Η Αρκτική να μείνει μακριά από γεωπολιτικούς και ενεργειακούς ανταγωνισμούς

Οι δραματικές επιπτώσεις της κλιματικής αλλαγής, και ιδιαίτερα το φαινόμενο του θερμοκηπίου, είναι τραγικά διακριτές στην Αρκτική, που αλλοιώνεται σε βαθμό που επηρεάζει τις σχέσεις και στρατηγικές των κρατών που γειτνιάζουν με αυτή. Παράλληλα, ακόμη ένας παράγοντας που διαφοροποιεί την Αρκτική από άλλες περιοχές γεωπολιτικών ανταγωνισμών είναι το γεγονός ότι δεν ανήκει σε κανέναν. Ως εκ τούτου, τα τελευταία χρόνια έχει αυξηθεί το γεωπολιτικό ενδιαφέρον (προς εξεύρεση νέων ενεργειακών πόρων για παράδειγμα) στην περιοχή, με τη Γαλλία, τις ΗΠΑ, τη Γερμανία, τον Καναδά, τη Ρωσία, τη Σουηδία, τη Νορβηγία και την Πολωνία να διαμορφώνουν/επικαιροποιούν τις στρατηγικές τους για την Αρκτική.

Με μια μεγάλη ιστορία εμπλοκής, η Ευρωπαϊκή Ένωση επιδιώκει επίσης να καταστεί θεσμικά ένας σημαντικός παράγοντας στη διαδικασία διαμόρφωσης μιας παγκόσμιας πολιτικής για την Αρκτική. Ενδεικτικά, ανακοίνωση της Επιτροπής τον Απρίλιο του 2016 ανέφερε ότι «είναι πιο σημαντικό από ποτέ να διασφαλιστεί ότι η Αρκτική θα παραμείνει ζώνη ειρήνης, ευημερίας και εποικοδομητικής διεθνούς συνεργασίας».

Μέσα σε αυτό το πλαίσιο εντάσσεται και η «Έκθεση σχετικά με την Αρκτική: ευκαιρίες, ανησυχίες και προκλήσεις στον τομέα της ασφάλειας» που ψηφίστηκε στις 06/10/2021 στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο. Στα θετικά της έκθεσης συγκαταλέγονται:

• οι αναφορές στις θεμελιώδεις πτυχές της κλιματικής αλλαγής/κρίσης και της ανάγκης για περιφερειακή συνεργασία

• η αναφορά ότι το διεθνές δίκαιο είναι η βάση της διεθνούς δέσμευσης και συνεργασίας στην Αρκτική και το κάλεσμα προς τις ΗΠΑ να επικυρώσουν την UNCLOS

• η σθεναρή υποστήριξη της πλήρους και αποτελεσματικής εφαρμογής του άρθρου 19 της Διακήρυξης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τα δικαιώματα των αυτόχθονων πληθυσμών (UNDRIP), ιδίως όσον αφορά την ανάγκη πρότερης και ενημερωμένης συγκατάθεσης των αυτόχθονων λαών πριν από τη θέσπιση και εφαρμογή μέτρων ή έργων που μπορεί να τους επηρεάσουν

• η αναφορά για ενισχυμένο περιφερειακό διάλογο, διασυνοριακή συνεργασία, αυτοσυγκράτηση στον στρατιωτικό τομέα και η ενθάρρυνση για μια διαδικασία διαπραγματεύσεων και μέτρων οικοδόμησης εμπιστοσύνης με μακροπρόθεσμο στόχο τη μείωση του στρατιωτικού εξοπλισμού στην περιοχή

• η προτροπή προς όλα τα κράτη της Αρκτικής να διασφαλίσουν την κατάλληλη εκ των προτέρων εκτίμηση των περιβαλλοντικών επιπτώσεων τυχόν έργων εκμετάλλευσης

• η στήριξη των υπερασπιστών περιβαλλοντικών δικαιωμάτων και δημοσιογράφων που διερευνούν περιπτώσεις περιβαλλοντικών επιπτώσεων και η χρήση του συστήματος Copernicus για εντοπισμό τους

• η ενσωμάτωση μιας φιλόδοξης διάστασης του φύλου στην επικαιροποιημένη πολιτική για την Αρκτική

• το κάλεσμα προς όλα τα κράτη της Αρκτικής και τη Ρωσική Ομοσπονδία σε έναν εποικοδομητικό και αμοιβαία επωφελή διάλογο για όλα τα ζητήματα που κυμαίνονται από την προστασία του περιβάλλοντος έως την οικονομική ανάπτυξη και τις στρατιωτικές επιχειρήσεις.

Στα αρνητικά της έκθεσης καταγράφονται οι συνεχείς παραπομπές στο ρόλο του ΝΑΤΟ αλλά και η αντιρωσική υστερία που διαπνέει την έκθεση. Συγκεκριμένα, η έκθεση θεωρεί ότι τα θέματα ασφάλειας στην Αρκτική πρέπει επίσης να αποτελούν μέρος διαβουλεύσεων και συνεργασίας με το ΝΑΤΟ. Παράλληλα, ζητεί όπως συμπεριληφθεί η Αρκτική στις συζητήσεις της Στρατηγικής Πυξίδας της ΕΕ και τονίζει ότι η ανάπτυξη της Αρκτικής θα πρέπει επίσης να συζητείται τακτικά στην Επιτροπή Πολιτικής και Ασφάλειας και κατά τη διάρκεια των συνεδριάσεων του Συμβουλίου.

Αναφορικά με τη Ρωσία, η Έκθεση αποφεύγει να αναγνωρίσει ότι η Ρωσία είναι ένα κράτος της Αρκτικής και ταυτόχρονα ένας σημαντικός ενδιαφερόμενος στην περιοχή σε βαθμό που, μερικές φορές, λόγω των πολλών αρνητικών αναφορών στη Ρωσία, η έκθεση «διαβάζεται» ωσάν να αφορά το ρόλο της Ρωσίας στην Αρκτική… Η Έκθεση ψηφίστηκε με 506 ψήφους υπέρ, 36 ψήφους κατά και ψήφους 140 αποχή με τους ευρωβουλευτές του ΑΚΕΛ να καταψηφίζουν

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy