Γιώργος Τσαγγάρης: Να προβάλλουμε την ανεξάρτητη δημιουργία που βασίζεται σε ανθρωποκεντρικές αξίες

Συναντήσεις/ Ορίζοντας

Γιώργος Τσαγγάρης: Να συνεχίσουμε να προβάλλουμε την ανεξάρτητη δημιουργία που βασίζεται σε ανθρωποκεντρικές αξίες

Ο Αντώνης Γεωργίου συζητά με τον Γιώργο Τσαγγάρη Καλλιτεχνικό Διευθυντή του Διεθνούς Φεστιβάλ Animation Υπαίθρου – Ὀψεις του Κόσμου που διεξάγεται φέτος για δέκατη ένατη χρονιά, 9-12 Αυγούστου, στο χωριό Σαλαμιού

Εύχομαι πως η εποχή μας κυοφορεί μια αλλαγή προς το καλύτερο και πως θα βρεθούμε πρωταγωνιστές σε αυτόν τον αγώνα

Αρκετά φεστιβάλ έχουν αναβληθεί εξαιτίας των περιοριστικών μέτρων λόγω πανδημίας. Πόσο επηρεάστηκε η φετινή διοργάνωση του Countryside Animafest Cyprus – Views of the World από αυτά τα μέτρα;

Είναι αλήθεια πως αρκετά φεστιβάλ αναγκαστικά προχώρησαν σε διαδικτυακές εκδόσεις. Εμείς ευτυχώς, λόγω του υπαίθριου χαρακτήρα της διοργάνωσης, φαίνεται πως θα μπορέσουμε να πραγματοποιήσουμε το φεστιβάλ με κοινό αλλά με περιορισμένο το φετινό πρόγραμμα. Δηλαδή θα πραγματοποιηθούν μόνο υπαίθριες προβολές. Δεν θα γίνουν όλα τα παράλληλα προγράμματα όπως καθιερωμένα γινόντουσαν κάθε χρόνο και δεν θα παραβρεθούν διεθνείς καλεσμένοι.

Η απόφαση για να γίνει το φεστιβάλ εμπεριέχει και ένα μήνυμα για την αποφασιστικότητα των δημιουργών να συνεχίσει η πολιτιστική δραστηριότητα;

Είμαστε γενικά αποφασισμένοι να συνεχίσουμε με όλες μας τις δυνάμεις να προβάλλουμε την ανεξάρτητη δημιουργία, αυτήν που βασίζεται σε ανθρωποκεντρικές αξίες. Και είναι μια δύσκολη μάχη στην εποχή μας γιατί και πάλι ο πολιτισμός περνά σε δεύτερη μοίρα.

Όταν ήρθα σε επαφή με το ανεξάρτητο σινεμά animation γοητεύτηκα από τις εικαστικές του δυνατότητες αλλά κυρίως από την ποιητική ματιά των δημιουργών του για τον κόσμο μας.

Aν πάμε πίσω πως ξεκίνησε η ενασχόληση σου με τη τέχνη του Animation και γιατί πήρες την απόφαση για αυτό το φεστιβάλ;

Το 2002 ξεκινήσαμε το μικρό φεστιβάλ ντοκιμαντέρ στο χωρίο Πλατανίστεια της επαρχίας Λεμεσού μαζί με τον Δημήτρη Εϊπίδη (τέως καλλιτεχνικό διευθυντή του Φεστιβάλ Κινηματογράφου Θεσσαλονίκης) και τον Γιάγκο Χατζηγιάννη (διευθυντή του Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ Λεμεσού). Το φεστιβάλ ξεκίνησε να διοργανώνεται στο πλαίσιο των δωρεάν μαθημάτων χαρακτικής στην μνήμη του Α. Τάσσου, δασκάλου του Χαμπή Τσαγγάρη. Στόχος μας από την αρχή ήταν η προβολή του ανεξάρτητου σινεμά ντοκιμαντέρ, της ανόθευτης δηλαδή πληροφορίας από ειδησεογραφικά πρακτορεία και εμπορικές παραγωγές στους πολλούς, στον απλό κόσμο της υπαίθρου εκτός του κέντρου.  Αργότερα το 2006 όταν ήρθα σε επαφή με το ανεξάρτητο σινεμά animation γοητεύτηκα από τις εικαστικές του δυνατότητες αλλά κυρίως από την ποιητική ματιά των δημιουργών του για τον κόσμο μας. Έτσι ένοιωσα την ανάγκη να το προβάλω και στην Κύπρο, αφού μέχρι τότε ο τόπος μας δεν διέθετε πλατφόρμα προβολής αυτή της τέχνης. Το 2007 προβλήθηκαν τα πρώτα προγράμματα ταινιών animation στο υφιστάμενο φεστιβάλ ντοκιμαντέρ και διοργανώθηκαν παράλληλα και τα πρώτα εργαστήρια κινουμένων σχεδίων. Το φεστιβάλ μετονομάστηκε σε Διεθνές Φεστιβάλ Ντοκιμαντέρ και Κινουμένων Σχεδίων Υπαίθρου – Όψεις του Κόσμου για να καταλήξει στην σημερινή του μορφή το 2012 όταν πλέον προβάλλει μόνο ταινίες animation διαθέτοντας και διαγωνιστικά προγράμματα, διεθνές και Εθνικό Κυπριακό. Αναπτύσσει και προβάλλει έκτοτε ως εξειδικευμένο πλέον φεστιβάλ την τέχνη του Animation στον τόπο μας.

