Η γυναίκα του Ιράν άγγιξε τους καλλιτέχνες  και τους µαθητές της Κύπρου

Του Χρήστου Χαραλάµπους

Μια ξεχωριστή σχολή τέχνης που στο επίκεντρό της έχει τον άνθρωπο και γενικότερα την παγκόσµια κοινωνία, που συνεχώς βρίσκεται αντιµέτωπη µε φαινόµενα και προκλήσεις που καταδεικνύουν τη δεινή θέση στην οποία βρίσκεται ο πλανήτης και η ανθρωπότητα, έχει καταφέρει να δηµιουργήσει η καθηγήτρια Εικαστικών Πόπη Νικολάου.

Αξιοποιώντας το ταλέντο της και την ιδιότητα του εκπαιδευτικού, πέτυχε να µεταλαµπαδεύει στους µαθητές της τις σκέψεις και τις ευαισθησίες της, την κριτική µατιά µε την οποία ο καλλιτέχνης αντικρίζει ή οφείλει να αντικρίζει τα όσα συµβαίνουν στον κόσµο. Ευαισθητοποιώντας τους µαθητές της για τα κοινωνικά προβλήµατα που ταλανίζουν την ανθρωπότητα, κατάφερε να δηµιουργεί µαζί τους γλυπτά και άλλα σύνθετα έργα τέχνης που έχουν αγγίξει όλους µας και έχουν διακριθεί και βραβευθεί εντός και εκτός Κύπρου.

Μια πορεία που ξεκίνησε µε τους «Μετανάστες», που στην προσπάθειά τους να ξεφύγουν από τη δίνη των πολέµων που ανελέητα σπέρνουν το θάνατο και την καταστροφή στις πατρίδες τους, πνίγονται στις βυθισµένες βάρκες που τους µεταφέρουν… Η συνέχεια δόθηκε µε το «Περιστέρι της ειρήνης», τη «Μάνα του αγνοούµενου παιδιού» και τους «Έκπτωτους αγγέλους», έργο που αναφέρεται σε ένα από τα πλέον σοβαρά προβλήµατα της ανθρωπότητας, την εµπορία και την εκµετάλλευση ανθρώπινων ψυχών και σωµάτων… Και ακολούθησαν οι άνθρωποι «Υπό διωγµό»… οι χιλιάδες εκείνοι άνθρωποι σε όλο τον κόσµο που οι πολιτικές των κυβερνήσεων τούς εξανάγκασαν να ξεσπιτωθούν και να αναζητούν µια στέγη κάτω από τον ήλιο και τη βροχή, ένα πρόβληµα που τα τελευταία χρόνια υπάρχει και στον τόπο µας και συνεχώς διαιωνίζεται.

Για τις γυναίκες που δεν αφήνονται να νιώσουν γυναίκες

Τις ευαίσθητες χορδές της καλλιτεχνικής έµπνευσης της Πόπης Νικολάου δεν θα µπορούσε βέβαια να µην αγγίξουν και τα όσα φοβερά συµβαίνουν σε κάποιες µακρινές αλλά και τόσο κοντινές µας χώρες, αφού µε την τεχνολογία σήµερα όλος ο πλανήτης αποτελεί πλέον µια γειτονιά. Σ’ αυτά τα εγκληµατικά που συµβαίνουν γύρω µας περιλαµβάνονται βέβαια και οι καταπιεσµένες γυναίκες του Ιράν, όπως και του κάθε θεοκρατικού ή άλλως πως απάνθρωπου καθεστώτος.

Οι γυναίκες που δεν µπορούν, δεν αφήνονται να νιώσουν γυναίκες, ούτε καν άνθρωποι µε µυαλό, ψυχή, ανάγκες και ικανότητες… Οι γυναίκες αντικείµενο και κτήµα του άντρα και του καθεστώτος-θεού, που δεν έχουν κανένα δικαίωµα, πέραν της υποχρέωσής τους να σκύβουν το κεφάλι, να µην έχουν γνώµη και άποψη ακόµα και για την ίδια τη ζωή τους, να µη δείχνουν καν το πρόσωπό τους.

Η αφορµή γι’ αυτό το νέο εικαστικό ξέσπασµα-δηµιουργία της Πόπης Νικολάου και των µαθητών-συνεργατών της, εκεί στο «Λύκειο Αποστόλου Λουκά» στο Κολόσσι, δόθηκε µε τη δολοφονία της νεαρής Μαχσά Αµινί από την αστυνοµία ηθών του Ιράν, µετά το «αµάρτηµά» της να αφήσει να φανεί κάτω από το χιτζάµπ µια τούφα από τα µαλλιά της.

∆εν χρειάστηκε πολλή σκέψη και χρόνος για να µαζέψει η διακεκριµένη καλλίτεχνιδα την οµάδα της και µέσα σε λίγες µέρες να αναδείξει και να στιγµατίσει, µέσα από τις «Αόρατες», αυτό που συµβαίνει στο Ιράν… τη δολοφονία της Αµινί και τον ξεσηκωµό που ακολούθησε…

«Η Αµινί οδηγεί τις γυναίκες προς την ελευθερία…»

«Η Αµινί αποτελεί πλέον ένα σύµβολο για την κάθε καταπιεσµένη γυναίκα… Στο πρόσωπο και τη στυγερή δολοφονία της τιµούµε την κάθε γυναίκα, σε όποιο σηµείο του πλανήτη κι αν βρίσκεται… Τη γυναίκα που στερείται των βασικών ανθρωπίνων δικαιωµάτων της, που δεν της επιτρέπεται να έχει τα δικά της “θέλω”, που της απαγορεύεται να καθορίζει τη ζωή και το µέλλον της, που της επιβάλλουν τον τρόπο που θα ζει, θα συµπεριφέρεται, θα ντύνεται… που δεν της επιτρέπεται να αισθάνεται άνθρωπος…» µας λέει η Πόπη Νικολάου.

Εκφράζοντας την αγανάκτηση και την οργή της για το ότι «το 2022 δολοφονούνται γυναίκες γιατί άφησαν να δει ο ήλιος µια τούφα από τα µαλλιά τους», διερωτάται πώς είναι δυνατόν «τόσα λαµπρά µυαλά που υπάρχουν ανάµεσα σε αυτές τις γυναίκες του Ιράν να αφήνονται να χάνονται, µόνο και µόνο επειδή δεν τους επιτρέπεται να κάνουν αυτό που θέλουν και να φανεί η αξία τους…»

Οι «Αόρατες» είναι ένα έργο που έχει ως άξονα έναν ιστό έξι µέτρων µε ένα µεγάλο ψαλίδι στην κορυφή του πλαισιωµένο από τις φιγούρες έξι γυναικών µε µαντίλα, ανάµεσά τους και ένα νεαρό κορίτσι που υψώνεται στον ιστό οδεύοντας προς τη µεγάλη ψαλίδα… Ξεκάθαρος ο συµβολισµός και τα µηνύµατα… για όσους βέβαια θέλουν να καταλάβουν…

«Η Αµινί οδηγεί τις γυναίκες προς την ελευθερία…» λέει απλά η Πόπη Νικολάου, επισηµαίνοντας ότι η καταπίεση και τελικά η εγκληµατική µεταχείριση, που φτάνει µέχρι και τη δολοφονία γυναικών, είναι ένα θέµα που «προκαλεί την αντίδραση και τις διαµαρτυρίες πολλών γυναικών σε όλο τον κόσµο… που τις είδαµε να µη διστάζουν να κόψουν δηµόσια τα µαλλιά τους…» Όπως υποδεικνύει, «το πρόβληµα δεν είναι η µαντίλα ή το να πιστεύεις σε µια θρησκεία… και εµένα δεν είναι αυτό που µε ενοχλεί… Το πρόβληµα ξεκινά από το γεγονός ότι σου επιβάλλεται από κάποιους άλλους τι πρέπει να κάνεις…»

Συνειδητή η συνδρομή πολλών για τη δημιουργία του έργου

Όπως και στη δημιουργία των προηγούμε­νων έργων, έτσι και τώρα, στο εργαστήρι που στήθηκε στον προαύλιο χώρο του «Λυκείου Αποστόλου Λουκά», και αποτελεί πλέον ένα υπαίθριο μουσείο, η Πόπη Νικολάου και οι μαθητές της, από τις τάξεις Β61 και Γ61, δούλεψαν με πολύ μεράκι και ψυχή για να ολοκληρώσουν τις «Αόρατες», προσθέτοντας στο ενεργητικό τους ένα ακόμα μνημείο κοι­νωνικής και πολιτιστικής δημιουργίας.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην όλη διαδι­κασία δημιουργίας του έργου τα παιδιά που συμμετείχαν ήταν κυρίως αγόρια, κάτι που χαροποιεί ιδιαίτερα την καθηγήτριά τους, καθώς αντιλαμβάνεται, όπως η ίδια μας ανέ­φερε, ότι «όλο και περισσότεροι πλέον άντρες αντιδρούν σε αυτό που συμβαίνει και εντάσ­σονται στον γενικότερο αγώνα ενάντια στη φυλετική καταπίεση και στην υπεράσπιση των δικαιωμάτων των γυναικών».

Σημειώνει επίσης ότι στην όλη προσπά­θεια για να δημιουργηθούν οι «Αόρατες» συ­νέβαλαν με τον δικό τους τρόπο και άλλοι, όπως η καθηγήτρια Μουσικής Σοφία Κα­ραπατάκη, η οποία έγραψε τη μουσική στο συγκλονιστικό βίντεο που ετοιμάστηκε και αναφέρεται βέβαια στο έργο, ο καθηγητής Τέχνης Γιάγκος Τζιαπούρας αλλά και η φιλό­λογος Μαριάννα Κτωρή, ενώ αισθάνεται την ανάγκη να εκφράσει τις ευχαριστίες της και προς το Κοινοτικό Συμβούλιο Κολοσσίου, τη Σχολική Εφορεία και όλους όσοι ποικιλότρο­πα στήριξαν την προσπάθεια αυτή.