Η σωστή επιτέλεση των καθηκόντων μου δημιούργησε έχθρες, δυσαρέσκειες και ανελέητες επιθέσεις
Συνέντευξη στον Νεόφυτο Νεοφύτου
Σε μια ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στην «Κυριακάτικη Χαραυγή» ο Γενικός Εισαγγελέας, Κώστας Κληρίδης, στέλνει ξεκάθαρα μηνύματα προς την εκτελεστική εξουσία ότι δεν μπορεί να παραγνωρίζεται ο νομικός σύμβουλος του κράτους. Ο κ. Κληρίδης μιλά επίσης για τις ποινικές υποθέσεις εναντίον τραπεζών και τραπεζιτών και για τις δίκες στα δικαστήρια. Τοποθετείται και λέει ότι υπάρχουν σοβαρά προβλήματα στο χώρο της Δικαιοσύνης. Αναφέρεται, τέλος, στις επιθέσεις που δέχεται και εκφράζει την άποψη ότι στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα δεν πρέπει να διορίζεται πολιτικό πρόσωπο, ενώ είναι υπέρ του διαχωρισμού των ευθυνών του Εισαγγελέα και της ανάθεσης των ποινικών ερευνών σε άλλο αξιωματούχο της Νομικής Υπηρεσίας.
Κύριε Γενικέ Εισαγγελέα, οι πολίτες νιώθουν ότι πολλές από τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο χώρο της δικαιοσύνης -δικαστικές αποφάσεις, νομοσχέδια, κανονισμοί και αποφάσεις της εκτελεστικής και νομοθετικής εξουσίας- δεν ικανοποιούν το περί δικαίου αίσθημα. Συμμερίζεστε αυτή τη θέση και αν ναι, τι κάνουμε;
Το περί δικαίου αίσθημα των πολιτών είναι σίγουρα ένας σημαντικός παράγοντας που πρέπει να λαμβάνεται υπόψιν στις αποφάσεις που σχετίζονται με το χώρο της Δικαιοσύνης. Ταυτόχρονα, όμως, υπάρχουν περιπτώσεις κατά τις οποίες αποφάσεις που στοχεύουν στην ικανοποίηση του λαϊκού αισθήματος δικαίου, προσκρούουν σε ρητές συνταγματικές πρόνοιες ή σε αρχές ή πρόνοιες του Ευρωπαϊκού Δικαίου. Παράδειγμα τούτου είναι η θέσπιση κάποιου μέτρου οικονομικής φύσεως, το οποίο στοχεύει στην παροχή προστασίας σε μια ομάδα πολιτών και το οποίο κρίνεται αντισυνταγματικό επειδή παραβιάζει την αρχή της ισότητας.
Τι μπορεί να κάνει ο Γενικός Εισαγγελέας και πώς μπορεί να παρεμβαίνει στις περιπτώσεις που υπογράφονται συμβόλαια εκατομμυρίων ευρώ από διάφορα υπουργεία χωρίς να ζητείται ο έλεγχός τους από τη Νομική Υπηρεσία;
Ο Γενικός Εισαγγελέας είναι κατά το Σύνταγμα ο νομικός σύμβουλος της Δημοκρατίας, του Προέδρου της Δημοκρατίας, των υπουργών.
Επομένως, όταν τα υπουργεία συνάπτουν δημόσιες συμβάσεις μεγάλου οικονομικού αντικειμένου, θα πρέπει να απευθύνονται προηγουμένως στη Νομική Υπηρεσία για συμβουλή και έλεγχο. Παράλειψη αυτής της υποχρέωσης ενέχει σοβαρούς κινδύνους για το κράτος. Σε περίπτωση που δεν ζητείται η συμβουλή της Νομικής Υπηρεσίας, ο Γενικός Εισαγγελέας δεν μπορεί ασφαλώς να εξαναγκάσει τη λήψη της. Μπορεί όμως να ψέξει μια τέτοια παράλειψη και να θέσει το αρμόδιο υπουργείο προ των ευθυνών του ως προς τις πιθανές σοβαρές συνέπειες που ενέχει η παράλειψη υποβολής μιας σημαντικής συμφωνίας του κράτους σε σχολαστικό νομικό έλεγχο.
