Έξω οι Κύπριοι από την Κύπρο

Του
Δημήτρη Παλμύρη

 

Έρχονται οι Κύπριοι και μας αρρωστούν. Ας τσακωθούμε λοιπόν για το αν θα πρέπει να μείνουν ή όχι στο εξωτερικό οι Κύπριοι φοιτητές και όσοι άλλοι ξέκοψαν στα ξένα. Να σκληραγωγηθούν λέει ο ένας, να τους προστατεύσουμε από τον Μπόρις Τζόνσον λέει ο άλλος. Και όσοι φοιτητές είναι ευπαθείς; Ε, θα είναι λιγότεροι από τους ευπαθείς στην Κύπρο! Θα είναι λιγότεροι ακόμη και αν δεν τα βγάλουν πέρα εκεί! Δικαιούμαστε λοιπόν να θυσιάσουμε λίγους για χάρη των πολλών; Και έτσι γεννιούνται τα αχρείαστα και βαρετά φιλοσοφικά διλήμματα της ηθικής.

Εάν πρέπει να απαντήσουμε στο «οι λίγοι ή οι πολλοί;» τότε δεν χωράνε συναισθηματισμοί, ανθρωπισμοί, λόγοι περί ηθικής ή δικαιωμάτων λες και αυτά φυτρώνουν στον ουρανό. Η απάντηση στο ψευτοδίλημμα είναι οι πολλοί. «Να μείνουν έξω» οι «επικίνδυνοι», οι «άρρωστοι». Όπως θέλουμε να μείνουν έξω οι πρόσφυγες, οι ξένοι, οι άλλοι «καταραμένοι». Μόνο που αυτή τη φορά οι «μιασματικοί», το αντικείμενο του μίσους και προπάντων του φόβου έμελλε να ήταν «δικοί» μας, που ένας κορονοϊός χρειάστηκε να τους κάνει ξένους.

Όμως όλο αυτό κρύβει μια απάτη. Το ζήτημα είναι γιατί τίθεται έτσι το δίλημμα; Γιατί η χώρα μας δεν μπορεί να υποδεχτεί όσους αντιμετωπίζει ως ξένους, φτωχούς, άρρωστους, πονεμένους, επικίνδυνους και όλοι αυτοί μας τρομάζουν; Και η απάντηση είναι απλή: Γιατί δεν θέλουμε κράτος. Θέλουμε λιγότερο κράτος. Γιατί για να επιλύουμε κοινωνικά προβλήματα, για να εντάσσουμε τους «ευάλωτους» (καλή ώρα τους Κυπρίους από τα ξένα) στο κοινωνικό σύνολο, θα πρέπει να υπάρχουν θεσμοί και υποδομές κοινωνικής υφής. Όμως σε μια λογική αντίθετη του «λίγου κράτους», τέτοιοι θεσμοί δεν απευθύνονται μόνο σε ξένους, φτωχούς, άρρωστους, πονεμένους, επικίνδυνους αλλά στο σύνολο της κοινωνίας. Γιατί κάθε μόνιμη βελτίωση της δημόσιας παιδείας, της υγείας, των υποδομών πρόνοιας, των κοινωνικών παροχών δεν στηρίζει μόνο «ευάλωτες» ομάδες, αλλά το σύνολο του πληθυσμού.

Όμως όχι. Τέτοιοι θεσμοί, τέτοιο κράτος θα σήμαινε ενδυνάμωση των εργαζομένων και της διαπραγματευτικής τους ισχύος. Θα σήμαινε πως δεν θα έπρεπε να παρακαλάνε για το ξεροκόμματο της επιβίωσης, αλλά θα απαιτούσαν να καλύψουν νέες και σύγχρονες ανάγκες.

Η κυρίαρχη φιλοσοφία όμως, προστάζει άλλα: να μοιράζουμε επιδόματα, ίσα που να μην πεθαίνουν οι ευάλωτοι στο δρόμο, ή όπως τώρα για να κουτσοπεράσουν οι φοιτητές, γιατί φυσικά είναι αδιανόητη η επίταξη ξενοδοχείων για καραντίνα και ανύπαρκτοι οι μηχανισμοί στήριξης. Και φυσικά θα βάζουμε να πληρώνουν οι λιγότερο ευάλωτοι αυτά τα επιδόματα, γιατί το κεφάλαιο «φέρνει θέσεις εργασίας», είναι ιερό και δεν πληρώνει σαν εσάς τα ζώα! Έτσι για να μισούμε κιόλας ο ένας τον άλλον για αυτά που πληρώνουμε από αυτά που δεν έχουμε. Μέχρι που ο επόμενος κορονοϊός ή η επόμενη κρίση μάς θυμίσει πως για τα αφεντικά και εμείς είμαστε ξένοι, βρόμικοι, καταραμένοι. Ίσως η απάντηση «πολλοί έναντι λίγων» να είναι σωστή αν τίθενται άλλα ερωτήματα.