Γιατί η Επιτροπή Σιτηρών πρέπει να παραμείνει υπό κρατικό έλεγχο

«Ο Οργανισμός πάσχει από κρυολόγημα και κάποιοι θέλουν να τον στείλουν για χημειοθεραπεία και ακρωτηριασμό», τονίζει στη μελέτη που ετοίμασε ο Π. Χάμπας για αναδιάρθρωση/αναδιοργάνωσή του

Η ύπαρξη και συνέχιση της λειτουργίας της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου ως Οργανισμού δημοσίου δικαίου, δηλαδή υπό κρατικό έλεγχο, είναι προς το συμφέρον του κυπριακού λαού και γενικότερα της οικονομίας του τόπου, επισημαίνει στη μελέτη που ετοίμασε ο Πανίκος Χάμπας, μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου της Επιτροπής, με θέμα την αναδιάρθρωση/αναδιοργάνωση και τις προοπτικές της Επιτροπής Σιτηρών Κύπρου.

Τη μελέτη αυτή, όπως είναι γνωστό, ο Πανίκος Χάμπας παρέδωσε την περασμένη εβδομάδα στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, στον πρόεδρο της Βουλής, στους Υπουργούς Γεωργίας και Οικονομικών, βουλευτές και στις αγροτικές οργανώσεις.

Ο Π. Χάμπας στηρίζει τη θέση να παραμείνει η Επιτροπή Σιτηρών υπό κρατικό έλεγχο με επιχειρήματα:

-Η Επιτροπή Σιτηρών από το 2004 μέχρι σήμερα, παρά το γεγονός ότι λειτουργεί σε ανταγωνιστικό περιβάλλον, διασφάλισε σταθερότητα στις τιμές των σιτηρών και παρά το γεγονός ότι τα τελευταία δύο χρόνια έχασε μέρος του μεριδίου της αγοράς, εντούτοις εξακολουθεί να κατέχει σημαντική θέση στην αγορά σιτηρών (πέραν του 40%) διασφαλίζοντας ανταγωνιστικό περιβάλλον, χαμηλές τιμές και ψηλά επίπεδα ποιότητας.

-Διασφάλισε για χρόνια την επάρκεια σιτηρών στην αγορά, σ’ ένα ημικατεχόμενο νησί, χωρίς μάλιστα εθνικό προγραμματισμό για στρατηγικά αποθέματα, χωρίς καμιά νομική, θεσμική υποχρέωση.

-Λειτούργησε ως μη κερδοσκοπικός οργανισμός με μοναδικό γνώμονα την κάλυψη λειτουργικών της κόστων, εμποδίζοντας τη δημιουργία μονοπωλίων/ολιγοπωλίων και προσυνεννόηση στις τιμές, σε μια μάλιστα τόσο μικρή οικονομία.

-Διασφάλισε και εφοδίασε την αγορά με ποιοτικά σιτηρά, ένα ευαίσθητο είδος που συνδέεται με σωρεία προϊόντων- ευρείας καθημερινής, πρώτης ανάγκης κατανάλωσης.

-Η Επιτροπή Σιτηρών από το 2004 λειτουργεί σε ένα φιλελευθεροποιημένο ανταγωνιστικό περιβάλλον, χωρίς καμία κρατική χορηγία ή άλλη επιβάρυνση, εγγύηση σε δάνεια και τραπεζικά παρατραβήγματα κ.λπ.

Πλεονεκτήματα ΕΣΚ

Σύμφωνα με τη μελέτη που ετοίμασε ο Πανίκος Χάμπας, η Επιτροπή Σιτηρών Κύπρου, λόγω της πολύχρονης παρουσίας της στον τομέα των σιτηρών, παρουσιάζει αρκετά πλεονεκτήματα τα οποία αν αξιοποιηθούν σωστά θα μπορέσουν να συμβάλουν σημαντικά στη βιωσιμότητα της Επιτροπής. Τα σημαντικά πλεονεκτήματα είναι:

1. Τεχνογνωσία της αγοράς, του προϊόντος και γενικά των παραμέτρων που χαρακτηρίζουν τον τομέα της εμπορίας των σιτηρών και ζωοτροφών.

2. Σύγχρονα μεταλλικά και μπετόν σιλό με κυριότερα αυτά στο λιμάνι Λεμεσού και στη Λάρνακα.

3. Αίσθημα αξιοπιστίας και εμπιστοσύνης από πελάτες και προμηθευτές λόγω της συνέπειας στη συνεργασία μαζί τους κατά τις αγορές, πωλήσεις και άλλες συναλλαγές.