Έχετε ερωτηθεί για τα συμβόλαια πώλησης του Συνεργατισμού στην Ελληνική Τράπεζα; Έχετε ερωτηθεί για την επαναδιαπραγμάτευση του συμβολαίου με τις ξένες εταιρείες για το οικόπεδο 12 σε ό,τι αφορά την εμπορική αξιοποίηση του κοιτάσματος «Αφροδίτη»; Νιώθετε παράκαμψη της Νομικής Υπηρεσίας από την εκτελεστική εξουσία;
Νομίζω ότι τα γεγονότα που περιβάλλουν το ερώτημά σας έχουν δημοσιοποιηθεί και είναι καλά γνωστά. Η δε απάντησή μου έχει δοθεί στο προηγούμενο ερώτημά σας.
Σας έχει ζητηθεί παρέμβαση για τις υπερπληρωμές στις εταιρείες λεωφορείων; Ήρθαν κοντά σας για νομοτεχνικό έλεγχο οι νέες συμβάσεις για τις προσφορές του 2020;
Είτε ο ίδιος ο Γενικός Εισαγγελέας είτε λειτουργοί του γραφείου του έχουν συμμετάσχει σε διάφορες συσκέψεις προς αντιμετώπιση του προβλήματος που προέκυψε από τις υπερπληρωμές στις εταιρείες λεωφορείων. Οι νέες συμβάσεις δεν έχουν ακόμα σταλεί για έλεγχο στη Νομική Υπηρεσία.
Κύριε Κληρίδη, είστε ικανοποιημένος με τον τρόπο που λειτουργούν οι σχέσεις μεταξύ Γενικής Εισαγγελίας και ανακριτικών αρχών της Αστυνομίας; Πιστεύετε ότι χάνονται υποθέσεις λόγω κενών και αδυναμιών στο ανακριτικό έργο;
Γενικά ομιλούντες, υπάρχει διαχρονικά μια πάρα πολύ καλή συνεργασία μεταξύ των αστυνομικών ανακριτικών αρχών και της Νομικής Υπηρεσίας. Κατά γενικό κανόνα, το ανακριτικό έργο είναι πλήρες και επαγγελματικό. Υπάρχουν βέβαια περιπτώσεις δύσκολων υποθέσεων, όπου εγείρονται τεχνικής φύσεως θέματα, κατά τις οποίες μπορεί να υπάρξουν κενά ή παραλείψεις στο ανακριτικό έργο ή ακόμα να γίνουν και λάθη, όπως ασφαλώς μπορεί να συμβεί σε όλες τις υπηρεσίες.
Επικρίνεστε για ελλείψεις και αδυναμίες από πλευράς παρουσίας των υποθέσεων για το τραπεζικό σκάνδαλο ενώπιον των δικαστηρίων και ότι ξοδεύτηκαν πολλά εκατομμύρια χωρίς το ανάλογο αποτέλεσμα… Πώς απαντάτε;
Δεν αποδέχομαι μια τέτοια επίκριση. Αντίθετα, λέω ότι τα τελευταία χρόνια λειτουργοί της Νομικής Υπηρεσίας παρουσίασαν στο Κακουργιοδικείο πολύ δύσκολες τεχνικής φύσεως υποθέσεις εναντίον τραπεζών και τραπεζιτών απέναντι από ικανότατους δικηγόρους υπεράσπισης. Πέτυχαν, δε, πολύ ικανοποιητικά αποτελέσματα στο επίπεδο των πρωτόδικων δικαστηρίων.
