Η αλήθεια για τη διαχείριση των τ/κ περιουσιών

Φωτογραφία Αρχείου

Του Νεοκλή Συλικιώτη

         Από το 2004 άλλαξαν πολλά σ΄ ό,τι αφορά τις διαδικασίες διαχείρισής τους και από το 2005 -2006 οι μισθώσεις των τ/κ περιουσιών έπαψαν να είναι υπόθεση λίγων- κυρίως λειτουργών της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ Περιουσιών

Από το 2006 τερματίστηκε η παραχώρηση εξοχικών κατοικιών σε μη πρόσφυγες και απαγορεύτηκε η ανέγερση μόνιμων κατασκευών σε τ/κ περιουσίες

Από το 2006 και μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον κύριο Αναστασιάδη, η Βουλή ενημερωνόταν πλήρως σε τριμηνιαία βάση για όλες τις μισθώσεις τ/κ περιουσιών

Τον τελευταίο καιρό γινόμαστε μάρτυρες μιας τεράστιας συζήτησης αναφορικά με τις τ/κ περιουσίες. Δημόσιες αλληλοκατηγορίες, δημοσιεύματα εν είδει λαϊκού δικαστηρίου, όλα παραμονή των προεδρικών εκλογών. Είναι σαφές πως στο παρελθόν έχουν διαπραχθεί παρατυπίες, ατασθαλίες και αδικίες σε θέματα μίσθωσης των τ/κ περιουσιών. Άλλωστε είμαστε όλοι μέρος αυτής της ιδίας κοινωνίας και έχουμε αίσθηση και αντίληψη όσων έχουν συμβεί στο παρελθόν. Πολύ περισσότερο που οι υποθέσεις, που σήμερα γίνονται αντικείμενο συζήτησης, είδαν το φως της δημοσιότητας αρκετές φορές από το 2013, με εκτεταμένα ρεπορτάζ και έρευνες από ΜΜΕ.

Κατά συνέπεια, το πρώτο που έπρεπε να γίνει ήταν να εφαρμοστούν διαφανείς και συμμετοχικές διαδικασίες και να δοθούν μηχανισμοί ελέγχου. Ακριβώς αυτά είναι που εμείς ξεκινήσαμε και δεν είναι αλήθεια πως οι αλλαγές για νοικοκύρεμα του ζητήματος των τ/κ περιουσιών είναι κάτι που ξεκίνησε πρόσφατα. Ήδη από το 2004 άλλαξαν πολλά σ΄ ό,τι αφορά τις διαδικασίες διαχείρισής τους και από το 2005 -2006 οι μισθώσεις των τ/κ περιουσιών έπαψαν να είναι υπόθεση λίγων -κυρίως λειτουργών της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ Περιουσιών. Αρχής γενομένης από τον τότε ΥΠΕΣ Αντρέα Χρίστου και ακολούθως από τον γράφοντα δημιουργήθηκαν νέες διαδικασίες με στόχο το νοικοκύρεμα της κατάστασης.

Από τότε, με βάση τις νέες διαδικασίες, οι μισθώσεις εξετάζονται από τις κατά τόπους επαρχιακές επιτροπές, στις οποίες συμμετέχουν η ΠΟΒΕΚ, η ΠΕΠ και οι αρμόδιοι δήμοι, ενώ τα πρακτικά αυτών των επιτροπών επικυρώνονται από τον κηδεμόνα τ/κ περιουσιών. Ακόμη, όσες περιπτώσεις κρίνονταν δύσκολες και δεν εξετάζονται από τις επαρχιακές επιτροπές, αυτές εξετάζονται μαζί με άλλες (κυρίως μισθώσεις σε δήμους, συλλόγους και άλλους οργανωμένους φορείς των προσφύγων) από τη Συμβουλευτική Επιτροπή Τ/κ Περιουσιών, στην οποία συμμετέχουν όλα τα κοινοβουλευτικά κόμματα, οι αγροτικές οργανώσεις, η ΠΟΒΕΚ και η ΠΕΠ.

Από το 2006 τερματίστηκε η παραχώρηση εξοχικών κατοικιών σε μη πρόσφυγες και απαγορεύτηκε η ανέγερση μόνιμων κατασκευών σε τ/κ περιουσίες. Επίσης, από το 2006 και μέχρι την ανάληψη της εξουσίας από τον κύριο Αναστασιάδη, η Βουλή ενημερωνόταν πλήρως σε τριμηνιαία βάση για όλες τις μισθώσεις τ/κ περιουσιών. Τέλος, δημιουργήθηκε το 2007 σχετική υπηρεσία στο Υπουργείο Εσωτερικών για καλύτερο έλεγχο των μισθώσεων και των αγοραπωλησιών των τ/κ περιουσιών. Έρευνα για τη διερεύνηση των μισθώσεων που εγκρίθηκαν στο παρελθόν ζητήθηκε ήδη από το 2009, με στόχο τη διενέργεια τέτοιων διορθωτικών κινήσεων εκεί όπου είναι δυνατόν από μέρους του κράτους, για να αρθούν τα όποια προβλήματα ή και παρατυπίες που είχαν συμβεί στο παρελθόν.

Για αρκετό καιρό υπήρχε κωλυσιεργία από μέρους της Υπηρεσίας λόγω έλλειψης μηχανογράφησης, αλλά και άρνησης λειτουργών. Τότε μάλιστα είχε γίνει γραπτή παρατήρηση και διατάχθηκε πειθαρχική έρευνα εις βάρος λειτουργών. Αυτό είχε εξάλλου δει το φως της δημοσιότητας το 2013. Η μηχανογράφηση της Υπηρεσίας Διαχείρισης Τ/κ Περιουσιών ολοκληρώθηκε το 2011.

Η αναφορά, δε, πως οι ανακτήσεις ξεκίνησαν επί αυτής της κυβέρνησης, επίσης δεν είναι αληθής. Η διαδικασία ανάκτησης τ/κ περιουσιών λόγω παρατυπιών/παρανομιών ξεκίνησε από το 2004 και όποτε έγινε κατορθωτή, ήταν πάντοτε σε συνεργασία με τη Νομική Υπηρεσία. Σήμερα γίνεται αναφορά για εκατοντάδες ανακτήσεις. Όμως ποιες περιπτώσεις αφορούν οι ανακτήσεις: Έγινε ανάκτηση επειδή ο πρόσφυγας δικαιούχος δεν μπορεί να πληρώνει τα ενοίκια, σκόπιμα καθυστερεί ή απεβίωσε; Αυτό μπορεί να γίνει εύκολα χωρίς νομική διαδικασία, αλλά δεν είναι εκεί το ζητούμενο. Δεν αντιμετωπίζονται έτσι οι παρατυπίες ή παρανομίες, γιατί απλούστατα δεν είναι κατάχρηση που γίνεται.

Έγινε αναφορά στους θέσμιους ενοικιαστές ότι παράτυπα, εφόσον δεν είναι πρόσφυγες, κατέχουν τ/κ περιουσίες. Αυτό είναι λάθος. Οι θέσμιοι ενοικίασαν τα υποστατικά από Τ/κ ιδιοκτήτες πριν το 1974, άρα έχουν δικαιώματα τα οποία το κράτος σήμερα δεν μπορεί αυθαίρετα να τα καταργήσει. Επίσης, η σημερινή κυβέρνηση παράνομα ανέστειλε την εφαρμογή του νόμου (2006) για παραχώρηση οικοπέδου ως αντιστάθμισμα σε όσους πρόσφυγες διαμένουν σε τ/κ σπίτια ή τους κληρονόμους τους που δικαιούνταν. Η διαδικασία παραχώρησης ξεκίνησε επί δικής μας διακυβέρνησης και παραχωρήθηκαν οικόπεδα σε περίπου 1.000 οικογένειες. Η αναστολή της εφαρμογής του νόμου αποτελεί παρανομία και αδικία εις βάρος των πέραν των 4.000 οικογενειών προσφύγων που διαμένουν σε τ/κ σπίτια και δεν πήραν οικόπεδα.

Το 2004, μετά την ένταξη της Κύπρου στην Ε.Ε. και το άνοιγμα των οδοφραγμάτων, πάρθηκε απόφαση από το Υπουργικό Συμβούλιο για τους όρους και προϋποθέσεις πώλησης τ/κ περιουσιών, αλλά και τους όρους και τις προϋποθέσεις για την έγκριση από τον κηδεμόνα αγοραπωλησίας τ/κ περιουσίας. Αυτοί είναι ξεκάθαροι: 1) οι Τ/κ έπρεπε να είχαν μεταναστεύσει στο εξωτερικό πριν το 1974 ή να είχαν μετοικήσει στις ελεύθερες περιοχές. 2) η πράξη να γίνεται καλή τη πίστει. 3) να μην είναι μεγάλης αξίας και έκτασης.

Το 2006, τον Σεπτέμβριο, ζήτησα διευκρινίσεις από τη Νομική Υπηρεσία για το τι σημαίνει «καλή τη πίστει» και «μεγάλη αξία και έκταση». Δεν έλαβα καμία σαφή απάντηση, γι’ αυτό τον Οκτώβριο του 2006 κατέθεσα πρόταση στο Υπουργικό Συμβούλιο. Έτσι το Υπουργικό περιόρισε τις εξουσίες του κηδεμόνα τ/κ περιουσιών (Υπουργού Εσωτερικών), ώστε όλες οι ιδιοκτησίες πέραν των 200 χιλιάδων λιρών (340 χιλιάδων ευρώ) να εγκρίνονται από το Υπουργικό, μετά από σχολαστική έρευνα και διαφανείς διαδικασίες.