4. Διάθεση στην αγορά προϊόντων με πολύ ψηλά κριτήρια ποιότητας, στη βάση αυστηρών προδιαγραφών. Η ΕΣΚ διαθέτει αξιόλογο τμήμα ελέγχου και προστασίας της ποιότητας.

5. Πολύχρονη γνωριμία και συνεργασία με πελάτες και προμηθευτές.

6. Ικανοποιητική ρευστότητα για την απρόσκοπτη αγορά σιτηρών και ζωοτροφών.

7. Δυνατότητα αποθήκευσης μεγάλων ποσοτήτων σιτηρών για μακρύ χρονικό διάστημα αξιοποιώντας χαμηλές τιμές στη διεθνή αγορά.

8. Εμπειρο προσωπικό. Το ψηλό επίπεδο μόρφωσης επιτρέπει στην ΕΣΚ να το αξιοποιήσει για κάλυψη νέων αναγκών της με βραχεία εκπαίδευση.

Διεύθυνση και προσωπικό

Οπως διαφαίνεται μέσα από τη μελέτη του Π. Χάμπα, η Επιτροπή Σιτηρών Κύπρου, με βάση την υπάρχουσα νομοθεσία, διοικείται από εννεαμελές διοικητικό συμβούλιο που διορίζεται από το Υπουργικό Συμβούλιο και λειτουργεί στα πλαίσια που ορίζονται από την Περί Επιτροπής Σιτηρών Νομοθεσία.

Κατά το 2014 η ΕΣΚ απασχολούσε μόνιμο προσωπικό 21 άτομα και 41 άτομα ωρομίσθιο προσωπικό. Το μεγαλύτερο μέρος του μόνιμου προσωπικού, σύμφωνα με τη μελέτη, είναι απόφοιτοι πανεπιστημίου με κατεύθυνση τα οικονομικά, ηλεκτρο – μηχανολογικά και χημεία- ποιότητα.

Το 2004 – 2005 είχε αποχωρήσει βάσει Σχεδίου σχεδόν το 50% του συνολικού προσωπικού (από 160 μειώθηκε σε 80). Εκτοτε κανένας υπάλληλος ή ωρομίσθιος έχει προσληφθεί στην ΕΣΚ.

Συμπεράσματα και εισηγήσεις

Σημαντικό μέρος της μελέτης του Πανίκου Χάμπα καταπιάνεται με συμπεράσματα και εισηγήσεις που έχουν σα στόχο την αναδιάρθρωση/αναδιοργάνωση της Επιτροπής, που θα την οδηγήσουν σε βιώσιμη και αποδοτική λειτουργία.

Συγκεκριμένα:

-Αναγνωρίζεται ότι η παρούσα λειτουργία της ΕΣΚ στο νέο διαμορφούμενο οικονομικό περιβάλλον παρουσιάζει προβλήματα, τα οποία- άλλα διαχρονικά και άλλα τρέχοντα, όπως αγορών, πωλήσεων, κόστων κ.λπ.- χρήζουν άμεσης αντιμετώπισης. Τα προβλήματα που αντιμετωπίζει ο Οργανισμός μπορούν να επιλυθούν χωρίς να αλλάξει το θεσμικό του πλαίσιο ως οργανισμός δημοσίου δικαίου.

-Στις σημερινές συνθήκες ελλοχεύει σοβαρός κίνδυνος δημιουργίας μονοπωλιακής ή ολιγομονοπωλιακής κατάστασης με στρεβλώσεις στην εμπορία σιτηρών. Η ΕΣΚ αποτελεί εμπόδιο σε αυτές τις στρεβλώσεις, αναλογιζόμενοι πόσα άλλα προϊόντα εξαρτώνται από τα σιτηρά, γάλα, κρέας, ψωμί, τυροκομικά, μακαρόνια, αυγά κ.ά.. Επομένως έχει μεγάλη σημασία η σταθερότητα των τιμών των σιτηρών και η αποφυγή μονοπωλίων.

-Ο Π. Χάμπας στη μελέτη του τονίζει πως είναι αντίθετος στην πρόταση για διάλυση με τον ένα ή τον άλλο τρόπο της Επιτροπής Σιτηρών με τη δημιουργία νέας ιδιωτικού δικαίου ΕΣΚ για να ασχοληθεί με την εμπορία των σιτηρών. «Προκαλούν μεγάλη ανησυχία και πολλά ερωτηματικά τέτοιες ενέργειες, πολύ περισσότερο ότι πουθενά στο μνημόνιο δεν υπάρχει πρόνοια ιδιωτικοποίησης ή αλλαγής του στάτους της Επιτροπής Σιτηρών», σημειώνει.

