Γιώργος Παπαγεωργίου: Η παράσταση δίνει βήμα, φωνή και σώμα στους λαϊκούς ανθρώπους

Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Γιώργος Παπαγεωργίου: Η παράσταση δίνει βήμα, φωνή και σώμα στους λαϊκούς ανθρώπους

Ο Αντώνης Γεωργίου συναντάει τον Γιώργο Παπαγεωργίου που σκηνοθετεί την παράσταση Αρίστος που βασίζεται στο βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη «Ο γύρος του θανάτου» και διηγείται την ιστορία του Αριστείδη Παγκρατίδη τον φερόμενο ως «Δράκο του Σέιχ Σου» στη Θεσσαλονίκη. 

Η παράσταση παρουσιάζεται στο Θέατρο Ριάλτο στις 5 και 6 Μαΐου και στο  Θέατρο ΘΟΚ, Λευκωσία στις 7 και 8 Μαΐου

Πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τις πατροπαράδοτες νοοτροπίες μας

 

Γιατί αποφασίσετε να ανεβάσετε αυτή την παράσταση που βασίζεται στο βιβλίο του Θωμά Κοροβίνη;  

Η αλήθεια είναι ότι όλα ξεκίνησαν όταν διάβασα το βιβλίο του Θωμά. Βρισκόμουν στην Θεσσαλονίκη πριν από πολλά χρόνια το 2011 θυμάμαι όταν πρωτοδιάβασα το βιβλίο. Αρχικά με συνεπήρε τόσο η εξαιρετική «πένα» του Θωμά όσο και τα ντοκουμέντα της πραγματικής υποθέσεις του Αριστείδη. Θυμάμαι κάθε βράδυ να επιστρέφω στο σπίτι και να διαβάζω όσο  μπορούσα πιο αργά γιατί δεν ήθελα να τελειώσει το βιβλίο. Παράλληλα με την υπόθεση και τη ζωή του Αριστείδη Παγκρατίδη, με γοήτευσε πολύ όλος ο κόσμος της Θεσσαλονίκης το 1950- 1960 όπως αποτυπώθηκε μέσα από τους χαρακτήρες και τις αφηγήσεις τους. Η τελευταία φράση του Αριστείδη λίγο πριν τον εκτελέσουν ήταν ίσως και ο κύριος λόγος που έκαναν αυτή την ιστορία να με στοιχειώσει. Μου πήρε έξι χρόνια μέχρι να τολμήσω να πω στη διαδικασία της πρόβας με τους οποίους για να φτιάξουμε την παράσταση αλλά από τη στιγμή που ξεκινήσαμε ήταν μονόδρομος. Όλοι νιώθαμε χρέος μας να πούμε αυτή την ιστορία όσο καλύτερα μπορούσαμε.

Η ιστορία αυτή θεωρείται πως στοιχειώνει ακόμα τη Θεσσαλονίκη;

Νομίζω πως ναι. Είναι μία υπόθεση που είχε συγκλονίσει τότε όχι μόνο την τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης, αλλά και ολόκληρη τη χώρα. Και αυτό γιατί ενώ οι επίσημες δικαστικές αρχές καταδίκασαν τον Αριστείδη τετράκις εις θάνατον, η λαϊκή κοινή γνώμη, η πιάτσα που λέμε, υποστήριζε ότι είναι αθώος. Όλοι γνώριζαν ότι πρόκειται για συγκάλυψη και σχεδόν όλοι γνώριζαν και το όνομα του πραγματικού Δράκου. Γι’ αυτό και ο Αριστείδης  Παγκρατίδης μαζί με τον Γρηγόρη Λαμπράκη και τον Τζορτζ Πολκ αποτελούν τις τρεις υποθέσεις που στοίχειωσαν την πόλη.

Πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τις πατροπαράδοτες νοοτροπίες μας σε πολλά ζητήματα που αφορούν την αποδοχή της διαφορετικότητας και ταυτόχρονα τη μη αποδοχή κακοποιητικών  συμπεριφορών.

Πέραν όμως από την ίδια τη ιστορία του Παγκρατίδη αντιλαμβάνομαι ότι το βιβλίο καθώς και η παράσταση αγγίζουν και αλλά θέματα;

Ουσιαστικά μέσα από την ζωή και το θάνατο του Αριστείδη περνάει από μπροστά μας η αποτύπωση μίας ολόκληρης εποχής. Είναι μία εποχή  με έντονα κοινωνικά προβλήματα, φτώχεια, μετανάστευση, προσφυγιά αλλά ταυτόχρονα ζωή, αμαρτία, υπέροχα λαϊκά τραγούδια. Αυτό όμως που είχε σημαδέψει την εποχή εκείνη τη Θεσσαλονίκη ήταν το έντονο παρακράτος που επικρατούσε. Σχεδόν ένας στους δύο ήταν ρουφιάνος και δεν μπορούσες να έχεις εμπιστοσύνη σε κανένα.

Ουσιαστικά μέσα από την ζωή και το θάνατο του Αριστείδη περνάει από μπροστά μας η αποτύπωση μία ολόκληρη εποχής.

