Οι… «διάνοιες» στη χρήση διαδικτύου

 

Από διαταραχές ύπνου μέχρι… καρκίνο ενδέχεται να προκαλεί το ηλεκτρονικό νέφος στο οποίο εκτίθενται τα παιδιά μας

 

Παιδιά με ένα κινητό στο χέρι, ολημερίς κι ολονυχτίς. Εξαρτημένα από το διαδίκτυο, από μικρές και μεγάλες οθόνες που έχουν καταντήσει αναπόσπαστο μέρος της ζωής τους. Πόσο επιβλαβές όμως είναι το WiFi στην υγεία των παιδιών; Ένα ερώτημα το οποίο απασχολεί πολύ έντονα την επιστημονική κοινότητα, η οποία έθεσε κάτω από το μικροσκόπιό της τις ενδεχόμενες επιπτώσεις στην υγεία από τη μη ιονίζουσα ακτινοβολία. Οι έρευνες που έχουν γίνει και τα συμπεράσματά τους έχουν εξεταστεί ενδελεχώς από την Εθνική Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού και με μια εμπεριστατωμένη έκθεση που έχει δει το φως της δημοσιότητας πριν ένα χρόνο και η οποία έχει προσφάτως επικαιροποιηθεί (Ιούνιος 2017) κρούει τον κώδωνα του κινδύνου και προειδοποιεί για τα μέτρα που θα πρέπει να ληφθούν σε εθνικό επίπεδο για την προστασία των παιδιών μας από μια κατάσταση που μπορεί να προκαλέσει από διαταραχές ύπνου μέχρι και καρκίνο!
Της Μαρίνας Κουμάστα

