγω της ιδιαιτερότητάς του, αλλά και λόγω γενικότερα της απουσίας ουσιαστικά ενεργούς κοινότητας στον τομέα. Φυσικά υπάρχουν μονάδες ή μικρές ομάδες -συνθέτες ή μουσικοί- που ασχολούνται π.χ. με την ακουσματική ή και την ηλεκτροακουστική μουσική, πολλές από τις οποίες βοήθησαν στη διοργάνωση, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο.

Η Μουσική και Ηχητική Πληροφορική είναι ένας μικτός κλάδος ακαδημαϊκού και καλλιτεχνικού ενδιαφέροντος, που συνδυάζει, μέσω άλλων, την ψηφιακή επεξεργασία σήματος (DSP), τις διαδραστικές τεχνολογίες, τον προγραμματισμό και τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της πληροφορικής, με κοινό γνώμονα τη μουσική και τον ήχο, για να δημιουργήσει και να προωθήσει είτε την έρευνα, είτε την τέχνη, είτε φυσικά συνδυασμό τους. Μιλάμε κυρίως για μια προσεκτικά μελετημένη τιθάσευση της τεχνολογίας προς όφελος της επιστημονικής κοινότητας, αλλά και προς δημιουργία νέων εργαλείων– μεθόδων και άρα αντιλήψεων(;) της μουσικής.

Η θεματική του φετινού συνεδρίου βασίζεται στην ιδιότητα του ήχου (είτε με τη μορφή της μουσικής είτε όχι) να “διασχίζει”. Σύνορα, όρια και περιορισμούς, οπτικούς και απτούς, αλλά παράλληλα πολιτισμικούς ή ψηφιακούς. Λαμβάνοντας υπόψη τη μοιρασμένη στα δύο Κύπρο, τη γεωγραφική της θέση δίπλα σε πόλεμο εν εξελίξει και το ρόλο της ως θεατή μεγάλων κυμάτων προσφύγων, η θεματική κάλεσε τους συμμετέχοντες να προσανατολίσουν τα υποβαλλόμενα έργα -έρευνα και καλλιτεχνικές δημιουργίες- μέσα σε ένα τέτοιο πλαίσιο. Είναι σημαντικό και δύσκολο, σε τέτοιου είδους συνέδρια, που εκ πρώτης φαίνονται μακριά από τα “πραγματικά” προβλήματα του κόσμου, να καλλιεργούνται παράλληλα ευαισθησίες και να μεταφέρονται/δημιουργούνται πληροφορίες που αφορούν άμεσα αυτά τα προβλήματα. Γι’ αυτό και επιλέχθηκε η συγκεκριμένη θεματική.

Οι βασικοί ομιλητές-προσκεκλημένοι είναι τρεις: O συνθέτης Trevor Wishart θα δώσει ομιλία με τίτλο “Human Speech and Music: different perspectives”, ο Claude Cadoz θα μιλήσει για το ερευνητικό-καλλιτεχνικό του έργο που τιτλοφορείται “HELIOS”, με την ευκαιρία της ομιλίας του “Concepts and Technologies for Multisensory and interactive simulation of physical objects”, ενώ η διάλεξη της Rebecca Fiebrink έχει τίτλο “Machine learning and human creativity”.

Πέραν των συναυλιών, θα υπάρχουν installations στη Στοά Λανίτη, στο Neme Arts Center και στο Θέατρο Ριάλτο, τα οποία θα είναι ανοιχτά για το κοινό. Οι συναυλίες στο Ριάλτο φιλοξενούν επιλεγμένα έργα συνθετών που θα εκτελεσθούν από τους ARTéfacts Ensemble (gr) οι παρουσιάζονται στην Κύπρο με τη συνεργασία και στήριξη της Στέγης Ιδρύματος Ωνάση και την πιανίστα Anna D’ Errico (it) την Τετάρτη 4 Ιουλίου και τους Chronos Ensemble (cy) την Παρασκευή 6 Ιουλίου. Και τις δύο μέρες, ανάμεσα στα κομμάτια που θα ακουστούν από τις ορχήστρες (και τους υπολογιστές τους), θα παιχθούν ακουσματικά έργα σε οκταφωνία. Αυτό σημαίνει ότι το κοινό θα βρίσκεται (σχεδόν) στο κέντρο 8 στημένων -περιμετρικά τους- ηχείων, στην αίθουσα του Ριάλτο, και θα ακούει εναλλάξ ένα έργο από αυτή την εγκατάσταση και ένα από την ορχήστρα επί σκηνής.

Στις 5 Ιουλίου, στο Ξυδάδικο, το πρόγραμμα περιλαμβάνει παραστάσεις από μονάδες ή μικρές ομάδες ανθρώπων που θα “παίζουν” μουσική είτε με διαδραστικά συστήματα (π.χ. γάντια), είτε με live coding, είτε με άλλες μεθόδους που θα έχουν βάση την επεξεργασία ηχητικού σήματος».

15ο Συνέδριο Μουσικής και Ηχητικής Πληροφορικής (SMC2018) από τις 4 μέχρι τις 7 Ιουλίου στη Λεμεσό