Η άνοδος της ακροδεξιάς στην Ευρώπη και οι υποχρεώσεις της Αριστεράς

Του Νεοκλή Συλικιώτη*

Η ιστορία μάς αποδεικνύει πως η άνοδος της ακροδεξιάς και του φασισμού είναι άμεσα συνδεδεμένη με την ένταση της καπιταλιστικής κρίσης, την απογοήτευση από τα αστικά κόμματα, την ύπαρξη εξαθλιωμένων εργαζομένων, την περιθωριοποίηση, τη φτωχοποίηση των εργαζομένων και τις εργασιακές συνθήκες που θυμίζουν εργασιακό Μεσαίωνα.

Σήμερα η ιστορία αυτή επαναλαμβάνεται, αφού αντιδραστικές και φασιστικές οργανώσεις που προωθούνται από ιμπεριαλιστικούς κύκλους σε διάφορα μέρη της ΕΕ χρησιμοποιούνται σαν εφεδρεία του συστήματος από το μεγάλο κεφάλαιο σε κάθε μεγάλη κρίση του συστήματος. Και ενώ δρουν με εγκληματικό τρόπο, η ρητορεία τους κερδίζει έδαφος στις συνειδήσεις μέρους τη κοινής γνώμης.

Στο νέο ευρωκοινοβούλιο θα δημιουργηθούν νέοι συσχετισμοί, όπου την πολιτική κατεύθυνσή του θα την επηρεάσει η ακροδεξιά, όπως επίσης και η συνεχιζόμενη διολίσθηση της δεξιάς στην ξενοφοβική και ρατσιστική ρητορική. Οι ακροδεξιοί της Ολλανδίας, της Αυστρίας, ο Σαλβίνι της Ιταλίας και η Λεπέν της Γαλλίας αποτελούν τη ραχοκοκαλιά του ENF (που πλέον θα ονομάζεται «Ταυτότητα και Δημοκρατία) με 73 βουλευτές. Δύο μόνο λιγότερους από την ομάδα των πρασίνων. Οι Πολωνοί συντηρητικοί και οι ακροδεξιοί βγήκαν ενδυναμωμένοι και θα αποτελούν πλέον τη ραχοκοκαλιά της ομάδας των Ευρωπαίων Συντηρητικών και Ρεφορμιστών (ECR) με  52 βουλευτές. Τέλος η ομάδα του Φάρατζ (η Ευρώπη της Δημοκρατίας – EFDD) θα ακολουθεί με 43 βουλευτές. Δεν αποκλείεται, λοιπόν, η συνεργασία της δεξιάς με την ακροδεξιά σε επίπεδο κοινοβουλίου, όπως εξάλλου ήδη γίνεται σε εκλογικές συμμαχίες και κυβερνητικούς συνασπισμούς στην Αυστρία, την Ουγγαρία, την Ιταλία και αλλού.

Το πρόσφορο έδαφος για την άνοδο της ακροδεξιάς στην ΕΕ το έφεραν τα κοινωνικά προβλήματα, τα οποία προκάλεσαν οι νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας που επιβλήθηκαν στους λαούς ως δήθεν απάντηση στην οικονομική κρίση. Αυτές οι πολιτικές οδήγησαν στον κίνδυνο της φτώχειας έναν στους τέσσερις νέους και έναν στους πέντε συνταξιούχους στην ΕΕ των 28. Οι πολιτικές που δημιουργούν μια νέα ομάδα εργαζομένων -τους εργαζόμενους φτωχούς. Οι πολιτικές που απορρυθμίζουν την εργασία, που δίνουν το δικαίωμα στις κυβερνήσεις της Αυστρίας να καταργήσουν επίσημα το οκτάωρο και της Ουγγαρίας να απαγορεύσουν τις απεργίες. Που διαλύουν το κοινωνικό κράτος. Που στραγγαλίζουν τις δημόσιες επενδύσεις προς όφελος των ιδιωτικοποιήσεων και της πώλησης του δημόσιου πλούτου στα ιδιωτικά συμφέροντα. Οι πολιτικές, τέλος, που καταργούν κάθε έννοια ανθρωπιάς και αλληλεγγύης. Όχι μόνο μεταξύ των εργαζομένων, αλλά και μεταξύ των εργαζομένων και των προσφύγων ή των μεταναστών που ψάχνουν ένα καλύτερο αύριο κατατρεγμένοι από πολέμους, πείνα και εξαθλίωση.

Στην Κύπρο τα αποτελέσματα της δράσης της ακροδεξιάς τα ζήσαμε και τα ζούμε μετά το δίδυμο έγκλημα του φασιστικού πραξικοπήματος και της τουρκικής εισβολής και κατοχής. Βλέπουμε απομεινάρια της ακροδεξιάς να αναδιοργανώνονται σήμερα κάτω από τα ίδια συνθήματα, με πιο τρανό το παράδειγμα του ΕΛΑΜ –του παραρτήματος της Χρυσής Αυγής στην Κύπρο. Με επιθέσεις κατά μεταναστών και Τουρκοκυπρίων, με εθνικιστική ρητορική και τη νοσταλγία τους για τον Γρίβα και την αναβίωση της δράσης της ΕΟΚΑ Β’, συνθέτουν τη θλιβερή παρουσία τους στην κυπριακή κοινωνία. Είναι νοσταλγοί του Χίτλερ και του ναζισμού. Όπως ανάφερε ο «φύρερ» τους Μιχαλολιάκος είναι η «σπορά των ηττημένων του ‘45». Η σταδιακή τους εξάπλωση, ειδικότερα στη νεολαία, αλλά και τα τελευταία τους εκλογικά αποτελέσματα στις ευρωεκλογές (8,25%) είναι ανησυχητικά.

Την ίδια ώρα όμως η κυβερνητική παράταξη του ΔΗΣΥ κάνει ανοίγματα προς την ακροδεξιά. Οι εκδηλώσεις τιμής του ολετήρα της Κύπρου Γρίβα, αλλά και η συμπερίληψη στα ψηφοδέλτιά τους γόνων των πραξικοπηματιών είναι η μια πλευρά του νομίσματος. Η ροπή του Προέδρου Αναστασιάδη, των κρατικών οργάνων και του κυβερνώντος κόμματος προς το θεσμικό ρατσισμό αποτελεί την άλλη.

Για να υπάρξει ελπίδα χρειάζεται η συνέχιση της πάλης και της ενεργούς συμμετοχής ενάντια στις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας. Η Αριστερά είναι η μόνη δύναμη που μπορεί να λειτουργήσει συλλογικά, ριζοσπαστικά, διεκδικητικά, υπερασπιζόμενη τα δικαιώματα των εργαζομένων και να μετατοπίσει την πολιτική συζήτηση στα πραγματικά κοινωνικά προβλήματα. Είναι η μόνη πολιτική δύναμη που έχει τη δυνατότητα να οδηγήσει στη ρήξη με τις νεοφιλελεύθερες πολιτικές λιτότητας στην ΕΕ και να σταθεί ανάχωμα για να αντιμετωπιστεί αποφασιστικά η ακροδεξιά, ο φασισμός, ο ρατσισμός και η ξενοφοβία.

 

*μέλος Π.Γ. Κ.Ε ΑΚΕΛ – αποσπάσματα από ομιλία στην ομότιτλη συζήτηση στο Φεστιβάλ Νεολαίας και Φοιτητών