Και προσθέτει:

«Το σχέδιο που προτείνεται από μέλη του ΔΣ για διάσπαση της ΕΣΚ και δημιουργίας εταιρείας ιδιωτικού δικαίου ατεκμηρίωτα και συγκαλυμμένα στοχεύει στην αποδυνάμωση, το ξήλωμα και την ιδιωτικοποίηση της Επιτροπής Σιτηρών και κατ’ επέκταση του ευρύτερου δημόσιου τομέα. Ο σκοπός είναι προφανής, η ουσιαστική διάλυση της Επιτροπής Σιτηρών και η παραμονή στον κλάδο μόνον των ανταγωνιστών για ευκολότερη εκμετάλλευση της αγοράς. Ο Οργανισμός πάσχει από κρυολόγημα και κάποιοι θέλουν να τον στείλουν για χημειοθεραπεία και ακρωτηριασμό».

-Ταυτόχρονα, στη μελέτη του ο Π. Χάμπας, αμφισβητεί πλήρως τον ατεκμηρίωτο ισχυρισμό ότι προβλέπεται πως με τη διάλυση της ΕΣΚ, τη δημιουργία νέας ΕΣΚ ιδιωτικού δικαίου και με τις αναδιαρθρώσεις και αναδομήσεις θα πραγματοποιηθούν κέρδη 22,5 εκατομμυρίων ευρώ και μάλιστα μετά τη φορολογία.

Εισηγήσεις

-Νέα οργανωτική δομή, η οποία μέσω μιας νέας αποτελεσματικής διεύθυνσης να προσδώσει στον οργανισμό όραμα, στόχους, αποτελεσματικότητα, ευελιξία, μέσω κατανομής καθηκόντων, συνεργασίας, επικοινωνίας και συστήματος εσωτερικού ελέγχου.

-Αμεση επίλυση των αδυναμιών που υπάρχουν στην αγορά σιτηρών. Αγορά σιτηρών την κατάλληλη στιγμή, στην καλύτερη δυνατή τιμή, μέσω καθημερινής παρακολούθησης της διεθνούς αγοράς, ετοιμασία αναφορών, εκτιμήσεις και προβλέψεις θα προσδώσουν στην ΕΣΚ πλεονέκτημα έναντι του ανταγωνισμού.

– Αξιοποίηση των αποθηκευτικών χώρων και της δυνατότητας συντήρησης, ως και του μεγάλου όγκου αγορών σιτηρών που πραγματοποιεί η ΕΣΚ, για εξασφάλιση πιο χαμηλών τιμών αγοράς σιτηρών. Η ενίσχυση ακόμη της γκάμας των προϊόντων που εμπορεύεται η ΕΣΚ, μετά από μελέτη.

-Η δημιουργία ομάδας/υπηρεσίας πώλησης με στόχους την ανάλυση της αγοράς, προώθηση πωλήσεων, τιμολογιακή πολιτική, επαφές με πελάτες κ.λπ. αποτελεί άμεση αναγκαιότητα.

-Μελέτη για εκφόρτωση πλοίων στο λιμάνι Λάρνακας για εξυπηρέτηση του πελατολογίου της περιοχής, που ειρήσθω εν παρόδω είναι το μεγαλύτερο παγκύπρια.

-Πωλήσεις απευθείας από το πλοίο, που μεταξύ άλλων ωφελειών θα συντείνει στη μείωση άλλων λειτουργικών κόστων, όπως μεταφορικών, ηλεκτρισμού, εξοικονόμηση ανθρωποωρών και άλλα.

-Μείωση κόστους μισθολογίου με σχέδιο πρόωρης εθελοντικής αφυπηρέτησης ή με μεταφορά αριθμού προσωπικού στο κράτος ή συνδυασμού των δύο.

-Προσπάθεια αντιμετώπισης του αναλογιστικού ελλείμματος του Σχεδίου Σύνταξης μέσω των εισηγήσεων που αναφέρθηκαν πιο πάνω.

-Ετοιμασία ενός μελετημένου προϋπολογισμού και παρακολούθηση υλοποίησης των στόχων του, ιδίως αυτού των πωλήσεων και αγορών.

-Βραχυπρόθεσμος στόχος η δημιουργία μύλου ζωοτροφών στη Λάρνακα, κατόπιν ενδελεχούς και προσεγμένης οικονομοτεχνικής μελέτης.

Χρ. Μαυρής