«Η Δίκη του προλετάριου ποιητού Τεύκρου Ανθία»

1. Μέσα από τη δίκη του Τ. Ανθίας αποκαλύπτεται το πλέγμα παρακολούθησης και κυνηγητού των κομμουνιστών.

Μέρος 5ο

Δημοσιεύουμε σήμερα το 5ο μέρος της δίκης του Τεύκρου Ανθία που έγινε το 1933, όπως δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Πάφος» 31 Μαρτίου και 7 Απριλίου 1933.

Στα προηγούμενα 4 σημειώματα παρουσιάσαμε το κατηγορητήριο και τις καταθέσεις των μαρτύρων τις οποίες συνεχίσουμε και σήμερα.

Συνεχίζουμε λοιπόν με την κατάθεση του επίσης Τ/κύπριου Χ.Χ. και του Ε/κύπριου Αντώνη Ζουρίδη, οι οποίοι επίσης ήταν μέλη του Κ.Κ.Κ. καθώς και τον αστυνομικό Νικόλαο Κάιζερ.

Χ.Χ. Πριν γίνω παντοπώλης ήμην υπάλληλος εις το Τουρκικόν Ταμειευτήριον επί μακρόν. Απεχώρησα λόγω διαφωνίας μετά των μελών. Δεν επαύθην δια λόγους κακής διαγωγής.
Νομίζω ότι κατά τα τέλη Ιουλίου 1931 υπέβαλα αίτησιν και εγενόμην δεκτός εις το Κ.Κ. κατ’ αρχάς Αυγούστου. Κατά τους κανονισμούς έπρεπε να παρέλθουν 2 μήνες αλλ’ επειδή ο Βατηλιώτης είδεν ότι ήμην ενεργόν μέλος επέτρεψε την ταχυτέραν κατάταξιν μου. Μου εδόθη εν βιβλιάριον, το οποίον εχάθη. Νομίζω έφερεν αριθμόν 145. Το Καταστατικόν που μου εδόθη ήτο όμοιον με το παρόν. Δεν δύναμαι δια εγγράφων να αποδείξω, ότι εγενόμην μέλος. Το βιβλιάριον μου δεν το έχω σήμερον.

Κατ’ Οκτώβριον του 1931 διελύθη η Λέσχη αλλά το Κόμμα υφίσταται και έκαστον εκ των μελών κάμνει το καθήκον του. Εγώ μετά το κλίσιμον της Λέσχης εξηκολούθουν να είμαι μέλος αλλ’ όταν αντελήφθην ότι η Κυβέρνησις είναι εναντίον του Κόμματος έπαυσαν να είμαι μέλος.

Όταν έκαμα αίτησιν μέλη της επιτροπείας του Κόμματος ήταν ο κατηγορούμενος, ο Ξυναρής, ο Σκελέας, ο Μαννούρης κ.α. τους οποίους ελησμόνησα. Όταν αι συνεδριάσεις ελάμβανον χώραν εις το σπίτι του Βατηλιώτη παρίσταντο 3-4 πρόσωπα. Δεν ελάμβανα μέρος εις συνεδριάσεις που δεν είχαν ενδιαφέρον.

Δεν ενθυμούμαι τα ονόματα των επιτρόπων της Λέσχης. Ο κατηγορούμενος δεν ήτο μέλος της διοικητικής επιτροπείας της Λέσχης. Τα μέλη ήσαν 14 ήτοι 7 Έλληνες και 7 Τούρκοι.
Η Εργατική λέσχη ήτο ανεγνωρισμένη υπό της Κυβερνήσεως και ήτο εγγεγραμμένη. Γνωρίζω ότι υπάρχει Κ.Κ. εν Κύπρω από 8-10 ετών. Δεν γνωρίζω αν το κόμμα αυτό ευρίσκετο εις σχέσεις με την Κυβέρνησιν. Ευρίσκετο εις επαφήν με άλλα κόμματα και εξέδιδεν ιδίαν εφημερίδα. Ελάμβανεν εφημερίδας και επιστολάς από τα Κομ. Κόμματα του εξωτερικού.

Οι σκοποί του Κ.Κ. φαίνονται εις το καταστατικόν το οποίον μετέφρασα εις την Τουρκικήν.
Γνωρίζω τι είναι Κομμουνισμός. Ζητεί την εγκατάστασιν παντού του πολιτεύματος της Σοβιετικής Ρωσσίας. Σημαίνει ένωσιν των εργατω΄ν και ίδρυσιν Κυβερνήσεως εργατών. Ανέγνωσα Κομμουνιστικά βιβλία όταν ήμην εις Κων/πολιν.

Ξεύρω ότι Κομμουνισταί έβαλαν υποψηφιότητα δια το βουλευτικόν αξίωμα επί παραδείγματι ο Γαλατόπουλος εις την Πάφον, ο Δράκος εις το Μόρφου.

Πώς εζήτουν οι αποτελούντες το Κόμμα να επιβάλουν τας θελήσεις των εξέθεσα προηγουμένως. Δεν είχνον εις την κατοχήν των όπλα, τανκς, αλλ’ εδοκίμαζον να σχηματίσουν δυνάμεις και ουχί φίλους. Εις τας ομιλίας των δεν ηρνούντο να επικρίνουν την Κυβέρνησιν δια τα λάθη της αλλ’ έκαμνον και ομιλίας επιθετικάς εναντίον της Κυβερνήσεως και μεταχειρίζοντο κάθε δυνατόν μέσον προπαγάνδας. Δεν είχον καμμίαν ισχύν δια να χρησιμοποιήσουν βίαν.

Δεν ενθυμούμαι πόσες φορές ο κατηγορούμενος ωμίλησε περί εργατικής βοηθείας ούτε μπορώ να σας πω τα ομιλίας που έκαμε. Εύρον όμως σήμερον μεταξύ των χαρτιών μου ένα αντίγραφον μιάς ομιλίας, το οποίον και παρουσιάζω εις το δικαστήριον. Η ομιλία αυτή πραγματεύεται μόνον περί εργατικής βοηθείας. Δεν ενθυμούμαι τας άλλας ομιλίας που εγίνοντο.

Αναγιγνώσκω εφημερίδας και γνωρίζω ότι οι δημοσιογράφοι παραπονούνται, ότι ο προϋπολογισμός είναι υψηλός και ότι η Κυβέρνησις επιβάλλει φόρους. Δεν ενθυμούμαι αν εδιάβασα παράπονα εις φυλλάδια εκδιδομένα υπό του Κόμματος.

Ακούω, ότι εις την Αγγλίαν, την Γαλλίαν και την Γερμανίαν υπάρχουν Κομμουνιστικά Κόμματα με βουλευτάς.

2. Οι επικεφαλής του Κ.Κ.Κ. Βάτης και Σκελέας μαζί με την υπόλοιπη ηγεσία του κόμματος βρέθηκαν στο στόχαστρο των Βρετανών και των χαφιέδων τους.

Π. ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΚΑΪΖΕΡ, αστυνομικός: Προ 3 μηνών εστάθμευον εις Λευκωσίαν και ήμην επί της καταδιώξεων Κομμουνιστών. Παρηκολούθουν τας ενεργείας των και γνωρίζω τον Χουλουσή ο οποίος ήτο κομμουνιστής και έκαμνε κομμουνιστικές ομιλίες εις το Κέντρον Τουρκιστή.

Εθεωρούσα τον Χουλουσήν σπουδαίον και επικίνδυνον Κομμουνιστήν και ανήκε εις την Α’ τάξιν διότι, οι Κομμουνισταί ήταν διηρημένοι εις τάξεις, επιτροπάς, προπαγανδιστάς, αγορητάς και μέλη.

Γνωρίζω κάποιον Κώστα Συμεού Κόνωνα προηγουμένως διδάσκαλον και παρηκολούθουν κι αυτού τας ενεργείας. Και τούτον τον ήκουσαν να κάμνη κομμουνιστικάς ομιλίας και είναι σήμερον ο αρχηγός των Κομμουνιστών εις Λευκωσίαν. Γνωρίζω τον Αντώνιον Ζουρίδη (προσάγεται τη εισηγήσει του εισαγγελέως και γίνεται η αναγνώρισις) ήτο σπουδαίος προπαγανδιστής του Κομμουνισμού εις τα μικρά παιδιά.

Από 8-10 ετών είμαι εις την υπηρεσίαν διωγμών των Κομμουνιστών και γνωρίζω τον Τεύκρον Ανθίαν ως ένα επικίνδυνον κομμουνιστήν.
Παρηκολούθησα πολλά από τας ομιλίας του προς τους εργάτας και ήτο αχώριστος φίλος των εξόριστων Κομμουνιστών αρχηγών ως επίσης και του Κόνωνα.

Χ.Χ. Έχω τον βαθμόν του δεκανέως. Έλαβα μέρος εις τας συνεδριάσεις του εργατικού κέντρου το οποίον είναι εις την Φανερωμένην και κατόπιν όταν οι γείτονες τους τα κατεκαυσαν μετεφέρθη πλησίον της Αγίας Σοφίας.
Το εργατικόν κέντρον και η εργατική λέσχη είνε ένα και το αυτό. Το εργατικόν Κέντρον ήτο εγγεγραμμένον αλλά ήτο ανεγνωρισμένον υπό την σημερινήν έννοιαν διότι τότε δεν υπήρχε νόμος όπως σήμερον.

Είναι αληθές ότι ενεγράφησαν πολλά μέλη τα οποία δεν ήταν κομμουνιστές αλλά όταν ήρχισαν να τους ομιλούν εναντίον της θρησκείας απεχώρησαν δηλ. αργότερον δεν υπήρχαν μη κομμουνισταί. Το Κέντρον διετηρήθη μέχρι των Οκτωβριανών αλλά πότε ενεγράφη δεν ξεύρω.

Αλλά μέχρι του Οκτωβρίου υφίστατο και εγένοντο συγκεντρώσεις χωρίς όμως οι αρμόδιοι ή προϊστάμενοι μας να μας δώσουν διαταγάς προς διαλύσιν του. Προ του Οκτωβρίου όταν εγίνοντο συγκεντρώσεις παριστάμην και παρηκολούθουν. Ετελείωσα το Δημοτικόν και την Α’ τάξιν του Γυμνασίου, αλλά είμαι εις θέσιν να εννοήσω εάν μία ομιλία είναι κομμουνιστική ή αστική. Ε όσων ενθυμούμαι έλεγχον ότι οι εργάται πρέπει να ενωθούν, τα μεταλλεύματα τα οποία εξήγοντο με τον ιδρώτα των εργατών εκ των μεταλλείων θα εχρησιμοποιούντο προς κατασκευήν όπλων και πυροβόλων τα οποία θα εστρέφοντο εναντίων των, ότι όλοι οι εργάται Οθωμανοί, Έλληνες και Αρμένιοι πρέπει να ενωθώσιν εις ενιαίον μέτωπον δια να ιδρύσουν μίαν Σοβιετικήν Δημοκρατίαν, δια να κτυπήσουν την καπιταλιστικήν Κυβέρνησιν.
Την ομιλίαν αυτήν ήκουσα τον Ανθίαν να την κάμνη εις το Κομμουνιστικόν Κέντρον Φανερωμένης. Η ομιλία αυτή έγινε το 1931 αλλά δεν ενθυμούμαι ποιον μήνα. Πάντως άμα έφυγαν οι διδάσκαλοι από τα χωριά των.

Άλλα μέρη της ομιλίας αυτής δεν ενθυμούμαι. Αυτά δε παραμένουν στην μνήμην μου διότι ήσαν τα επικίνδυνα σημεία. Δεν επενέβημεν όμως να τον σιωπήσωμεν διότι δεν ήτο η πρώτη φορά. Έκαμα όμως αναφοράν περί ταύτης είς των ανωτέρων μου.
Και άλλοι κομμουνισταί ομιληταί όπως ο Βατηλιώτης, Λαπηθιώτης έκαμαν τοιαύτας ομιλίας και γι’ αυτάς έκαμα έκθεσιν. Από τους ομιλητάς αυτούς παραδέχθη ο Βατηλιώτης προ του δικαστηρίου, αλλά την κατηγορίαν δεν την ξεύρω. Ήμουν μάρτυς και η υπόθεσις ήτο ότι έκαμε παράνομον ομιλίαν. Ότι είπα εδώ δηλ. ότι ήσαν επαναστατικαί ομιλίαι των είπα και εκεί και η υπόθεσις απερρίφθη αλλά δεν ξεύρω διατί.

3. Το καταστατικό του Κ.Κ.Κ. γραμμένο το 1926.

Ερωτώμενος ο μάρτυς εάν γνωρίζει τους σκοπούς των κομμουνιστών απήντησε: Εγώ τους λυπούμαι τους κομμουνιστάς. Κατά την γνώμην μου όμως σκοπός των είνε η αρπαγή περιουσίας και η ανατροπή των νόμιμων Κυβερνήσεων. Την γνώμην μου τοιαύτην την εσχημάτισα διότι πολλοί κομμουνισταί Καϊμακλιώτες έλεγον: διατί ο Πασχάλης να έχη χρήματα και εμείς να μην έχωμεν; Να τα καταθέση κάτω άλλως να ρίψωμεν την Κυβέρνησιν η οποία υποστηρίζει τέτοια άτομα. Αυτό δεν είναι αρπαγή; Ο Χουλουσής ήτο σπουδαίος κομμουνιστής και παρευρέθην εις μίαν ομιλίαν του εις την Αγίαν Σοφιά. Μία μόνον ομιλίαν του Χουλουσή ήκουσα Τουρκιστί. Την Τουρκικής εννοώ όπως ένας Τούρκος.
Από 8-10 ετών παρηκολούθουν την δράσιν των κομμουνιστών και γνωρίζω ότι ο Κ. Π. Κ. ετέθη εν εφαρμογή από το 1929.

Ήκουσα ότι ο Δράκος εις του Μόρφου και άλλοι κομμουνισταί έβαλαν υποψηφιότητα εις τας βουλευτικάς εκλογάς του 1930.

 

 

 

Google News icon Aκολουθήστε μας στο Google News

Οι τελευταίες ειδήσεις από την Κύπρο και τον κόσμο και όλη η επικαιρότητα στο dialogos.com.cy