Τελικά τι είναι γλώσσα και τι διάλεκτος;

Της Κάλιας Ανδρέου

“Η έννοια της γλώσσας έχει δύο υποστάσεις. Σε ό,τι αφορά με το τι ομιλείται στην Κύπρο, λεξιλογικά, συντακτικά, μορφολογικά μοιάζει με το τι ομιλείται στην Ελλάδα και στην Τουρκία και ταυτόχρονα αποκλίνει, έχοντας παραλλαγές, τις οποίες οι γλωσσολόγοι ονομάζουν γλωσσικές ποικιλίες”, αναφέρεται σε ρεπορτάζ της χθεσινής «Κυριακάτικης Χαραυγής».

Αξίζει πάντως να σημειωθεί ότι στην Κύπρο ομιλούνται δύο επίσημες γλωσσικές ποικιλίες, η εκάστοτε επίσημη της Ελλάδας, η κοινή Νέα Ελληνική και η δεύτερη επίσημη η Τουρκική, η επίσημη της Τουρκίας. Η κυπριακή Ελληνική και η κυπριακή Τουρκική θεωρούνται διάλεκτοι, ενώ τα κουρμπέτικα/κουρπέτζια τώρα τα ανακαλύψαμε. Οι τρεις αναγνωρισμένες γλωσσικές ποικιλίες της Κύπρου είναι η δυτική αρμενική, η σάννα -κυπριακή αραβική- και η κυπριακή νοηματική, όπως είχε αναφέρει ο Δρ Σπύρος Αρμοστής.

Εντούτοις, από κοινωνικής άποψης, γλώσσα είναι κάτι το οποίο έχει κύρος στην κοινωνία και η επίσημη γλώσσα αποτελεί ένα γλωσσικό σύστημα το οποίο αποκτά επίσημη μορφή.

Η επιθυμία όμως των Κυπρίων να ταυτίζουν την ανωτερότητα με την εκμάθηση της νεοελληνικής δημιούργησε μια σχέση εξουσίας έναντι της κυπριακής εμπειρίας, καθώς, όπως είχε αναφέρει ο Δρ Ανδρέας Παναγιώτου, υπήρχε η άποψη ότι με το να μιλούν στην κοινή νεοελληνική, έδιναν την εντύπωση του “πολιτισμένου ανθρώπου”.

Σαν να έπαιρνε δηλαδή η γλώσσα ως ένα από τα κυριότερα μέσα επικοινωνίας -σε αυτή την περίπτωση η νεοελληνική- το ρόλο του ηγεμονικού λόγου ως η καταλυτική επιβολή στην έκφραση της πραγματικότητας, την ίδια ώρα, εμποδίζοντας την “ανάγνωσή” της. Το γεγονός αυτό οδήγησε την κυπριακή κοινωνία να αμφισβητεί ακόμα και τον τρόπο επικοινωνίας της.

Θα μπορούσε να πει κάποιος, όταν δεν είχε γίνει ακόμα αισθητή η “επιβολή εξουσίας” από την αθηναϊκή ηγεμονική γλωσσική εκδοχή, ότι οι Κύπριοι μπορούσαν να εκφραστούν πιο εύκολα απ’ ότι μπορούν σήμερα, αν αποδεχτούμε τις αναφορές περί γενικότερης “αντιμετώπισης προβλημάτων έκφρασης”.

Για έναν αιώνα υποβαλλόταν η αντίληψη στους Κυπρίους ότι μιλούσαν μια υποδεέστερη γλωσσική εκδοχή. Και παρά το ότι η πραγματικότητα ήταν και είναι εκεί μπροστά τους, ότι δηλαδή αρνούνται να εγκαταλείψουν την κυπριακή, και εκμοντερνίζονται με αυτήν, εντούτοις πολλοί πείστηκαν ότι αυτό που μιλούν δεν είναι γλώσσα, αλλά επέμεναν να την μιλούν.

Αν με βάση τη νεοτερική σκέψη, οι ιδέες είναι προϊόν πάλης για την εξουσία, κάπως έτσι κατασκευάζονται οι έννοιες περί “έθνους”, “θρησκείας”, “επίσημης γλώσσας”, “μη επίσημης γλώσσας”, “μητέρας πατρίδας” κτλ.
Γιατί, πίσω από κάθε “ανώτερη” έννοια δεν κρύβεται μια υπόγεια εξουσία. Αντίθετα, η εξουσία αυτή είναι εξόφθαλμη και κραυγαλέα. Φτάνει να μπορέσουμε να δούμε την πραγματικότητα, πέρα από τη λάμψη της επιβολής της.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy