Η αναγέννηση της καινοτομίας

Του Νίκου Γ. Σύκα*

Η πρώτη έκρηξη δημιουργικότητας σημειώθηκε στην Αθήνα με τον Σωκράτη, τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη από τα μέσα του πέμπτου αιώνα μέχρι τα τέλη του τέταρτου αιώνα π.Χ. Ο Σωκράτης βάζει τα θεμέλια της δυτικής φιλοσοφίας και με τον μαθητή του Πλάτωνα εισάγει το διάλογο ως μηχανισμό για τη διερεύνηση ερωτημάτων στη φιλοσοφία, την πολιτική και τη διοίκηση το 450 π.Χ.

Ο Πλάτωνας ιδρύει την Ακαδημία των Αθηνών, το πρώτο ίδρυμα ανώτερης εκπαίδευσης στη Δύση το 385 π.Χ. Ο Αριστοτέλης δημιουργεί ένα ενιαίο σύστημα φιλοσοφίας, που καλύπτει την ηθική, την αισθητική, τη λογική, την επιστήμη, την πολιτική και τη μεταφυσική το 350 π.Χ.

Τον Πρώιμο Μεσαίωνα ο Έλληνας μαθηματικός Ανθέμιος χρησιμοποιεί τα παραβολικά κάτοπτρα. Τον Ύστερο Μεσαίωνα το εμπόριο εξαπλώνεται μέσω των χανσεατικών διαδρομών και του Δρόμου του Μεταξιού. Ο Γουτεμβέργιος φτιάχνει την πρώτη τυπογραφική μηχανή το 1444 περίπου. Ο Κολόμβος ανοίγει τις θαλάσσιες οδούς προς το δυτικό ημισφαίριο το 1492.
Η δεύτερη Εποχή της Διαφώτισης άνθισε στη Βόρεια Ευρώπη με τους Descartes, Hobbes, Spinoza, Locke, Leibnitz, Hume, Rousseau και Voltaire από τη δεκαετία του 1630 μέχρι τα τέλη του δεκάτου ογδόου αιώνα μ.Χ.

Η νεωτερικότητα (1500-2000) ξεκινάει με τον Πίκο να μιλάει για την ανθρώπινη δημιουργικότητα, τον Έρασμο για τις διευρυνόμενες δυνατότητες και τον Λούθηρο για την ελευθερία των χριστιανών να διαβάζουν και να ερμηνεύουν τη Βίβλο μόνοι τους. Ο Σάμουελ Μπράουν φτιάχνει την πατέντα για την πρώτη μηχανή εσωτερικής καύσης που χρησιμοποιείται στη βιομηχανία το 1823. Ο Σάμουελ Μορς αναπτύσσει το ηλεκτρικό τηλεγραφικό σύστημα και τον κώδικα Μορς το 1836. Το έργο του Κάρολου Δαρβίνου Περί της Προέλευσης των Ειδών (1859) περιγράφει τη φυσική επιλογή μεταξύ διαφορετικών τύπων ειδών που εμφανίζονται τυχαία.

Ο Τζόζεφ Σούμπετερ δημοσιεύει στη Λειψία το βιβλίο-ορόσημο The Theory of Economic Development το 1934. Η γραμμή παραγωγής του Χένρι Φόρντ φτιάχνει το αυτοκίνητο Model T σε μια ώρα και 33 λεπτά. Ακολουθώντας πρωτόκολλα που συμφωνήθηκαν νωρίτερα τη δεκαετία του 1990, η πρώτη εισαγωγή στο χρηματιστήριο της Netscape λανσάρει στην αγορά το διαδίκτυο για ευρεία χρήση το 1992.

Στην αυγή της Τέταρτης Βιομηχανικής Επανάστασης, η σύζευξη της Επιστήμης με την Τέχνη και των Ψηφιακών Τεχνολογιών με τις Ανθρωπιστικές Σπουδές μπορεί να πυροδοτήσει την έκρηξη της καινοτομίας και την έναρξη της Τρίτης Αναγέννησης.

* Σύμβουλος Στρατηγικής & Καινοτομίας