«Μεγάλο φαγοπότι» με τις τ/κ περιουσίες πιθανό να υπήρξε κατά την περίοδο 1994-2003, κατά την οποία δεν υπήρχαν περιορισμοί στην πώληση τ/κ περιουσιών, ούτε υπήρχαν προσφυγές σε δικαστήρια και υποχρεώσεις έναντι της Ε.Ε. Εκείνη την περίοδο οι αγοραπωλησίες γίνονταν χωρίς διαφάνεια και χωρίς την ανάγκη έγκρισης από το Υπουργικό Συμβούλιο, αλλά μόνο με την έγκριση του κηδεμόνα. Το 2013 ζητήθηκαν από τον Γ.Γ. του ΑΚΕΛ, Άντρο Κυπριανού, όλα τα στοιχεία που αφορούσαν την πώληση τ/κ περιουσιών από το 1993 μέχρι σήμερα. Στάληκαν από το ΥΠΕΣ, αλλά πρέπει να σημειώσουμε πως δεν ήταν ολοκληρωμένα. Αλλά και όταν τα μελετούσε κάποιος έβλεπε περιπτώσεις αγοραπωλησιών εν μία νυκτί χωρίς τις όποιες διαδικασίες διερεύνησης.

Οι αριθμοί, δε, μιλούν από μόνοι τους. Ενώ δεν υπήρχαν αποφάσεις δικαστηρίων και ευρωπαϊκές υποχρεώσεις που να καθιστούσαν αναγκαία την έγκριση πώλησης τουρκοκυπριακών περιουσιών, από το 1994 μέχρι το 2003 έγιναν 139 πωλήσεις που αφορούσαν 1.265.755 τ.μ. μόνο με έγκριση του κηδεμόνα (ΥΠΕΣ). Από την 1/1/2004 μέχρι 31/12/2007 έγιναν 146 πωλήσεις, που αφορούσαν 1.337.902 τ.μ.. Από 1/1/2008 μέχρι το 2012 έγιναν μόνο 61 πωλήσεις που αφορούσαν 370.631 τ.μ..

Επίσης, την πενταετία 2008-2013 οι αγοραπωλησίες τ/κ περιουσιών αφορούσαν στη συντριπτική τους πλειονότητα υλοποίηση αποφάσεων δικαστηρίων ή αγορά γης στην οποία ανεγέρθηκαν προσφυγικοί οικισμοί (500 οικόπεδα περίπου), γιατί έγνοια μας ήταν να δοθούν τίτλοι ιδιοκτησίας και στους πρόσφυγες, των οποίων τα σπίτια ανεγέρθηκαν σε τ/κ γη. Όλα αυτά ειπώθηκαν επανειλημμένα δημόσια το 2013.

Οι απαλλοτριώσεις χωρίς τη συγκατάθεση του Τ/κ, που έγιναν στο παρελθόν, είχαν προβλήματα και το κράτος έχασε μερικές υποθέσεις στο δικαστήριο.

Όλες οι προτάσεις κατατέθηκαν στο Υπουργικό Συμβούλιο μετά από συνεννόηση και με τη σύμφωνο γνώμη της Νομικής Υπηρεσίας. Μάλιστα η Νομική Υπηρεσία, επειδή κινδύνευαν να χαθούν υποθέσεις στο ΕΔΑΔ, γνωμοδότησε ότι δεν πρέπει να επικαλούμαστε τον όρο «καλή τη πίστει» και τη διαφορά μεταξύ της αγοραίας αξίας και της εκτιμηθείσας αξίας. Σε όλες τις περιπτώσεις η αγοραπωλησία γινόταν με την υπογραφή του ιδιοκτήτη Τ/κ και εφόσον ενημερωνόταν για την πραγματική αξία του τεμαχίου. Το 2010 έγινε τροποποίηση της νομοθεσίας που προηγήθηκε μετά από εισήγηση της Νομικής Υπηρεσίας. Οι τροποποιήσεις κρίθηκαν αναγκαίες για να αντιμετωπιστούν προσφυγές Τ/κ στο ΕΔΑΔ και να θωρακιστεί ο θεσμός του κηδεμόνα τ/κ περιουσιών.

Τα κακώς έχοντα δεν αντιμετωπίζονται με φωνασκίες

Οι παρατυπίες, οι παρανομίες και τα κακώς έχοντα δεν αντιμετωπίζονται με φωνασκίες εν είδει λαϊκών δικαστηρίων. Το ζητούμενο όταν διαπιστώνονται κακώς έχοντα είναι να αντιμετωπίζονται. Ιδιαίτερα τα ζητήματα των ανακτήσεων πρέπει να αντιμετωπίζονται με επαρκή και αδιάσειστα στοιχεία. Τα στοιχεία αυτά πρέπει να αποστέλλονται στη Νομική Υπηρεσία, η οποία είναι και η αρμόδια να ξεκινήσει δικαστική διαδικασία για έξωση και ανάκτηση. Αν η κυβέρνηση ήθελε να προχωρήσει σε βελτιώσεις, θα μπορούσε εδώ και τεσσεράμισι χρόνια να συνεχίσει τις αλλαγές που ξεκίνησαν, παρά να κάνει βαρύγδουπες εξαγγελίες σήμερα, παραμονές εκλογών.

 

* Μέλος Π.Γ. Κ.Ε. ΑΚΕΛ, Ευρωβουλευτής ΑΚΕΛ-Αριστερά-Νέες Δυνάμεις, πρώην ΥΠΕΣ.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy