Του Παύλου Λοΐζου*
Η πανδηµία φέρνει σηµαντικές αλλαγές σε όλα τα επίπεδα της κοινωνικής και οικονοµικής ζωής, τόσο στην Κύπρο όσο και διεθνώς.
Στον τοµέα των ακινήτων, µία κατηγορία που αναµένεται να επηρεαστεί σηµαντικά, είναι αυτή των γραφειακών χώρων: αποστασιοποίηση, εργασία από το σπίτι, ευέλικτα ωράρια αλλάζουν τα δεδοµένα. […] Στη WiRE εκτιµούµε πως στην κυπριακή αγορά γραφειακών χώρων θα υπάρξει µείωση της ζήτησης από χρήστες της τάξης του 10-15%, καθώς οι επιχειρήσεις υιοθετούν το µοντέλο της εξ αποστάσεως εργασίας, και την ίδια ώρα, παραδοσιακοί θεσµοί οι οποίοι ενείχαν το στοιχείο της γραφειοκρατίας αυξάνουν σταδιακά το ψηφιακό τους αποτύπωµα και αυτοµατοποιούν διάφορες διαδικασίες.
Έχοντας αναφέρει τα πιο πάνω, θεωρούµε χρήσιµη µία αναδροµή στην πορεία των γραφειακών χώρων στην Κύπρο, από πλευράς τιµών πώλησης και ενοικίασης.
Αρχίζοντας από τις τιµές πώλησης των γραφειακών χώρων καταγράφεται µία άνοδος σε παγκύπρια βάση αφού ο σχετικός δείκτης παρουσίασε άνοδο σε διάστηµα πενταετίας, από 66,4 σε 78,1 (η βάση του ∆είκτη, δηλαδή 100, ήταν το 2009). Αξιοσηµείωτο είναι και το γεγονός πως κάθε χρόνο ο ∆είκτης παρουσίαζε άνοδο µε εξαίρεση το 2020, προφανώς λόγω της πανδηµίας. Αναλύοντας τα στοιχεία ανά επαρχία, ιδιαίτερη εντύπωση προκαλούν τα δεδοµένα για την επαρχία Λευκωσίας όπου οι τιµές πώλησης παρουσιάζουν σηµαντική άνοδο. Συγκεκριµένα, από 71,1 στο τέλος του 2016 ανήλθαν σε 104,8 το πρώτο τρίµηνο του 2021. Ούτε η πανδηµία στάθηκε ικανή να αναχαιτίσει αυτήν την πορεία αφού και το 2020 ο δείκτης τιµών για γραφειακούς χώρους στη Λευκωσία κατέγραψε άνοδο. Στη Λεµεσό, όπου υπάρχει µικρός σχετικά κατασκευαστικά όγκος για τις συγκεκριµένες αναπτύξεις, µέσα σε µία πενταετία ο δείκτης αυξήθηκε κατά 10 µονάδες περίπου, από 68,8 σε 78,7. Μάλιστα, το 2020 η ετήσια µείωση ξεπέρασε το 8%. Βέβαια, οι τιµές πώλησης ανά τετραγωνικό µέτρο στη Λεµεσό είναι πολύ ψηλότερες απ’ ό,τι στις άλλες πόλεις, άρα τα περιθώρια για αύξηση των τιµών είναι περιορισµένα. Επίσης, η αγορά ακινήτων της Λεµεσού, ακόµα και των εµπορικών ακινήτων, έχει επηρεαστεί από τον τερµατισµό του Κυπριακού Επενδυτικού Προγράµµατος (ΚΕΠ). Όσον αφορά Λάρνακα, Πάφο και Παραλίµνι και πάλι οι τιµές ακολούθησαν ανοδική πορεία την τελευταία πενταετία, ενώ το 2020 καταγράφηκαν µικρές απώλειες.
Σε σχέση µε τις τιµές ενοικίασης των γραφειακών χώρων, η εικόνα είναι παρόµοια. Σε παγκύπρια βάση, ο ∆είκτης στο τέλος του 2020 ανήλθε σε 81,4 από 65,1 το 2016. Στο τέλος του 2020 σηµειώθηκε µείωση σε ετήσια βάση της τάξης του 1,2%, η οποία συνεχίστηκε και το πρώτο τρίµηνο του 2021. Στη Λευκωσία πάντως έχει καταγραφεί µία πολύ σηµαντική άνοδος των ενοικίων για γραφειακούς χώρους, τα οποία σε µία πενταετία αυξήθηκαν κατά σχεδόν 55% και παρέµειναν στα ίδια επίπεδα κατά το πρώτο τρίµηνο του 2021. Ακόµα και το 2020 εν µέσω πανδηµίας η πορεία των ενοικίων ήταν ανοδική. Στη Λεµεσό, η αύξηση ήταν πιο περιορισµένη την τελευταία πενταετία (περίπου 22%), ωστόσο και πάλι ισχύει ότι οι τιµές είναι σηµαντικά υψηλότερες στη συγκεκριµένη επαρχία, άρα και πιο δύσκολο να ανέβουν δραµατικά. Σηµειώνεται όµως µείωση κατά το πρώτο τρίµηνο του 2021.
Έχοντας λοιπόν υπόψιν όλα τα πιο πάνω, στη µετα-πανδηµία εποχή, θα µπορούσε να θεωρηθεί καλή µία επένδυση σε ποιοτικά, εξυπηρετούµενα κτίρια γραφείων µε µεγάλους χώρους, ιδανικά στη Λευκωσία και στη Λεµεσό. […] Ένας επενδυτής σε γραφειακούς χώρους κατηγορίας Α θα µπορούσε να απολαµβάνει µία απόδοση, η οποία θα κυµαίνεται µεταξύ 6-7% ετησίως. Πάντως, για επενδυτές οι οποίοι δεν δραστηριοποιούνται οι ίδιοι στον τοµέα της ανάπτυξης γης, η άποψή µας είναι πως ο καλύτερος τρόπος για να επενδύσουν είναι µέσω εξειδικευµένων Real Estate Investment Trusts ή Exchange Traded Funds (ETFs) ώστε και διασπορά κινδύνου να έχουν και επαγγελµατικής διαχείρισης οι επενδύσεις τους να τυγχάνουν.
*∆ιευθύνων Σύµβουλος WiRE FS
Aκολουθήστε μας στο Google News