Έχουν βέβαια αλλάξει τα πράγματα από την κοινωνία της δεκαετίας του 60, υπάρχουν όμως ακόμα διακρίσεις και προκαταλήψεις, όπως επιβεβαιώνεται κάποτε τόσο τραγικά (υπόθεση Ζακ Κωστόπουλου) Πως αλλάζουν αυτές οι αντιλήψεις;

Κάποτε πίστευα ότι η ιστορία και το πέρασμα του χρόνου έρχονται για να αλλάξουν πεποιθήσεις, μυαλά, συνήθειες. Τώρα δεν το πιστεύω πια. Πιστεύω ότι είναι αρχικά θέμα παιδείας και από κει και πέρα προσωπικής ευαισθησίας. Για να γίνουμε καλύτεροι ως κοινωνία πρέπει να αλλάξουμε ριζικά τις πατροπαράδοτες νοοτροπίες μας σε πολλά ζητήματα που αφορούν την αποδοχή της διαφορετικότητας και ταυτόχρονα τη μη αποδοχή κακοποιητικών  συμπεριφορών.

Το θέατρο, η τέχνη γενικότερα έχουν κάποιο ρόλο να παίξουν;

Φυσικά! Μία παράσταση, ένα θεατρικό έργο, είναι ταυτόχρονα και ένα βήμα να ακουστεί μια ιστορία που είναι θαμμένη στο χρόνο, να αποτυπωθεί μία αλήθεια που κάποτε κρύφτηκε. Συγκεκριμένα με την παράσταση του «Αρίστου» παρατηρήσαμε ότι πολύς κόσμος ενεργοποιήθηκε και άρχισε να ψάχνει από μόνος του πληροφορίες για την υπόθεση του Παγκρατίδη και επίσης βρέθηκαν μάρτυρες που έζησαν την υπόθεση από κοντά οι οποίοι έσπασα την σιωπή τους, γράφτηκαν βιβλία όπως το βιβλίο του Κωνσταντίνου Λογοθέτη που κυκλοφόρησε  προσφάτως και ρίχνει νέο φως στην υπόθεση καθώς και στο ποιος ήταν ο πραγματικός δράκος. Θα μου πεις, ένας άνθρωπος έχασε τη ζωή του, έχει  νόημα όλο αυτό 60 χρόνια μετά; Δεν ξέρω, αλλά αν υπάρχει αυτό που λέμε ψυχή ή πνεύμα, ίσως και να υπάρχει. Και ίσως επίσης η οικογένεια του να νιώθει κάπως καλύτερα σήμερα που το όνομα του Αριστείδη δεν κυκλοφορεί με κάποιο «λεκέ», αλλά αντίθετα είναι καθαρό.

Είναι μία υπόθεση που είχε συγκλονίσει τότε όχι μόνο την τοπική κοινωνία της Θεσσαλονίκης, αλλά και ολόκληρη τη χώρα.

Ποια ήταν η ανταπόκριση του κοινού στην παράσταση;

Νομίζω ότι ήταν πολύ πιο έντονη από αυτό που περιμέναμε. Όχι μόνο λόγω της μεγάλης προσέλευσης, αλλά και της εκτίμησης που εισπράξαμε και εισπράττουμε όλα αυτά τα χρόνια που παίζεται η παράσταση. Το πιο συγκινητικό feedback που πήραμε ποτέ από το κοινό της παράστασης, ήταν όταν παίξαμε την παράσταση σε live streaming εκδοχή και μας στέλνανε μηνύματα ότι χειροκροτούσαν οι θεατές μετά το τέλος της παράστασης από το καναπέ του σπιτιού τους. Η ανάγκη τους να δείξουν την εκτίμηση τους στην παράσταση μας, ακόμα και με ένα τέτοιο τρόπο ήταν πραγματικά συγκινητική.

Χωρίς να είναι το ζητούμενο, η παράσταση δίνει «απάντηση» στο ερώτημα για την ενοχή ή μη του Παγκρατίδη;

Η παράσταση δίνει βήμα, φωνή και σώμα στους λαϊκούς ανθρώπους οι οποίοι υποστηρίζουν με τις μαρτυρίες τους και την ψυχή τους ότι ο Αριστείδης Παγκρατίδης ήταν αθώος. Παράλληλα η παράσταση δίνει βήμα και στα πραγματικά ντοκουμέντα  της εποχής όπως και στα σημεία εκείνα της δικογραφίας και της ανάκρισης που αποτέλεσαν κομβικά σημεία στην υπόθεση Παγκρατίδη. Ένα σφίξιμο έρχεται να αφηγηθεί η παράσταση. Το σφίξιμο που νιώσαμε  τόσο εμείς όσο και οι θεατές όταν αρχίσαμε να καταλαβαίνουμε ότι ένα παιδί 28 χρονών καταδικάστηκε και εκτελέστηκε και λίγο πριν πεθάνει φώναξε «μανούλα μου γλυκιά είμαι αθώος».

Σκηνοθεσία: Γιώργος Παπαγεωργίου, Διασκευή: Θεοδώρα Καπράλου, Μουσική: Γιώργος Δούσος, Φωτισμοί: Αλέκος Αναστασίου, Κίνηση: Μαρίζα Τσίγκα, Σκηνογραφική/ Ενδυματολογική επιμέλεια: Κατερίνα Αριανούτσου, Φωτογραφίες: Δομινίκη Μητροπούλου Ι Βοηθός σκηνοθέτη: Μαρία Προϊστάκη

Ερμηνεία: Φιλαρέτη Κομνηνού, Γιάννης Λεάκος, Ιωάννης Αθανασόπουλος, Κλείτος Κυριακίδης (μουσικός επί σκηνής)

Θέατρο Ριάλτο στις 5 και 6 Μαΐου

Θέατρο ΘΟΚ στις 7 και 8 Μαΐου