Ελεύθερη έκφραση

Του
Δημήτρη Παλμύρη

 

Προπαγάνδα, (αυτό)λογοκρισία, περιορισμός του κράτους δικαίου, συστηματικές παραβιάσεις της ήδη στρεβλής νομοθεσίας από μια ελίτ η οποία ασχολείται επαγγελματικά με τη διαφθορά, ένα εκλογικό σύστημα (εάν υπάρχει) που λίγη σημασία έχει για πολιτική αλλαγή και φυσικά καταστολή. Συνειρμοί που συνήθως ακολουθούν την λέξη «καθεστώς» καθημερινή πολιτική συζήτηση. Και να που αρκετά από αυτά συμβαίνουν και στις δημοκρατίες μας. Και ας είμαστε τυπικά ελεύθεροι. Σημαντικότατη ελευθερία αυτή η νομικίστικη. Αυτό δεν είναι προς συζήτηση. Είναι όμως αδύνατη μπροστά στους κοινωνικούς καταναγκασμούς που οδηγούν σε τέτοιες καταστάσεις.

Πώς να εξηγήσουμε διαφορετικά το γεγονός πως σε σύγχρονα κράτη, όπως στην Κύπρο, συμβαίνει όλα τα κύρια ΜΜΕ να έχουν ακριβώς την ίδια αντίληψη για ένα γεγονός, παρά το ότι μια τεράστια μερίδα της κοινωνίας (που μάλιστα εκφράζεται θορυβωδώς στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης) ερμηνεύει εντελώς διαφορετικά και πολύ πιο κριτικά το γεγονός αυτό; Το έχουμε κερδίσει το δικαίωμα να εκφράζουμε την άποψή μας. Είναι μεγάλη πρόοδος. Πώς να συγκρίνουμε αυτή την πρόοδο σε σχέση με το ποιος έχει εξουσία πάνω στην πληροφορία, στην εξεύρεσή της, την επεξεργασία της, τη ροή της και τεράστια μέσα στην αναπαραγωγή της; Ποια η δύναμη του μεμονωμένου μας δικαιώματος, μπροστά στην ελευθερία των φεουδαρχών των ειδησεογραφικών οργανισμών, των πρακτορείων, των ομίλων και πάνω από όλα των συγκροτημάτων και των μανιασμένων ιπποτών τους.

Κάτι τέτοιο συνέβη τώρα με τη σχεδόν ομόφωνη θέση που πήραν τα κυπριακά ΜΜΕ στο πλευρό της κυβέρνησης έναντι των αποκαλύψεων του Αλ Τζαζίρα. Και έγινε άλλες τόσες φορές στις οποίες η κοινωνία ήταν λιγότερη ευαίσθητη να αντισταθεί σε τέτοια στάση από τα ΜΜΕ.

Όμως δεν πρόκειται για «καθεστώς». Η γραμμή δεν πέφτει από την κυβέρνηση με απειλές και λογοκρισία. Με ελεύθερη βούληση τα ΜΜΕ αυτά αποφασίζουν πως θέλουν να σκεπάσουν το σκάνδαλο, στην υπηρεσία των συμμετεχόντων. Είναι με τυπική ελευθερία που χρησιμοποιούν την εξουσία τους για να συνταχθούν με την εξουσία και όχι να την ελέγξουν.

Ελεύθερα δεν πουλιόμαστε όλοι στην αγορά; Δεν αμφιβάλλουμε πως αρκετοί πιστεύουν πως ασκούν με αυτή τους την υπηρεσία πατριωτικά καθήκοντα. Ο καθένας θέλει να πιστεύει πως αυτό που κάνει είναι για το κοινό αγαθό, το οποίο κρίνει μέσα από τα δικά του αγαθά. Ή στη χειρότερη πως αφού έχουν έτσι τα πράγματα, τουλάχιστον αυτός ας φάει και κάτι! Το αόρατο χέρι που σε ταΐζει σίγουρα δεν το δαγκώνεις. Ούτε καν το καταλαβαίνεις πως σε εξουσιάζει. Αν μάθεις όμως να γουστάρεις να το γλείφεις ίσως σου δώσει και κανένα χάδι.

Τα μεγάλα συμφέροντα ευθυγραμμίζονται σαν άστρα και δεν ξέρεις ποιος είναι δικηγόρος, ποιος κυβέρνηση, ποιος ντιβέλοπερ, ποιος λογιστής, ποιος οπαδός, ποιος γαμπρός, ποιος διορισμένος σύμβουλος, ποιος εκδότης και ποιος μέτοχος. Και έτσι για λίγες μαγικές στιγμές βλέπουμε μπροστά μας ποια είναι η εξουσία, ποιος ο καταναγκασμός. Μέχρι να χαθεί ξανά πίσω από σκοτάδι του πολιτικάντικου εκλογικού ανταγωνισμού.