Ακούμε, πολλές φορές, γονείς να υπερηφανεύονται ότι τα παιδιά τους είναι «διάνοιες» στη χρήση του διαδικτύου, ότι από τη νηπιακή ηλικία μπορούν να χειρίζονται τέλεια μια συσκευή κινητού τηλεφώνου ή ένα τάμπλετ. Ίσως να μη γνωρίζουν ή ίσως να αγνοούν το κακό που ενδέχεται να προκαλεί η μανιώδης χρήση αυτών των συσκευών στην υγεία των παιδιών τους. Διότι πίσω από μια συσκευή, που έχει καταντήσει η προέκταση του χεριού των παιδιών, υπάρχει η μη ιονίζουσα ακτινοβολία και οι συνέπειές της. Τις διάφορες πτυχές του προβλήματος της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας των ραδιοκυμάτων (ΗΜΑ/RF), όπως αυτές προδιαγράφονται από τη συνεχή εξέλιξη της επιστήμης και την παρούσα επιστημονική γνώση, με ιδιαίτερη έμφαση στις πιθανές επιπτώσεις στα παιδιά, παρουσιάζει η έκθεση της Εθνικής Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού, η οποία έχει ετοιμαστεί από τους Δρ. Στέλλα Καννά Μιχαηλίδου, Ιωάννα Παναγιώτου και Δρ. Μιχάλη Αναστασιάδη.
Όπως σημειώνεται στην έκθεση, οι πρώτες επιδράσεις που διαπιστώθηκαν ήταν οι «θερμικές», δηλαδή η πρόκληση βλάβης ένεκα θέρμανσης των ιστών μετά από βραχυπρόθεσμη έκθεση στη μη ιονίζουσα ακτινοβολία. Σ’ αυτές βασίστηκαν τα όρια που ισχύουν σήμερα και στην Κύπρο. Θεσπίστηκαν το 1999, σε μια εποχή με πολύ περιορισμένη χρήση, κυρίως κινητών. Σήμερα όμως η έκθεση στην ακτινοβολία είναι συνεχής, πολλαπλή και μακρόχρονη, και σύμφωνα με νεότερες έρευνες, μπορεί να προκαλέσει άλλες μη θερμικές βιολογικές επιδράσεις, και μάλιστα σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα έκθεσης. Το 2011, ο WHO/IARC κατέταξε την ηλεκτρομαγνητική ακτινοβολία ραδιοσυχνοτήτων 30kHz-300GHz ως «πιθανώς καρκινογόνα για τον άνθρωπο». Από τότε μέχρι σήμερα, σύμφωνα πάντα με την έκθεση, «η τεκμηρίωση νέων πιθανών και πολύ σοβαρών κινδύνων αποτελεί την κορυφή ενός αναδυόμενου παγόβουνου, ενώ οι πρόσφατες έρευνες υποδεικνύουν την ανάγκη αναβάθμισης της κατάταξης από πιθανώς, σε δυνητικά καρκινογόνο ή και καρκινογόνο». Επιπρόσθετα, όπως αναφέρεται στην έκθεση, αξιόπιστες έρευνες στην πλειοψηφία τους τεκμηριώνουν ότι πέρα από την καρκινογένεση, μπορεί να υπάρξουν και οι πιο κάτω μη θερμικές βιολογικές επιπτώσεις και μάλιστα σε πολύ χαμηλά επίπεδα έκθεσης:
-Βραχυπρόθεσμα μπορεί να παρουσιαστούν διαταραχές του ύπνου, της προσοχής, της μαθησιακής ικανότητας και της συγκέντρωσης, χαμηλές επιδόσεις στο σχολείο κ.ά.
-Μακροπρόθεσμα ενδέχεται να παρουσιαστούν επιδράσεις στη γονιμότητα, διασύνδεση με νευρολογικές παθήσεις, διάρρηξη ή αύξηση της διαπερατότητας του προστατευτικού αιματοεγκεφαλικού φραγμού, μείωση στην παραγωγή μελατονίνης, κατάθλιψη, αύξηση των στρεσογόνων ορμονών και των ελεύθερων ριζών, καταστροφή νευρικών κυττάρων και του DNA κ.ά.
-Καθώς ο πλακούντας δεν μπορεί να εμποδίσει τη δίοδο της ακτινοβολίας από τη μητέρα στο παιδί, ο κίνδυνος για το αναπτυσσόμενο έμβρυο είναι επίσης μεγάλος. Πρόσφατες έρευνες συσχετίζουν τη χρήση κινητού από την έγκυο ή/και αργότερα από τα ίδια τα παιδιά με προβλήματα, μαθησιακές δυσκολίες και δυσκολίες συμπεριφοράς.
-Μερίδα επιστημόνων υποστηρίζει ότι οι νέες παλμικές ασύρματες ακτινοβολίες που εκπέμπονται από τα δίκτυα ασύρματου ίντερνετ (WiFi / WiMax) παρεμποδίζουν τη διαμόρφωση της φυσιολογικής ηλεκτρομαγνητικής δραστηριότητας του εγκεφάλου και μπορεί να σχετίζονται ή/και να συνεργούν με τη ραγδαία αύξηση των κρουσμάτων αυτισμού, συνδρόμου έλλειψης προσοχής κ.ά.
Από τη βιβλιογραφική ανασκόπηση των ερευνών μεταξύ 2007-2014 και 2014-2017, σύμφωνα με τους μελετητές, «έχουμε επιβεβαιωμένες επιδράσεις (από σημαντικό ποσοστό αξιόπιστων/ανεξάρτητων ερευνών) των ραδιοσυχνοτήτων σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από τα όρια της (ICNIRP) και της Κύπρου, ιδίως όταν η έκθεση είναι μακρόχρονη και συνεχής». Ενδεικτικά, στην έκθεση αναφέρεται ότι:

•Από 325 στοχευμένες έρευνες, το 72% αποδεικνύουν νευρολογικές επιδράσεις
•Από 200 στοχευμένες έρευνες, το 90% αποδεικνύουν οξειδωτική επιδράση / καταστροφή του DNA.

 

Τα συμπεράσματα

Στη βάση των πιο πάνω συμπερασμάτων, η Εθνική Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού έχει καταλήξει σε συγκεκριμένα συμπεράσματα. Ανάμεσα σε άλλα σημειώνει ότι οι βιολογικές επιδράσεις έχουν τεκμηριωθεί σε σημαντικό βαθμό και συμβαίνουν σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα από υφιστάμενα όρια. Σε συνθήκες χρόνιας/συνεχούς έκθεσης, ευλόγως τεκμαίρεται και συνεχώς τεκμηριώνεται επιδημιολογικά ότι μπορεί να οδηγήσουν σε δυσμενείς επιπτώσεις στην υγεία. Τα όρια έκθεσης, όπως σημειώνει η Επιτροπή, έχει τεκμηριωθεί ότι είναι ασυμβίβαστα με την επιστημονική πραγματικότητα των μακρόχρονων βιολογικών επιπτώσεων σε πολύ χαμηλότερα επίπεδα και στις σημερινές συνθήκες έκθεσης. Οι δε υποστηρικτές των υφιστάμενων ορίων δεν αποκλείουν άλλους πιθανούς κινδύνους, αλλά επικαλούνται έλλειψη «αδιάσειστων» αποδείξεων. Δημιουργούν μια πλασματική σιγουριά ασφάλειας που εντείνει την εξάπλωση της τεχνολογίας σε όλες τις ηλικίες και χώρους, μακριά από τη λελογισμένη χρήση και προφύλαξη. Η Επιτροπή υπογραμμίζει ακόμη ότι παρατηρείται ελλιπής έως ανύπαρκτος έλεγχος των διαφόρων συσκευών ως προς τις επιπτώσεις της χρήσης τους ενώ δεν υπάρχουν αποδείξεις ασφάλειας και κανείς οργανισμός, ούτε και η ίδια η βιομηχανία, δεν δηλώνει ευθέως την ασφάλειά τους.
Υπάρχει επίσης, όπως σημειώνει, ελλιπής ενημέρωση ή και λανθασμένες πεποιθήσεις ασφάλειας και άγνοια των σωστών πρακτικών ασφαλούς αξιοποίησης της τεχνολογίας, ιδιαίτερα του διαδικτύου.

 

 

Το WiFi στα σχολεία

Η Εθνική Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού συστήνει ότι θα πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στους χώρους εκπαίδευσης, διαβίωσης, περίθαλψης και ψυχαγωγίας των παιδιών. Το νηπιαγωγείο, το σχολείο και το σπίτι, όπου τα παιδιά ανάλογα με την ηλικία τους περνάνε 60-90% του χρόνου τους, πρέπει να γίνουν όαση προστασίας από την ακτινοβολία ασύρματων συσκευών και συνδέσεων, αναφέρει χαρακτηριστικά, τονίζοντας ότι είναι ευθύνη των γονιών, των εκπαιδευτικών, της πολιτείας και του κοινωνικού συνόλου η προφύλαξη των παιδιών και η διασφάλιση του δικαιώματός τους στην υγεία. Η Εθνική Επιτροπή είχε υποβάλει στον Υπουργό Παιδείας τους προβληματισμούς και τις εισηγήσεις της και με ιδιαίτερη ικανοποίηση χαιρετίζει την εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού -πριν από ένα περίπου χρόνο- για ενσύρματη σύνδεση στα νηπιαγωγεία και δημοτικά σχολεία, «που αποτελεί ένα σοβαρό βήμα, που χρήζει όμως συμπλήρωσης». Ειδικότερα για το θέμα της χρήσης WiFi στα σχολεία, η έκθεση παρατηρεί ότι δεν υπάρχει ενιαία πολιτική και πρακτική στην ΕΕ, και οι θέσεις και πρακτικές διαμορφώνονται λαμβάνοντας υπόψη όχι μόνο κριτήρια υγείας, αλλά και προϋπάρχουσες εγκαταστάσεις/επενδύσεις, όπως και οικονομικά κριτήρια.

 

 

Πρόταση νόμου στη Βουλή και… εκκρεμές νομοσχέδιο

Στα χέρια της Βουλής βρίσκεται πρόταση νόμου των βουλευτών Γιώργου Περδίκη και Στέλλας Κυριακίδου, η οποία θεσμοθετεί τη δημιουργία κατάλληλου νομοθετικού πλαισίου για τη λειτουργία της Εθνικής Επιτροπής για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού, η οποία δημιουργήθηκε με απόφαση του Υπουργικού στις 28 Ιανουαρίου 2004. Με τις προτεινόμενες ρυθμίσεις θα λάβει το κατάλληλο νομοθετικό υπόβαθρο. Επιπρόσθετα με τις πρόνοιες του προτεινόμενου νόμου η εν λόγω Επιτροπή θα μπορεί να διεκπεραιώσει το πολύ σημαντικό έργο της κατά τρόπο ανεξάρτητο και δημιουργικό, στα πλαίσια του συμβουλευτικού ρόλου της όσον αφορά τη διοίκηση αλλά και ενός νέου κοινωνικού ρόλου όσον αφορά τη δράση της.
Να σημειωθεί ότι η ίδια η Επιτροπή κατέθεσε προσχέδιο νομοσχεδίου στο Υπουργείο Υγείας, το οποίο και εκκρεμεί από το 2015.

 

