Γραμμές του Σάββα Βαρναβίδη

Γραμμές / Ορίζοντας

 

Σάββας Βαρναβίδης

Η Εμπειρία της Αλήθειας

Εκδόσεις Αρμίδα, 2019

 

Η παρουσίαση του βιβλίου θα πραγματοποιηθεί την Τρίτη 25 Φεβρουαρίου, 19:30 στην Αίθουσα Καστελιώτισσας, Λευκωσία

Χαιρετισμό θα απευθύνει ο Δρ Λεωνίδας Γαλάζης καθώς και ο συγγραφέας.

Την εκδήλωση/παράσταση πλαισιώνουν οι Αντρέας Τσέλεπος στην αφήγηση κειμένων, η Κωνσταντίνα Χρίστου στην άρπα, η Αγνή Σακκά στο πιάνο. Συντονίζει ο Μίκης Κασάπης. Στο τραγούδι η Καίτη Οικονομίδου, ενώ τη μουσική έχει γράψει ο Νίκος Ξυδάκης.

 

Φιλότης στο κατώφλι

[…]

Το χρονικό του καπέλου: Έτος 1930, κατά το μεγάλο οικονομικό κραχ στο Μπρονξ της Νέας Υόρκης. Ο έφηβος Μίλτον εργάζεται καλοκαίρι σε ένα εστιατόριο diner. Η δουλειά του είναι να καθαρίζει πατάτες και κρεμμύδια επί εννιαώρου μέσα σε ένα υγρό υπόγειο που φωτίζεται από μια μόνο ηλεκτρική λάμπα. Στον ίδιο χώρο που αποθηκεύονται οι σακούλες πατατών και κρεμμυδιών, βρίσκονται οι τουαλέτες και τα αποδυτήρια του προσωπικού.

Μοναδική παρηγοριά σε εκείνο το άθλιο υπόγειο έδινε στον Μίλτον η φιλία του με τον Τζόνι, το μπας μπόι της diner. Δουλειά του Τζόνι, ο οποίος ήταν ένα-δύο χρόνια πιο μεγάλος του, ήταν να μεταφέρει τις κομμένες πατάτες και τα καθαρισμένα κρεμμύδια από το υπόγειο στην κουζίνα του ισογείου, ανεβοκατεβαίνοντας αμέτρητες φορές τη στενή ξύλινη σκάλα του υπογείου.  Ο Μίλτον έπρεπε να καθαρίζει ολόκληρους σάκους κρεμμύδια και πατάτες για να προλαβαίνει τις παραγγελίες της κουζίνας. Κατασκοτώνονταν και οι δύο τους καθημερινά, ώς τη μέρα που ο Τζόνι, φτάνοντας στα όριά του, πέταξε τα καθαρισμένα κρεμμύδια στα πόδια του μάγειρα και παραιτήθηκε στο επί τόπου. Κατέβηκε στο υπόγειο για να αποχαιρετήσει τον φίλο του και να πιάσει το καπέλο του από την κρεμάστρα. Ο Τζόνι ετοιμαζόταν να φορέσει το καπέλο με το κόκκινο αστέρι, όταν αμήχανος ο Μίλτον του είπε: «Very cool hat, man». Ο Τζόνι χαμογελώντας φόρεσε στον Μίλτον το καπέλο και δρασκέλισε αμίλητος το κατώφλι. Την ίδια εκείνη μέρα έδωσε και ο Μίλτον την παραίτησή του και έφυγε φορώντας το καπέλο με το κόκκινο αστέρι.

Το έτος 1990 στην οδό Τίτου στο Λόνγκ Άιλαντ της Νέας Υόρκης: Μετά από το αποχαιρετιστήριο γεύμα που μου παρέθεσαν οι φίλοι μου Μίλτον και Βαρβάρα -οι δυό τους ήταν για μένα οικογένεια όσο ζούσα στη Νέα Υόρκη- στεκόμασταν στον προθάλαμο της εισόδου χωρίς κανένας μας να έχει καρδιά για χωρισμό. Εγώ θα επέστρεφα την επομένη στην Κύπρο. Οι σπουδές μου ολοκληρώθηκαν και ποιος ξέρει πότε και αν θα ξαναβλεπόμασταν οι τρεις μας. Μη αντέχοντας την άβολη σιωπή, ξεστόμισα, δεν ξέρω γιατί, «That’s a cool hat, man», όταν έπεσε το βλέμμα μου πάνω στο παράξενο εκείνο καπέλο με το κόκκινο αστέρι. Με το που άκουσε για το καπέλο ο Μίλτον άπλωσε το χέρι του, το έπιασε από το κρεμαστάρι δίπλα από την είσοδο και μου το φόρεσε χαμογελώντας. Ο τελευταίος του λόγος ήταν  «για το ταξίδι σου» και άνοιξε την εξώπορτα. Εγώ δρασκέλισα το κατώφλι του σπιτιού τους για τελευταία φορά.