 

Συνειδητά επιδιώκετε την διεξαγωγή του Φεστιβάλ στην Ύπαιθρο συμβάλλοντας στην πολιτιστική αποκέντρωση, γιατί το θεωρείτε σημαντικό αυτό;

Η ιδέα της Πολιτιστικής αποκέντρωσης βρίσκεται βαθιά ριζωμένη στον πυρήνα της διοργάνωσης. Αυτό βέβαια μας το εμβολίασε ο Χαμπής ο Χαράκτης αφού πρώτος ξεκίνησε τα δωρεάν μαθήματα χαρακτικής το 1995 στην ύπαιθρο έχοντας ως ιδεολογικό του κίνητρο την «τέχνη στο λαό». Εγώ ήμουν τυχερός που έζησα να δω αυτό το όνειρο να εξαπλώνεται. Το Φεστιβάλ αργότερα συνέβαλε πιστεύω καθοριστικά στην ανάπτυξη και εξέλιξη αυτής της ιδέας ως το πρώτο στο είδος του σύγχρονου περιεχομένου φεστιβάλ στην Ύπαιθρο. Το γεγονός πως το φεστιβάλ προσέλκυσε πολλούς νέους οδήγησε αργότερα και στην δημιουργία πολλών άλλων σύγχρονων καλοκαιρινών φεστιβάλ στην κυπριακή ύπαιθρο. Και όλα αυτά δείχνουν την αγάπη των νέων για τον τόπο μας. Τα καλοκαιρινά φεστιβάλ στην ύπαιθρο παίρνουν την τέχνη στους πολλούς εκεί που δεν θα είχαν συνήθως την ευκαιρία να παρακολουθήσουν ποιοτικό ανεξάρτητο σινεμά ή ανεξάρτητη τέχνη κάθε είδους. Αλλά φέρνουν και κοινό από τα αστικά κέντρα στην ύπαιθρο, όπου μπορούν να εκτιμήσουν τον πολιτισμό της υπαίθρου και την ομορφιά του τόπου μας. είναι δηλαδή μια ανταλλαγή που συμβάλλει στην καλλιέργεια ταυτότητας και σεβασμού για την κληρονομιά μας.

 Πιστεύω πως η τέχνη είναι αναγκαίο να λειτουργήσει στη διαλεκτική της σύγχρονης  μας ιστορίας ως φορέας κοινωνικών μηνυμάτων με βάση την πλατιά Δημοκρατία, την ελευθερία του λόγου και την κοινωνική δικαιοσύνη

Δεκαεννιά φεστιβάλ μετά θεωρείς πως έχει αλλάξει ο τρόπος που αντιμετωπίζεται το καλλιτεχνικό Animation στην Κύπρο;

Πιστεύω πως ναι. Έχουν προβληθεί εκατοντάδες ταινίες και έχουν διοργανωθεί δεκάδες εργαστήρια, διαλέξεις, εκθέσεις και γενικά έχουν πραγματοποιηθεί πολλά αναπτυξιακά προγράμματα για την προβολή και εκπαίδευση αυτής της τέχνης. Ένας μεγάλος αριθμός κοινού, συμπεριλαμβανομένων και δασκάλων και εκπαιδευτικών, έχει έρθει σε επαφή με την αισθητική αυτού το του είδους σινεμά αλλά και με τα μηνύματα που μεταφέρουν οι δημιουργοί του. Έχει γίνει ήδη γνωστό στο ευρύ κοινό πώς εκτός του εμπορικού animation που μας σερβίρουν στην τηλεόραση υπάρχει και το ποιητικό, το καλλιτεχνικό animation. Και είναι πολλοί που το αναμένουν κάθε χρόνο το φεστιβάλ. Αυτό που μας συγκινεί ιδιαίτερα είναι η μετάδοση που γίνεται των αξιών και δημιουργικών δυνατοτήτων αυτής της τέχνης στην εκπαίδευση και τους νέους, αλλά και στους απλούς ανθρώπους της υπαίθρου.

Πόσες ταινίες παίρνουν μέρος στο Κυπριακό διαγωνιστικό μέρος; Υπάρχουν αρκετοί δημιουργοί που ασχολούνται με το είδος αυτό και σε ποιο επίπεδο βρίσκεται το καλλιτεχνικό Animation στην Κύπρο;

Στο φετινό Κυπριακό διαγωνιστικό συμμετέχουν με ταινίες τους 10 Κύπριοι δημιουργοί μεταξύ των οποίων οι διακεκριμένοι σε προηγούμενα Φεστιβάλ Αναστασία Μούγη, Μιχάλης Παπανικολάου και Ελένη Χανδριώτου. Στο πρόγραμμα θα διαγωνιστούν επίσης τέσσερις ταινίες που δημιουργήθηκαν στο πλαίσιο της πρόσκλησης των Πολιτιστικών Υπηρεσιών ΥΠΠΑΝ για τη δημιουργία 3λεπτων ταινιών με θέμα την Πανδημία.

Νιώθω πως το Κυπριακό animation σταδιακά εξελίσσεται. Υπάρχουν παρόλα αυτά δύο χώροι: Ο ένας είναι το ανεξάρτητο καλλιτεχνικό animation και ο άλλος το εμπορικό. O δρόμος για εμάς είναι ακόμη μακρύς, κυρίως για το καλλιτεχνικό animation. Το εθνικό κυπριακό διαγωνιστικό είναι μια καλή ένδειξη: καταγράφει μια σταδιακή ανοδική πορεία τα τελευταία χρόνια, μαρτυρεί επίσης πως έχουμε δρόμο μπροστά μας. Θεωρώ πως η βελτίωση της καλλιτεχνικής ποιότητας του Κυπριακού animation συνδέεται με την προσπάθεια του φεστιβάλ για ανάπτυξη και προβολή των εγχώριων δημιουργών εδώ και χρόνια, μέσα από internships, εργαστήρια και masterclasses, μέσα από ευκαιρίες για να έρθουν σε επαφή με σημαντικούς καλλιτέχνες και διεθνή κέντρα, άλλα μέσα από προγράμματα κυπριακών ταινιών που προβάλλονται στην Κύπρο και στο εξωτερικό. Πρόσφατα μάλιστα άρχισαν είδη να ξεχωρίζουν κάποιο νέοι δημιουργοί του καλλιτεχνικού animation.

Η περίοδος αυτή που πέρασε αλλά και οι νέες συνθήκες λόγω πανδημίας φανέρωσαν αδυναμίες στην πολιτική στήριξης των καλλιτεχνών και του πολιτισμού γενικότερα. Τι πρέπει να γίνει για ενίσχυση του θεσμικού πλαισίου που αφορά τον Πολιτισμό αλλά και την οικονομική στήριξη;

Πιστεύω πως αυτές οι αδυναμίες που φανερώθηκαν είναι αποτέλεσμα έλλειψης ουσιαστικής πολιτιστικής πολιτικής και παιδείας.  Εάν αυτή η κρίση έβρισκε ένα καλλιτεχνικά καλλιεργημένο και ευαισθητοποιημένο κοινό τότε το ίδιο αυτό κοινό θα υπερασπιζόταν τις τέχνες. Θα συμμαχούσε δηλαδή με το σύνολο των καλλιτεχνών που δίνουν στις μέρες μας καθημερινή μάχη για την υπεράσπιση της τέχνης. Θα  έβλεπε έτσι το κοινό την τέχνη ως ύψιστο αγαθό και δεν θα επέτρεπε σε κανένα να την καθηλώσει. Και θα στηριζόταν μάλιστα στην τέχνη για να ξεπεράσει την κρίση. Σε μια τέτοια περίπτωση βεβαία, σημαίνει πώς ένα τέτοιο κοινό θα εξέλεγε και κυβερνήσεις αντάξιες των προσδοκιών του που θα ανταποκρίνονταν δηλαδή σε αυτές τις αξίες.

Πιστεύεις πως μας αφήνει «διαφορετικούς» αυτή η περίοδος εμάς και τον κόσμο γενικότερα;

Βρισκόμαστε σε μια εποχή κοινωνικά ταραγμένη και σε μια στιγμή αβεβαιότητας για το ίδιο το μέλλον του πλανήτη και η σημερινή κρίση αποκάλυψε το μέγεθος των προβλημάτων. Πιστεύω πως η τέχνη είναι αναγκαίο να λειτουργήσει στη διαλεκτική της σύγχρονης  μας ιστορίας ως φορέας κοινωνικών μηνυμάτων με βάση την πλατιά Δημοκρατία, την ελευθερία του λόγου και την κοινωνική δικαιοσύνη. Εύχομαι πως η εποχή μας κυοφορεί μια αλλαγή προς το καλύτερο και πως θα βρεθούμε πρωταγωνιστές σε αυτόν τον αγώνα.