 
15 + 1 Πρακτικοί Κανόνες

Δεκαέξι πρακτικοί κανόνες περιλαμβάνονται στη Διακήρυξης της Λευκωσίας για τα ηλεκτρονικά πεδία ραδιοκυμάτων, την οποία υπέγραψε ο Παγκύπριος Ιατρικός Σύλλογος, ο Ιατρικός Σύλλογος Βιέννης και η Εθνική Επιτροπή για το Περιβάλλον και την Υγεία του Παιδιού στις 11 Νοεμβρίου 2017, στα πλαίσια της Επιστημονικής Ημερίδας: «Οι επιπτώσεις της μη ιονίζουσας ακτινοβολίας στην υγεία: Μύθος ή αναδυόμενη ιατρική πρόκληση;». Πρόκειται, ουσιαστικά, για χρήσιμες πληροφορίες τις οποίες οι γονείς, οι εκπαιδευτικοί και η πολιτεία θα πρέπει να γνωρίζουν.
1. Τα παιδιά και οι έφηβοι κάτω των 16 θα πρέπει να χρησιμοποιούν τα κινητά τηλέφωνά τους μόνο σε περιπτώσεις άμεσης ανάγκης.
2. Τα κινητά τηλέφωνα, τα τάμπλετς και οι φορητοί υπολογιστές δεν είναι μέσα ψυχαγωγίας για τα παιδιά. Μπορούν να χρησιμοποιηθούν από τα παιδιά ως απλές συσκευές, π.χ. σε λειτουργία πτήσης, με απενεργοποιημένα τα Bluetooth, WiFi, 3G, 4G. Παιχνίδια, τραγούδια κ.ά. θα πρέπει να αποθηκεύονται στις συσκευές από τους γονείς και κατά τις ώρες λειτουργίας τους να χρησιμοποιούνται με απενεργοποιημένα τα ασύρματα δίκτυα. Και πάλι όμως θα πρέπει να γίνεται μειωμένη χρήση και ανάλογα με την ηλικία του παιδιού. Επιβάλλεται μειωμένη χρήση σε παιδιά προσχολικής ηλικίας και πλήρης αποφυγή σε παιδιά κάτω των 2 ετών.
3. Γενικά, διατηρήστε τις κλήσεις τηλεφώνου μειωμένες σε αριθμό και διάρκεια. Συστήνεται η χρήση ενσύρματου τηλεφώνου ή αποστολή μηνυμάτων SMS.
4. «Η απόσταση είναι ο σύμμαχός σας». Διατηρείτε το κινητό τηλέφωνο σε απόσταση από το σώμα και το κεφάλι σας και διατηρήστε την ελάχιστη απόσταση που συστήνει ο κατασκευαστής στον οδηγό χρήσης της συσκευής. Χρησιμοποιήστε ανοικτή ακρόαση κατά τις κλήσεις ή φορητά ακουστικά.
5. Μην πλησιάζετε το κινητό τηλέφωνο στο σώμα σας όταν χρησιμοποιείτε ακουστικά ή ανοικτή ακρόαση. Ιδιαίτερα προσεκτικές θα πρέπει να είναι οι έγκυες γυναίκες. Στους άνδρες, υπάρχει ο κίνδυνος επηρεασμού της γονιμότητας όταν το κινητό μεταφέρεται στις τσέπες των παντελονιών. Άτομα με ηλεκτρονικά εμφυτεύματα (βηματοδότες, αντλία ινσουλίνης κ.ά.) θα πρέπει να δώσουν ιδιαίτερη σημασία στην απόσταση. Αν δεν υπάρχει άλλη επιλογή, τότε θα πρέπει η συσκευή να μεταφέρεται στις εξωτερικές τσέπες των μπουφάν ή σε σακίδια και τσάντες.
6. Μη χρησιμοποιείτε τις συσκευές σε οχήματα (αυτοκίνητο, λεωφορείο, τρένο). Χωρίς την ύπαρξη εξωτερικής αντένας, η ακτινοβολία μέσα στο χώρο του οχήματος αυξάνεται. Επιπλέον η προσοχή του χρήστη αποσπάται με αποτέλεσμα να υπάρχει κίνδυνος ατυχημάτων.
7. Μην πληκτρολογείτε μηνύματα καθώς οδηγείτε. Η απόσπαση της προσοχής σας μπορεί να προκαλέσει ατύχημα.
8. Για κλήσεις τηλεφώνου στο σπίτι και στην εργασία, χρησιμοποιήστε σταθερή τηλεφωνία με χρήση καλωδίου.
9. Να εργάζεστε όσο το δυνατόν «εκτός διαδικτύου» ή/και με ενεργοποιημένη την επιλογή «λειτουργία πτήσης». Δεν χρειάζεστε τη σύνδεση διαδικτύου συνεχώς, π.χ. λειτουργίες όπως ακρόαση μουσικής, φωτογράφιση, χρήση ως ξυπνητήρι, υπολογιστική μηχανή και παιχνίδια γίνονται και εκτός σύνδεσης.
10. Λιγότερες εφαρμογές ισοδυναμούν με λιγότερη ακτινοβολία. Μειώστε τον αριθμό των εφαρμογών σας και απενεργοποιήστε τις μη αναγκαίες υπηρεσίες που τρέχουν στο κινητό σας. Με την απενεργοποίηση των WiFi και των δεδομένων κινητής τηλεφωνίας, η συσκευή σας μετατρέπεται σε απλό τηλέφωνο. Μπορεί να εξασφαλιστεί η τηλεφωνική επικοινωνία, χωρίς επιπρόσθετη αχρείαστη ακτινοβολία. Ιδιαίτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται από τους έφηβους.
11. Αποφεύγετε να χρησιμοποιείτε το κινητό τηλέφωνο για κλήσεις σε περιοχές/σημεία με χαμηλή λήψη σήματος (υπόγεια, ανελκυστήρες κ.ά.). Σε αυτές τις περιπτώσεις το κινητό τηλέφωνο αυξάνει την ένταση εκπομπής του. Σε σημεία με χαμηλή λήψη χρησιμοποιήστε ακουστικά ή ανοικτή ακρόαση.
12. Αγοράστε κινητά τηλέφωνα με χαμηλές τιμές SAR, και εξωτερική αντένα αν είναι εφικτό.
13. Πρόσβαση στο διαδίκτυο μέσω ενσύρματων δικτύων όπως το LAN (ADSL, VDSL, fiber optics) δεν συνεπάγεται εκπομπή ακτινοβολίας. Είναι γρήγορη και ασφαλής. Τα DECT ασύρματα τηλέφωνα, σημεία πρόσβασης WiFi, mobile data sticks, μόντεμ LTE εκπέμπουν συνεχώς ακτινοβολία και θα πρέπει να αποφεύγονται, ειδικά σε σχολεία και σπίτια. Τα WiFi routers προκαλούν παθητική έκθεση και σε μη χρήστες. Οι αποστάσεις ασφαλείας από τα WiFi routers είναι τουλάχιστον 4 ως 10 μέτρα ανάλογα με τη συσκευή, από σημεία όπου παίζουν, κοιμούνται ή περνούν χρόνο τα παιδιά. Το WiFi θα πρέπει να παραμένει απενεργοποιημένο όταν δεν χρησιμοποιείται κατά τη διάρκεια της νύχτας, ή και όταν βρίσκονται έγκυες και παιδιά στο χώρο.
14. Συστήνονται συνομιλίες (chatting) και κλήσεις, μέσω όμως ενσύρματης δικτύωσης.
15. Προστατέψτε τις έγκυες από την παθητική έκθεση, κρατώντας απόσταση ενός μέτρου όταν κάνετε χρήση του κινητού. Συσκευές όπως κινητά τηλέφωνα, φορητοί υπολογιστές και τάμπλετς θα πρέπει να βρίσκονται μακριά από την κοιλιά της εγκύου ή από γυναίκες οι οποίες κρατούν τα παιδιά τους. Σε καμία περίπτωση μια έγκυος γυναίκα ή παιδί δεν θα πρέπει να κάθεται δίπλα σε router ή ανάμεσα σε router και ηλεκτρονική συσκευή. Σε γενικές γραμμές, όταν οι γονείς κρατάνε τα παιδιά τους στην αγκαλιά τους ή κοντά τους δεν πρέπει να χρησιμοποιούν τα κινητά τους τηλέφωνα ή να λειτουργούν ασύρματες συσκευές, ούτε να τοποθετούν το κινητό τους μέσα στο παιδικό καρότσι. Ο κίνδυνος είναι μεγαλύτερος όταν είναι συνδεδεμένο με το διαδίκτυο ασύρματα μέσω WiFi ή δεδομένων κινητής τηλεφωνίας.