Δυστυχώς, στο δευτεροβάθμιο εφετείο δεν είχαμε το ίδιο καλά αποτελέσματα, υπό συνθήκες που αποτέλεσαν το αντικείμενο δημόσιων συζητήσεων. Εκείνο όμως που έχει περισσότερη σημασία είναι ότι για πρώτη ίσως φορά τράπεζες και υψηλόβαθμα στελέχη τους έχουν οδηγηθεί στα δικαστήρια για σοβαρά ποινικά αδικήματα και έχει δοθεί το μήνυμα της αποφασιστικότητας και ίσης μεταχείρισης με οποιονδήποτε άλλο αδικοπραγούντα.
Το θέμα των ποσών που καταβλήθηκαν σε εμπειρογνώμονες δεν πρέπει να συναρτάται με τα όποια αποτελέσματα και εν πάση περιπτώσει το συνολικό ποσό είναι συνολικά μεταξύ 5 – 6 εκ. ευρώ για όλες τις πολύχρονες έρευνες.
Νιώθετε ότι με την παρουσία σας στην Εισαγγελία έχετε αγγίξει συμφέροντα και είστε στόχος επιθέσεων; Πού αποδίδετε τον πόλεμο που δέχεστε από συγκεκριμένα ΜΜΕ και κύκλους;
Η υπηρεσία στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα -και ιδίως αν αυτός επιτελεί τα καθήκοντά του χωρίς διακρίσεις και ανεξάρτητα από τα πρόσωπα που εμπλέκονται- είναι αναπόφευκτο να δημιουργήσει και έχθρες και δυσαρέσκειες, μέχρι και ανελέητες επιθέσεις. Αυτό είναι ακριβώς που πιστεύω ότι συνέβηκε τα τελευταία χρόνια.
Στην περίπτωση, δε, συγκεκριμένων ΜΜΕ, γνωρίζω από άμεση γνώση ποιοι κρύβονται πίσω από την ακραία επιθετική γραμμή τους και γιατί. Ενώ αυτό είναι κοινό μυστικό, λυπούμαι να πω ότι κανένας δεν κάνει οτιδήποτε εναντίον αυτών των απαράδεκτων πρακτικών που δεν τιμούν τον Τύπο.
Νιώσατε κατά τη διάρκεια της θητείας σας στη Γενική Εισαγγελία ότι ο Πρόεδρος ή και άλλοι ανέμεναν διαφορετική στάση από εσάς;
Είμαι πεπεισμένος ότι κάποιοι θα έχουν εκπλαγεί από την αντίδρασή μου σε κάποια γεγονότα που συνέβησαν από της ανάληψης των καθηκόντων μου. Γνωρίζοντας τον ήπιο, πιστεύω, χαρακτήρα μου, προφανώς δεν ανέμεναν μια έντονη αντίδραση όπως αυτή που εκδηλώθηκε με κάποιες αφορμές.
Αυτό, κατά την άποψή μου, δείχνει πως όταν κατέχεις μια σημαντική θέση εξουσίας, ο χαρακτήρας και η όποια ιδιοσυγκρασία σου δεν θα πρέπει να είναι ανασταλτικός παράγοντας στο να ενεργείς όπως αρμόζει σε μια δεδομένη περίπτωση, αλλά θα πρέπει να προσαρμόζεται στις περιστάσεις.
Υπάρχουν εκείνοι που αναμένουν την αφυπηρέτησή σας… Πόσο σας ανησυχεί η επόμενη ημέρα στη Γενική Εισαγγελία;
Κατά την αρκετά μακρά υπηρεσία μου στη θέση του Γενικού Εισαγγελέα έχω διαγνώσει και επανειλημμένα έχω επιβεβαιώσει ότι αυτή την ιδιαίτερα δύσκολη και ευαίσθητη θέση θα πρέπει να την κατέχει πρόσωπο που δεν είναι πολιτικά τοποθετημένο, που να μην έχει εξαρτήσεις και που να μπορεί να ενεργεί αποκρούοντας οποιεσδήποτε εξωτερικές παρεμβάσεις. Δεν λέω ότι αυτά τα γνωρίσματα συντρέχουν στη δική μου περίπτωση, αυτό άλλοι θα το κρίνουν. Εκφράζω την άποψή μου γενικά και απρόσωπα.
Συμμερίζεστε τη θέση για τροποποίηση του νόμου ώστε η θέση του Γενικού Εισαγγελέα να είναι καθορισμένης θητείας και όχι μέχρι αφυπηρετήσεως και να διορίζεται άτομο τεχνοκράτης από το χώρο της δικαιοσύνης και όχι νυν ή πρώην κομματικό ή πολιτικό πρόσωπο;
Εκείνο με το οποίο θα διαφωνούσα, για ευνόητους λόγους, είναι η ιδέα όπως η υπηρεσία του Γενικού Εισαγγελέα συμπίπτει με τη θητεία του Προέδρου που τον διορίζει. Όπως επίσης διαφωνώ με την ιδέα ο Γενικός Εισαγγελέας να υπηρετεί για μικρή περίοδο, η οποία να είναι ανανεώσιμη, οπότε θα υπάρχει το κίνητρο στον Γ.Ε. να προσπαθεί να είναι αρεστός στο διορίζον όργανο για να επιτύχει ανανέωση της υπηρεσίας του.
Η καθορισμένη θητεία δεν είναι απορριπτέα ιδέα, όπως επίσης είναι άξια επεξεργασίας και η εισήγηση για διαχωρισμό των εξουσιών του Γενικού Εισαγγελέα, ως νομικού συμβούλου του κράτους, από τις εξουσίες του σε ποινικές υποθέσεις, οι οποίες να ανατεθούν σε άλλο αξιωματούχο.
Πώς σχολιάζετε και ποια είναι η σημασία των δυο τελευταίων υποθέσεων που κέρδισε η Νομική Υπηρεσία -απόφαση του ΕΔΑΔ στην υπόθεση Γκιουζέλγιουρτλου και υπόθεση με τη FBME.
Η συγκεκριμένη απόφαση του ΕΔΑΔ έχει για την Κυπριακή Δημοκρατία πολύ μεγάλη νομική αλλά και πολιτική σημασία. Κατ’ αρχάς, πρόκειται για απόφαση της Πλήρους Ολομέλειας με την οποία καταφέραμε να ανατραπεί η πρωτόδικη πραγματικά λανθασμένη και άδικη απόφαση για καταδίκη και της Κύπρου μαζί με την Τουρκία. Με την απόφαση επιβεβαιώθηκε ότι η νόμιμη Κυπριακή Δημοκρατία είχε δικαιοδοσία να διερευνήσει τον τριπλό φόνο και δεν είχε καμιά υποχρέωση να δώσει η ίδια στοιχεία μαρτυρίας στις «αρχές» του ψευδοκράτους, ούτε και να δεχθεί ημίμετρα με αβέβαιο αποτέλεσμα που είχε εισηγηθεί η ειρηνευτική δύναμη. Επιβεβαιώθηκε ότι η Δημοκρατία ενήργησε νόμιμα και δεν παραβίασε κανένα ανθρώπινο δικαίωμα, εν αντιθέσει με την Τουρκία, ή οποία κακώς αρνήθηκε να συνεργαστεί με την Κυπριακή Δημοκρατία, γι’ αυτό και η καταδίκη της επικυρώθηκε.
Στην περίπτωση της FBME, οι συντονισμένες προσπάθειες της Κεντρικής Τράπεζας και του Υπουργείου Οικονομικών με τη Νομική Υπηρεσία και ξένο οίκο οδήγησαν στην απόρριψη υπέρογκων διεκδικήσεων των ιδιοκτητών της Τράπεζας για αποζημιώσεις πέραν του 1 δις ευρώ. Επιβεβαίωσε δε η απόφαση ότι οι πράξεις και χειρισμοί της Κεντρικής Τράπεζας Κύπρου, στην περίπτωση, ήσαν καθόλα νόμιμες και ορθές.
Τριτοβάθμιο εφετείο
Κύριε Κληρίδη, αντιλαμβάνομαι ότι παρακολουθείτε τη δημόσια συζήτηση για τη δικαιοσύνη και τις προεκτάσεις της. Με τη δική σας μακρά εμπειρία υπάρχει «βαθύ κράτος» που εξυπηρετεί πολιτικο-οικονομικά συμφέροντα, το οποίο χρησιμοποιεί ή εκμεταλλεύεται αδυναμίες της δικαστικής εξουσίας ή άλλων κέντρων λήψης αποφάσεων;
Από την πρόσφατη δημόσια συζήτηση για τα θέματα δικαιοσύνης αναδείχθηκαν αδιαμφισβήτητα σοβαρές ελλείψεις, για την κάλυψη των οποίων πρέπει να ληφθούν διορθωτικά μέτρα. Αυτά τα μέτρα επικεντρώνονται στο μέγα θέμα της διασφάλισης της αντικειμενικής αμεροληψίας των δικαστών, έτσι ώστε να επανακτηθεί η εμπιστοσύνη των πολιτών προς τις διαδικασίες απονομής της δικαιοσύνης. Αυστηροί κανόνες εξαίρεσης δικαστών και κώδικας συμπεριφοράς, καθώς επίσης και παρόμοιας φύσεως μέτρα σε σχέση με άλλα κέντρα εξουσίας.
Σας ικανοποιεί ο τρόπος που αντιμετωπίζονται οι σοβαρές καταγγελίες του δικηγόρου Νίκου Κληρίδη από τα διάφορα θεσμικά όργανα της πολιτείας; Σε ποια κατεύθυνση θα πρέπει να στραφούν οι μεταρρυθμίσεις στην κυπριακή δικαιοσύνη; Πέστε μας τρία άμεσα και επείγοντα μέτρα που πρέπει να ληφθούν.
Ως προς τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν, έχω ήδη προηγουμένως αναφερθεί σε κάποια. Θα πρόσθετα την αναγκαιότητα για δημιουργία τριτοβάθμιου εφετείου, η ανυπαρξία του οποίου τώρα δημιουργεί πολλαπλά προβλήματα. Τα σοβαρά θέματα Δικαιοσύνης που αναδείχθηκαν πρόσφατα, με έναυσμα τις δηλώσεις Νίκου Κληρίδη, έτυχαν διαφορετικών χειρισμών από διαφορετικά άτομα. Είναι εξίσου απαράδεκτο να δίδεται η εικόνα από κάποιους ότι τα πάντα στη Δικαιοσύνη έχουν καταρρεύσει, όπως και ότι τίποτα δεν συμβαίνει και όλα είναι καλά και άγια. Υπάρχουν σοβαρά προβλήματα και πρέπει να διορθωθούν το συντομότερο.
Απαραίτητη η συμμετοχή του νομικού συμβούλου του κράτους όταν συζητούνται κοσμογονικές αλλαγές στη Δικαιοσύνη
Δεν θα έπρεπε στο διάλογο που ξεκίνησε το Υπουργείο Δικαιοσύνης με το Ανώτατο Δικαστήριο να έχει ρόλο και λόγο και η Γενική Εισαγγελία;
Η Μεταρρύθμιση των Δικαστηρίων ήταν και είναι κύρια ευθύνη του Ανωτάτου Δικαστηρίου με τη συνδρομή του Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημόσιας Τάξης, εκεί όπου απαιτείται η ετοιμασία νομοσχεδίων. Δυστυχώς το Ανώτατο Δικαστήριο στις σχετικές Επιτροπές Μεταρρύθμισης που συνέστησε δεν περιέλαβε τον Γενικό Εισαγγελέα ή εκπρόσωπό του. Κατά την άποψή μου πρόκειται για σοβαρή παράλειψη και από πλευράς Ανωτάτου Δικαστηρίου και έμμεσα από πλευράς Υπουργείου Δικαιοσύνης και Δημοσίας Τάξεως, δεδομένου ότι η συμμετοχή στη διαδικασία του νομικού συμβούλου του κράτους, όταν συζητούνται κοσμογονικές αλλαγές στη Δικαιοσύνη, θεωρείται απαραίτητη.
Aκολουθήστε μας στο Google News
Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy
