Τα άνθη του κακού

Της
Ανθής Ερμογένους

 

Από τον Μέγα Αλέξανδρο ως τον Μαραντόνα, και από τον Φύσα ως τη Γώγου, αρκεί ένας θάνατος δρόμος ως τη μυθοποίηση. Ας πιάσουμε τις -με κάμποση υπερβολή- αναφορές στον Μαραντόνα που παρ’ ολίγον να δείχνουν πως μέσα από μια ποδοσφαιρική περσόνα καθοδήγησε την επανάσταση. Η ζωή μέσα στην κόκα, η άρνηση να αναγνωρίσει για χρόνια τα παιδιά του μέχρι να υποχρεωθεί σε τεστ DNA, οι αναφορές του, περί διάθεσης να δείρει γυναίκες, έχουν πραγματικά να δώσουν το πολιτικό μήνυμα; Από μόνες τους οι αλητείες, τα λόγια υπέρ των φτωχών, κατά του Πάπα, τα τατουάζ του Τσε Γκεβάρα, είναι αρκετά για να συγκροτήσουν ένα ολοκληρωμένο ιδεολογικά υποκείμενο;

Η μυθοποίηση τρέφεται αναφανδόν από «ποιητικές» τραγωδίες, περιθώρια και όρια. Βλέπε Κατερίνα Γώγου. Το στοιχείο του δράματος, το οποίο Γώγου και άλλοι αξιοποίησαν «αλήτικα», ή, απέταξαν μέσω του θανάτου, παρίσταται και δραματουργείται στις αντιλήψεις μας ως κάπως ηρωικό. Οι παραστάσεις άλλων στοιχείων ή δηλώσεων γίνονται προσπελάσιμες.  Αγνοούνται για να μη μειωθεί ο μύθος και να διαφύγει το στοιχείο του. Ερωτική σχεδόν εμπιστοσύνη που δεν παραβιάζεται με αποκαλύψεις. Κατάθλιψη, ναρκωτικά, αυτοκτονίες, αποκτούν μια ποιητική.

Μίκης Θεοδωράκης, Τσε Γκεβάρα και άλλοι αρκετά καλοφτιαγμένοι μύθοι, αρκετά ελκυστικοί, θεσπισμένοι για ταύτιση. Είναι όμως αψεγάδιαστα ολοκληρωμένοι, ώστε να μην είναι ικανά άλλα λόγια τους να αντικρούουν στην ιδεολογία; Να παρακαμφθούν; Να αμφισβητήσουν το υπόβαθρο του μύθου; Αρκετά να έχει ο «μύθος» καθολικότητα και πολιτική υπεραξία; Στις προκείμενες περιπτώσεις, η μεζούρα μετρούσε αποσπασματικά το υπόλοιπο. Το να αναφέρει ο πρώτος ότι η Χρυσή Αυγή αγαπά την πατρίδα, απλά με έναν τρόπο εριστικό, είναι τόσο αδύναμο ώστε να αγνοηθεί; Δεν προκαλεί δυσφορία; Μια απαξία; Μπορούν οι περιγραφές του Τσε για ένα άτομο που είχε εμπλακεί σε καβγά σε κοινό τους χώρο «παρ’ ότι ήταν ομοφυλόφιλος, ήταν ευγενικός», να μετρηθούν ως κατανόηση της ομοφυλοφιλίας σε πλαίσια εποχής; Να μην κλονίσουν την πολιτική ύλη;

Μπορεί να δοθεί όμως ίδιο άλλοθι στον Φύσσα που έζησε σε σύγχρονο κοινωνικό τοπίο, αλλά παρέμενε ομοφοβικός στους στίχους του; Εδώ έχει μεγάλο ενδιαφέρον να πω, πως ψάχνοντάς τους, δυσκολεύτηκα να τους εντοπίσω. Κάτι που βεβαιώνει την αφαίρεση σκελετών ντουλάπας και των στοιχείων που ασχολούμαστε ώστε να μένει αψεγάδιαστος ο μύθος. Εάν ΜΙΑ ιδέα (αντιφα – μετανάστες) είναι αρκετή για το όλον, καταφέρνοντας να ορίσει τη συλλογική αναφορά, κάπως προβληματίζει. Στο πόσο καταχρηστικά φτιάχνει θεοποιήσεις. Επειδή αποσπά μόνο όσα φαντασμαγορικά χρειάζονται, για να αντιληφθεί το όλον της υπερβολής ως ηρωικό έπος.

Βέβαια εκείνο με το οποίο δεν μπορείς να αποδομήσεις περσόνες, είναι αν το προσπαθήσεις, παρουσιάζοντας μια καλή ποιότητα στη ζωή τους που τους αφαιρεί από την εργατική τάξη ή τη λαϊκή οικογένεια. Και που άρα ως ΜΗ φτωχοί δεν δικαιούνται να μιλήσουν για φτώχεια. Η ταύτιση στην αριστερή ιδεολογία δεν μπορεί να σύρεται μόνο από τον φτωχό, και ούτε πρέπει να ορίζεται από τη μιζέρια. Μόνο εάν το άτομο εξαιρούσε τη λαϊκή τάξη από τις διεκδικήσεις του μπορείς να χρησιμοποιήσεις ένα παρόμοιο επιχείρημα.

Το να σχοινοβατείς στο όριο, η έμφαση, και η δόση υπερβολής πάντως, είναι στα σίγουρα τα κοινά στοιχεία σε ό,τι έχει ορίσει και ετυμηγορήσει το «μύθο».