Γραμμές του Ουμίτ Ινατσί

Γραμμές/ Ορίζοντας

Ουμίτ Ινατσί

Πηγάδι: Το Μέσα και το Τίποτα

(Μετάφραση Μαρία Σιακαλλή)

Εκδόσεις Baranga, 2020

Αφού στάθμευσα το αυτοκίνητο σε ένα κατάλληλο μέρος, άρχισα να κατεβαίνω από τα σκαλιά τα ντυμένα με χαλίκια και να κατευθύνομαι προς την ακτή. Μικρά παρεκκλήσια έτοιμα να καταρρεύσουν, σπίτια από κίτρινη πέτρα, παραμελημένοι δρόμοι. Τελικά βρέθηκα να στέκομαι σε μια μικρή μαρίνα. Ενώ περπατούσαν κατά μήκος του φτιαγμένου από μπετόν κυματοθραύστη, έβλεπα μαυρισμένους νέους που κάθονταν στα παγκάκια και κοίταζαν τη θάλασσα. Έσπαγαν και έτρωγαν σπόρια σαν ένα αυτόματο μηχάνημα λείανσης. Μπροστά από τον καθένα τους ένας μικρός λόφος από φλούδες. Και τα μάτια τους στις τουρίστριες που περνούσαν από μπροστά τους.

Ήθελα να επιστρέψω στη μαρίνα και να φάω ορεκτικά ψαριών σε μια ψαροταβέρνα, απολαμβάνοντας την θέα. Ενώ έψαχνα για ένα μέρος που μπορώ να βρω περπατώντας για λίγο, άλλαξα γνώμη, όταν είδα τους σερβιτόρους να προσπαθούν να ψαρέψουν πελάτες από το δρόμο. Μπήκα στο αυτοκίνητό μου και πήρα ξανά το δρόμο προς την Αμμόχωστο. Σκεφτόμουν σε όλη τη διαδρομή ότι ανάμεσα σε όλες τις κουβέντες που είχα ακούσει να λένε γύρω μου, σχεδόν καμιά δεν ήταν στην κυπριακή διάλεκτο. Ήταν αυτό ένα σημάδι αλλαγής ή μείωσης;

Όταν σε ένα μέρος κάποια πράγματα μειώνονταν αυτό σήμαινε ότι κάποια άλλα πολλαπλασιάζονταν. Ή ο πολλαπλασιασμός κάποιων πραγμάτων σήμαινε τη μείωση κάποιων άλλων. Καθώς τα σκεφτόμουν αυτά, προσπαθούσα παράλληλα να προσδιορίσω το πώς μπορεί να ερμηνευτεί η διαφορά μεταξύ της ελάττωσης και της μείωσης. Η συνήθης κατάσταση μου. Καλά και τι θα άλλαζε αν μπορούσα να εντοπίσω τη διαφορά; Ήδη τα ήξερα όλα αυτά πριν έρθω στο νησί. Εμείς στην πραγματικότητα και ελαττωνόμασταν και μειωνόμασταν. Ελαττωνόμασταν γιατί πολλοί άνθρωποι που συνειδητοποίησαν ότι ζούσαν σε ένα κομμάτι γης που δεν θα γινόταν η πατρίδα τους και δυσκολευόντουσαν ακόμη και να κερδίσουν το ψωμί τους, βρήκαν ως τελευταία λύση τη μετανάστευση. Μειωνόμασταν γιατί στα δικά μας χώματα εκτός της θέλησής μας πολλαπλασιαζόταν ένα πλήθος, το οποίο από κάθε άποψη θα μας απορροφούσε. Ωστόσο, δεν καταφέρναμε να έχουμε μια κοινή προοπτική ώστε να αντισταθούμε συλλογικά. Το πλήθος δεν σημαίνει πάντα πλειοψηφία. Οι κοινότητες που είναι πλειοψηφία μπορούν να μειωθούν ποιοτικά. Η ελάττωση είναι μια κατάσταση που σχετίζεται με την ύπαρξη. Η μείωση είναι ποσοτική…

Μια χώρα που δεν μπορεί να ελέγξει την οικονομία, την κοινωνική δομή και την πολιτιστική ύπαρξή της, δεν μπορεί να είναι μια ανεξάρτητη χώρα. Το πολύ να αποτελέσει μέρος αποικιακών καθεστώτων. Και δεν μπορούμε να αρνηθούμε ότι το κάνουμε αυτό με το δική μας θέληση. Φτάσαμε μέχρι εδώ ως μια κοινωνία επέκταση της αποικιοκρατίας. Άλλαξε ο αποικιοκράτης μας και προσαρμοστήκαμε σε αυτό. Δεν αντέξαμε την ανεξαρτησία. Μου φαίνεται υπερβολικό να κοιτάζουμε όλα αυτά που γίνονται με έκπληξη. Εμείς, οι Κύπριοι, που απολαμβάνουμε να μας πιέζουν και να μας καταπιέζουν και στη συνέχεια να το παίζουμε θύματα, δεν μάθαμε πως να διαμορφώσουμε ούτε τους στόχους μας ούτε το θυμό μας. Ούτε καν η θλίψη μας δεν έχει μορφή× μια άμορφη κατάσταση γενικά.

Δεν μπορώ καν να διανοηθώ μια κατάσταση, στην οποία ένας άνθρωπος που ταλαντεύεται μεταξύ καταστροφής και νίκης, από τη μια να οικειοποιείται τα λάφυρα του πολέμου δημιουργώντας για τον εαυτό του ένα λόγο ύπαρξης, και από την άλλη να κλαίει για τα χώματα που άφησε. Μου είναι δύσκολο να το καταλάβω αυτό. Κάποιοι θεώρησαν τα λάφυρα ως παρηγοριά για τα δεινά που υπέστησαν και κάποιοι άλλοι ως βραβείο που δόθηκε στον νικητή. Και οι δύο περιπτώσεις θα μπορούσαν να θεωρηθούν ως η πολιτική δωροδοκία για την πραγματοποίηση του Ταξίμ. Είχα φύγει από το νησί τους τελευταίους μήνες του ΄74, όταν οι επιπτώσεις του πολέμου ήταν ακόμα νωπές, οπότε δεν είμαι σίγουρος ότι μπορώ να κάνω μια σωστή αξιολόγηση όσον αφορά στην ψυχική κατάσταση στην οποία βρισκόντουσαν οι άνθρωποι όταν έγιναν όλα αυτά. Κάθε κατάσταση δημιουργεί τη δική της πραγματικότητα και κάθε πραγματικότητα δημιουργεί τη δική της κατάσταση…Το περίεργο εδώ είναι ότι ο νους που κυμαίνεται μεταξύ κατάστασης και πραγματικότητας, υπακούει σε μια απόλυτη ψευδαίσθηση και αντιλαμβάνεται αυτή την ψευδαίσθηση ως την αλήθεια.

Ξέρω ότι είχε να κάνει με το τι αμφισβητούσα, με το τι ήμουν και τι δεν ήμουν. Ό,τι ήμουν ή δεν ήμουν δεν ήταν αρκετό για αυτοβούληση. Τα κενά μνήμης που είχα σχετικά με την ύπαρξή μου με εμπόδισαν να διαμορφώσω το σύνολο μου. Ήταν η μεγαλύτερη αντίφαση στη ζωή μου να προσπαθώ να επιβεβαιώσω την ύπαρξή μου με τις ελλείπεις πληροφορίες ενός παρελθόντος, ενώ μπορούσα να ξαναδημιουργήσω τον εαυτό μου.

(απόσπασμα από το μυθιστόρημα)