Έτος 1991 στην οδό Κάσου των Αγίων Ομολογητών: Το καπέλο του Μίλτον κρέμεται στο κρεμαστάρι δίπλα από την είσοδο του διαμερίσματος μου στον δέκατο όροφο πολυκατοικίας. Χτύπησε το κουδούνι. Ήταν ο Κρίστοφερ που ήρθε να με αποχαιρετίσει, καθώς θα ταξίδευε την επομένη στο Κάνσας των Ηνωμένων Πολιτειών για σπουδές. Μιλήσαμε για ώρες για την Αμερική και τις εκπλήξεις που επιφυλάσσει. Άρχισε να νυχτώνει και ο Κρίστοφερ έπρεπε να φύγει. Την ώρα που άνοιγα την πόρτα, ο Κρίστοφερ κοιτάζοντας το καπέλο του Μίλτον μου είπε: «That is a cool hat man». Ξεκρέμασα το καπέλο και του το φόρεσα, εκείνος πέρασε το κατώφλι του διαμερίσματος και μπήκε στον ανελκυστήρα. Οι πόρτες έκλεισαν και ο Κρίστοφερ εξαφανίστηκε από τα μάτια μου.

Παρέμεινε εξαφανισμένος μέχρι που συναντηθήκαμε ξανά το 2001. Μετά από κουβέντα για τα παλιά και τα νέα μας και την κατανάλωση πολλών εσπρέσο, ο Κρίστοφερ με ρώτησε αν θυμόμουν εκείνο το καπέλο με το κόκκινο αστέρι. Τον βεβαίωσα ότι πάντα θα το θυμάμαι και τον ρώτησα με τη σειρά μου τι απέγινε. «Είχα το καπέλο μαζί μου καθ’ όλη τη διάρκεια των σπουδών μου στο Κάνσας. Κρεμόταν σε κρεμαστάρι πίσω από την πόρτα του φοιτητικού διαμερίσματος όπου συγκατοικούσα με τον Τζον, Αμερικάνο από το Κάνσας. Τη μέρα που θα χώριζαν οι δρόμοι μας, μετά από τετράχρονη συγκατοίκηση και φιλία, εγώ με τη βαλίτσα στο χέρι και εκείνος σιωπηλός, στεκόμασταν μπροστά στην πόρτα του διαμερίσματός μας. Εκείνη τη δύσκολη ώρα του χωρισμού λέει ο Τζον: «Μην ξεχάσεις το cool καπέλο σου, man». Δεν ξέρω τι με έπιασε εκείνη την ώρα και αντί να φορέσω το καπέλο, το φόρεσα στον Τζον και πέρασα το κατώφλι χωρίς να γυρίσω πίσω να τον ξαναδώ. Ξέρω πως τέτοια δώρα δεν δωρίζονται, αλλά την ώρα εκείνη έπραξα χωρίς να σκεφτώ». «Καλά έπραξες!», τον διαβεβαίωσα και του εξήγησα πως το αστέρι πάνω στο καπέλο ανήκει στον αστερισμό της φιλότητας.

Το καπέλο αλλάζει τροχιά κάθε φορά που δυο φίλοι χωρίζουν σε κάποιο κατώφλι. Το καπέλο πορεύεται στον δρόμο εκείνου που το φορεί. Η περιπλάνηση του καπέλου του Μίλτον συνεχίζει για έναν ολόκληρο αιώνα υπακούοντας στον νόμο της φιλότητας. Στο κατώφλι συντελείται ένα μυστήριο πέρασμα, όσο μυστήρια είναι και η φιλία μεταξύ ανθρώπων. Στο κατώφλι λύεται η απορία του κόσμου και ο καθένας συνεχίζει την πορεία του πάνω στον μοναχικό του δρόμο.