 

 

Γνωρίζετε ότι…

16. Προσοχή στις ψηφιακές συσκευές παρακολούθησης των βρεφών (baby monitors), γιατί υπάρχουν πιθανοί κίνδυνοι μη αντιστρεπτών καταστροφών στον βρεφικό εγκέφαλο. Οι αναλογικού ή ενσύρματου τύπου συσκευές είναι οι πιο ασφαλείς. Οι ψηφιακές συσκευές θα πρέπει να είναι τουλάχιστον χωρίς δυνατότητα βίντεο και να ενεργοποιούνται μόνο όταν το βρέφος κλάψει (ώστε να μην υπάρχει συνεχής μετάδοση). Σε κάθε περίπτωση, οι συσκευές αυτές δεν πρέπει να τοποθετούνται στο κρεβατάκι του παιδιού, αλλά σε απόσταση τουλάχιστον 2 μέτρων.

 

 

 

 

Τι εστί μη ιονίζουσα ακτινοβολία ραδιοκυμάτων

Η μη ιονίζουσα ακτινοβολία ραδιοκυμάτων (ΗΜΑ/RF) με συχνότητα 30kΗz-300 GHz είναι ακτινοβολία μικρότερης ενέργειας σε σχέση με την ιονίζουσα και άλλες ακτινοβολίες. Είναι όμως η μόνη ακτινοβολία που μεταφέρει πληροφορίες και γι’ αυτό δεν έχει σταθερή κυματομορφή / κυματογράφο. Ανάλογα με το μέγεθος των δεδομένων που μεταφέρονται, παρουσιάζει παλμούς με κορυφές υψηλής έντασης. Επίσης διεισδύει στο σώμα και στον εγκέφαλο και μπορεί να προκαλέσει θέρμανση των ιστών και να επηρεάσει την ηλεκτροφυσιολογία του σώματος. Γι’ αυτό είναι βιοδραστική. Την ακτινοβολία αυτή εκπέμπουν κινητά τηλέφωνα, WiFi, tablets, οι ασύρματες συσκευές παρακολούθησης βρεφών, κονσόλες παιχνιδιών, ασύρματα τηλέφωνα Dect και άλλες παρόμοιες ασύρματες συσκευές/συνδέσεις.

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy